: ચૈત્ર: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૨૧ :
ભવમાં આવતો નથી; રાગાદિ અશુદ્ધભાવરૂપે જ તે પોતાને અનુભવે છે. એવા
જીવોને સાધ્ય આત્માની સિદ્ધિ થતી નથી. રાગાદિ સમસ્ત વિભાવોથી જુદું,
ચેતનસ્વભાવપણે જે અનુભવાય છે તે જ હું છું–આવા ભિન્ન આત્માના અનુભવમાં તો
આત્માના અનંતગુણનો સ્વાદ સમાઈ જાય છે. એવા સ્વાદથી જ્યાં આત્માને ઓળખ્યો
ત્યાં જીવ પોતે પોતાના સ્વરૂપમાં નિઃશંક ઠરવાને સમર્થ થયો. એ રીતે ભેદજ્ઞાનવડે તેને
સાધ્ય આત્માની સિદ્ધિ થાય છે.
જ્ઞાનના અનુભવમાં વગરનું પરનું ગમે તેટલું જાણપણું હોય–તેને જ્ઞાન કહેતા જ
નથી, તેમાં જ્ઞાનનું સેવન નથી, તેમાં તો રાગાદિ પરભાવનું. સેવન છે. ભાઈ, તેં શાસ્ત્રો
ભલે જાણ્યા, પણ શાસ્ત્રમાં કહેલું કે રાગથી ભિન્ન જ્ઞાન, તે જ્ઞાનનું સેવન તેં કદી કર્યું
નથી, અને ત્યાં સુધી તારી શ્રદ્ધા કે આચરણ પણ સાચું થતું નથી. આત્માના જ્ઞાનનું
સેવન તો રાગથી પાર છે ને શાસ્ત્રના પરલક્ષી જાણપણાથી પણ પાર છે; એ તો
અંતરની અતીન્દ્રિયવસ્તુ છે. આત્માને જાણવો હોય તો અતીન્દ્રિય–પ્રત્યક્ષજ્ઞાનવડે જ
જણાય છે. અતીન્દ્રિય જ્ઞાન સહિતનું શ્રદ્ધાન તે જ સમ્યગ્દર્શન છે; ને પછી જ
ચારિત્રદશા હોય છે. ચારિત્રદશા જેને થઈ તે તો ભગવાન થઈ ગયો. ચારિત્રના
મહિમાની જગતને ખબર નથી; ચારિત્ર પહેલાંં આત્માના જ્ઞાન–શ્રદ્ધાન કેવા હોય તેની
પણ જગતને ખબર નથી. આ તો આત્માને સાધવાના અંદરના અલૌકિક માર્ગ છે–જેના
રાજી થા
આત્માને રાજી થવું છે.
આત્મા રાજી ક્યારે થાય?
પોતે આનંદમાં આવે ત્યારે.
પોતે સ્વભાવમાં ઊતરીને અનુભવ કરે ત્યારે
આત્મા આનંદમાં આવે અને ત્યારે
તે ખરેખરો રાજી થાય.
એ સિવાય દુનિયા ભેગી થઈને
આત્માને રાજી કરી દ્યે–એમ નથી.
જો દુનિયાના વખાણથી તું રાજી થવા
જઈશ
તો તું છેતરાઈશ.
માટે, દુનિયાની દરકાર વગર તું એકલો
તારામાં રાજી થા!
અહો, મારું તત્ત્વ જ એકલું–એકલું મહા
આનંદરૂપ છે,–એમ તારા સુંદર તત્ત્વને
દેખીને તારાથી જ તું રાજી થા.