Atmadharma magazine - Ank 342
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 26 of 45

background image
: ચૈત્ર: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૨૩ :
ભાવો છે તે બધા રાગાદિ ભાવોમાં ક્યાંય શાંતિ નથી, તેમાં તો આકુળતા છે.
જ્ઞાનાનંદ સ્વરૂપ આત્માના વેદનમાં જ શાંતિ છે. એવી શાંતિ આત્માને કેમ થાય, ને
દુઃખના દાવાનળથી આત્મા કેમ છૂટે? તે વાત આ સમયસારની ૭૩ મી ગાથામાં છે:–
છું એક શુદ્ધમમત્વહીન હું જ્ઞાનદર્શન પૂર્ણ છું,
એમાં રહી સ્થિત લીન એમાં શીઘ્ર આ સૌ ક્ષય કરું.
શિષ્યને પ્રશ્ન એવો ઉઠ્યો છે કે પ્રભો! દુઃખદાયક એવા અજ્ઞાનમય શુભાશુભ
આસ્રવોથી આ આત્મા કેમ છૂટે ને આનંદનું વેદન કેમ થાય? અરે, દુઃખથી છૂટવાનો
આવો પ્રશ્ન પણ કોઈક વિરલા જીવોને જ ઊઠે છે. એવા જીવને આચાર્યદેવ તેની વિધિ
સમજાવે છે. ભગવાનના સમવસરણમાં જઈને કુંદકુંદભગવાન અમારા માટે આ
અનુભવનું ભાતું લાવ્યા છે; મોક્ષને માટે સર્વજ્ઞભગવાનનો સન્દેશ આ સમયસારમાં છે.
હે આત્મા! તું પહેલાંં તારા આત્માનો નિર્ણય કર. હું આત્મા રાગથી પાર મારા
જ્ઞાનના સ્વસંવેદનથી અનુભવમાં આવું તેવો છું. આવો નિર્ણય કરવો તે ચૈતન્ય
પાતાળમાંથી આનંદના પાણી કાઢવાની રીત છે. અહા, આવા ચિદાનંદ આત્માની વાત
પ્રેમથી જે સાંભળે છે તે પણ અલ્પકાળે તેનો અનુભવ કરીને મોક્ષને પામે છે. સ્વસંવેદન
જ્ઞાનમાં જ પ્રત્યક્ષ થાય એવો મહાન આત્મસ્વભાવ છે, આવા સ્વભાવને રાગના
વિકલ્પથી પ્રાપ્ત થવાનું માનવું તે તો કોઈ અબજોપતિને રાંકો–ભીખારી માનવા જેવું છે.
અરે બાપુ! આવડું મોટું તારું તત્ત્વ, જેના સ્વાનુભવ માટે એક વિકલ્પની પણ અપેક્ષા
નથી, તેને લક્ષમાં લેતા તારો આત્મા રાગાદિ પરભાવોથી પાછો વળી જશે ને તને
મહાન આનંદ પ્રગટ થશે. તારા આત્માને ઓછો માનીશ નહિ, વિકલ્પવાળો માનીશ
નહિ, જ્ઞાન–દર્શન–આનંદ સ્વભાવે પૂરો તું છો. તારું સ્વરૂપ માત્ર અનુભવગમ્ય છે,
વિકલ્પગમ્ય નથી.
ચૈતન્યતત્ત્વ ચમત્કારિક વસ્તુ છે, એ ચૈતન્યનો ચમત્કાર એવો અલૌકિક છે કે
એનો સ્પર્શ (અનુભવ) થતાં જ આત્માનો અદભુત વૈભવ પ્રગટે છે ને અનાદિનું
દુઃખ ટળે છે. આવા આત્માનો પહેલાંં નિર્ણય કરવો. નિર્ણય કરીને અનુભવમાં
સ્વસંવેદન પ્રત્યક્ષ થતાં જે આનંદ આવે, તેનું વર્ણન વચન દ્વારા થઈ શકે નહિ,
વિકલ્પથી પણ તે પાર છે. સીધો અનુભવગમ્ય થાય એવો આત્મા છે.
પર તરફના ભાવોમાં જેને દુઃખ લાગ્યું હોય ને અંતરમાં સુખસ્વભાવ છે તેનું
વેદન કરવા જે ઝંખતો હોય, એવા શિષ્યનો પ્રશ્ન છે કે પ્રભુ! આ દુઃખથી હું કેમ છૂટું?
અનાદિથી હું આ દુઃખને વેદી રહ્યો છું તેનાથી હવે કેમ છૂટું? ને અંતરમાં મારા