અનેક પ્રાચીન કળાસંપન્ન ખડ્ગાસન સુંદર જિનબિંબો નીકળ્યા છે, તેમની
વીતરાગરસઝરતી મુદ્રા દર્શનીય છે. પ્રાતિજથી સોનાસણ આવ્યા. શાંત–ગ્રામ્ય
વાતાવરણમાં ગુરુદેવ ઘણો સમય સ્વાધ્યાયમગ્ન રહેતા. પ્રવચનમાં સમયસારની ૯૭ મી
ગાથા ઉપરનો કળશ પ૭ મો વંચાયો હતો. અજ્ઞાનનો સ્વાદ અને જ્ઞાનનો સ્વાદ–એ બે
વચ્ચે કેવો મોટો તફાવત છે તે એમાં સમજાવ્યું હતું.
હંસની માફક વિવેક કરીને રાગથી ભિન્ન જ્ઞાનનો સ્વાદ લ્યે છે. આવો ચૈતન્યસ્વાદ
લેનાર ધર્મી રાગાદિ કોઈ ભાવને કદી પોતાપણે કરતો નથી. રાગાદિને પોતના ચૈતન્ય
ભાવથી તદ્ન જુદા જ જાણે છે.
કરીને, તે રાગને પોતાનું સ્વરૂપ માનીને, તેને ધર્મ માનીને પણ તું સંસારમાં જ રખડયો,
સુખ તો લેશમાત્ર તું ન પામ્યો. રાગથી જુદી જાતના ચૈતન્યસ્વાદને જાણ્યાવગર સુખ કે
ધર્મ થાય નહિ. અરે, ચૈતન્યની શાંતિ અને સુખનો સ્વાદ કેવી અચિંત્ય ચીજ છે–એ જીવ
કદી લક્ષમાં લીધું ન હતું. જ્યાં જ્ઞાન થયું ને ચૈતન્યનો અત્યંત મધુર વીતરાગી શાંતરસ
ચાખ્યો, ત્યાં ધર્મીને હવે રાગાદિનો વિકૃત સ્વાદ સ્વપ્ને પણ પોતાનો ભાસતો નથી. ,
એટલે તેનું જ્ઞાન રાગાદિનું કર્તા પણ નથી ને ભોક્તા પણ નથી; તેનું જ્ઞાન તો અત્યંત
મધુર ચૈતન્યના આનંદરસને જ ભોગવનારું છે. આવા આનંદ ભોગવનારું સમ્યગ્દર્શન
અપૂર્વ ચીજ છે. એના વગર જીવને કદી સાચો આનંદ આવે નહિ. લાખો–કરોડોમાં
કોઈકને પ્રાપ્ત થાય એવી દુર્લભ આ વસ્તુ છે. દુર્લભ છે–પણ છતાં જીવનો સ્વભાવ છે,
જે જીવ કરવા ધારે તે કરી શકે છે. અત્યારે પણ એવા સ્વાદનું વેદન કરનારા જીવો છે.