સ્વાધ્યાયશાળામાં જ રહ્યા.
વિચાર કરતા હશે કે દિનભર ઉપવાસયુક્ત રહેતા થકા પણ બપોરથી માંડીને સંધ્યા સુધી બરાબર
તત્ત્વચર્ચા ચાલતી હશે, છતાં ભરતજી અને રાણીઓને કોઈ કષ્ટ થતું નથી એમાં શું રહસ્ય છે!
વિચાર કરવાથી જણાશે કે ભરતજી રાતદિવસ પરમાત્મા પ્રતિ આ પ્રકારની ભાવના કરતા હતા
કે:–‘હે પરમાત્મા! સંસારમાં એક માત્ર આશાપાશ જ સર્વદુઃખોનું કારણ છે. તે આત્માને
દુઃખસમુદ્રમાં ફસાવે છે તેથી તે આશાપાસને દૂર કરવા તમારા સાન્નિધ્યની જરૂર છે. એક ક્ષણ
માત્ર પણ મને નહિ છોડતાં મારી પાસે જ રહો. હું જે–તે ચિંતા છોડી દઈને સદા તમારી ભાવના
કરતો રહું, એટલું જ નહિ,–પરંતુ મને ખાવા–પીવામાં પણ ઉપયોગ લગાડવાનો અવસર લેવાની
જરૂર ન રહે કે જેથી સદાને માટે મારા ક્ષુધાદિક દૂર થઈ જાય.’ એવી અવસ્થામાં ઉપવાસનું કષ્ટ
કેમ હોય? ભરતજીની જેમ જ સત્સંગમાં રહેવાવાળી રાણીઓને પણ તે કષ્ટ શા માટે થાય? આ
બધું પૂર્વજન્મમાં અર્જિત પુણ્યનું અને આત્મભાવનાનું ફળ છે.
અલૌકિક આનંદ આવતાં તેઓ બીજા વિષયોને ભૂલી જાય એમાં આશ્ચર્યની વાત કઈ છે?
જ્ઞાનપર્યાય રાગથી જુદી થઈને અંતર્મુખ થઈને પોતાના
સ્વભાવને અખંડસ્વરૂપે લક્ષમાં લ્યે, ત્યારે જ આત્મસ્વરૂપનો
તરફ વળે તેને ‘શુદ્ધનયનો અપૂર્વ પક્ષ’ કહેવાય છે; ને તે જીવને
મોક્ષનો માર્ગ ખૂલે છે.