વિચાર કરવા; બળપૂર્વક આત્માને તેમાં જોડવો. આત્માના અદ્ભુત ગંભીર મહિમાવંત
સ્વરૂપને લક્ષમાં લેતાં પણ સંકલેશ છૂટીને શાંતિની ઠંડી હવા આવે છે.
તેના ઉદયથી બહારમાં પ્રતિકૂળતા આવી,–પણ હવે અત્યારે એવા સારા ભાવ રાખવા કે
ફરીને આવા સંયોગ જ ન મળે. ધર્માત્માનો સત્સંગ કરવો, તેમની કથા વાંચવી, તેમના
સમ્યક્ત્વાદિનું સ્વરૂપ વિચારવું, જૈનધર્મનો મહિમા કરવો, ભગવાનના દર્શન–પૂજન કરવા,
એમ સર્વ પ્રકારે આત્મહિત થાય તેમ વર્તવું. ધર્મમાં ચિત્ત પરોવીને સમાધાન રાખવું–એ જ
સર્વ પ્રસંગે શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે.
કેટલાય જીવો મોક્ષને સાધવા માટે દીક્ષા લઈને વનમાં ચાલ્યા જતાં. મુમુક્ષુ જીવે તો વિલંબ
વગર અંતરમાં ઊતરીને દેહથી ભિન્ન આત્માનો અનુભવ કરી લેવા જેવું છે.
વીરતા છે. જ્ઞાયકતત્ત્વના આનંદ પાસે જગતનું કોઈ દુઃખ ફરકી શકતું નથી. અહા, એ
અદ્ભુત આશ્ચર્યકારી ચૈતન્યસ્વાદની શી વાત!
સાચા દેવ–ગુરુનું–ધર્માત્માનું દ્રઢ શરણ લઈને, તેમણે બતાવેલા માર્ગે આત્મામાં આનંદ કરતાં
શીખવું, જીવ પોતે આનંદરૂપ છે, તેમાંથી આનંદ લેવો. આત્મામાં આનંદ છે એટલે આત્મામાં
ગમાડવું; સંસારમાં તો ક્્યાંય ગમે એવું નથી. ક્્યાંય ચિત્ત ન લાગતું હોય ત્યારે ભગવાનના
મંદિરે જઈને બેસવું, ને ભગવાનના ગુણનો વિચાર કરવો કે અહો! આવી વીતરાગમુદ્રા જ
શાંતિદાયક છે. તથા સાધર્મીનો સંગ કરવો.