: માહ : ર૪૯૯ : આત્મધર્મ : ૩ :
કે હે જિનપરમાત્મા! અમારા અંતરમાં આપ બિરાજો છો... ત્યાં જગતના બીજા કોઈ
મોહી દેવોને અમે કેમ નમીએ? જ્ઞાનદર્શનસંપન્ન સ્વસંવેદન–પ્રત્યક્ષ એવો હું આત્મા,
મોક્ષનો સાધક–તે વીતરાગ સર્વજ્ઞપરમાત્મા સિવાય બીજા સંસારી–મોહમુગ્ધ જીવોને
કેમ નમું?
અહો, અમારા જ્ઞાનમાં સર્વજ્ઞપરમાત્મા વસે છે; તેમાં રાગનો કણિયો પણ ન
સમાય ત્યાં બીજા મોહી–અજ્ઞાની જીવોને અમે કેમ માનીએ? અમારા દેવ પરમ–
વીતરાગ સર્વજ્ઞ જ છે કે જેમણે ભવોને જીતી લીધા છે... અમે મોક્ષને સાધનારા, તો
અમારા ઈષ્ટદેવ પણ એવા છે કે જેમણે આત્માની વીતરાગતાવડે ભવને જીતી લીધા છે.
–આવા પરમાત્માને ઓળખીને તેમને જ હું વંદું છું.
માહ સુદ પાંચમની બપોરે લગભગ સવાબાર વાગે પૂ. ગુરુદેવના હસ્તે મશીન
પર પ્રવચનસાર કોતરાવાનો મંગલ પ્રારંભ થયો. તેમાં પ્રથમ “ તથા ટીકાનો પહેલો
મંગળ શ્લોક [सर्वव्याप्येक...) ગુરુદેવના સુહસ્તે ઉત્સાહભર્યા વાતાવરણમાં કોતરાયો હતો.
જ્ઞાનતત્ત્વનો સાધક મુમુક્ષુ
આત્માના આનંદસ્વભાવ સિવાય બીજે ક્યાંય, કોઈ પદાર્થમાં જેને
ઉત્સાહ નથી, હર્ષ–શોક પ્રત્યે જેના વીર્યનો ઉલ્લાસ નથી, ઉલ્લાસ એકમાત્ર
આત્માની પ્રાપ્તિનો છે; –આવો જીવ મોક્ષનો અર્થી છે; ને મોક્ષને અર્થે તે
અનુભૂતિસ્વરૂપ પોતાના આત્માનું સેવન કરે છે.
શરીરસંબંધી અનુકૂળ ઈંદ્રિયવિષયોમાં જેટલો રાગ છે તેટલો
પ્રતિકૂળતાનો દ્વેષ પણ ઊભો જ છે. એ જ રીતે પ્રતિકૂળતા પ્રત્યે જેટલો દ્વેષ છે
તેટલો અનુકૂળ વિષયોમાં રાગ પણ ઊભો જ છે. અરે, એક જ્ઞાયકતત્ત્વ, તેમાં
વળી રાગ–દ્વેષ કેવા? આ અનુકૂળ ને આ પ્રતિકૂળ એ વાત જ્ઞાનતત્ત્વમાં કેવી?
નિંદાની ઝપટ બોલે કે પ્રશંસાના પુષ્પ વેરાય–જ્ઞાનને તે અડતા નથી.
આવા જ્ઞાનતત્ત્વને સાધનાર મુમુક્ષુજીવ જગતના પ્રતિબંધ વગર નિજાનંદને
સાધે છે.