મહા આનંદથી ભરેલો અવિનાશી પદાર્થ છે; આત્મામાં જેવી શાંતિ છે તેવી શાંતિ
જગતમાં બીજે ક્્યાંય નથી, –આમ પોતાના અચિંત્ય અપાર મહિમાને જાણીને તેમાં જ
ધર્મીજીવ ભેદજ્ઞાનવડે સ્થિર થાય છે; રાગાદિના કોઈ અંશને ચૈતન્યની શાંતિમાં તે
ભેળવતો નથી.
થઈ જાય. સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર કરતાં પણ મોટો, મહા આનંદથી ભરેલો ગંભીર પદાર્થ
તારામાં, તું પોતે છો– એમ તને સાક્ષાત્ અનુભવાશે, તારું શુદ્ધતત્ત્વ તને પર ભાવોથી
અત્યંત જુદું દેખાશે. આત્માને એવી રીતે જાણ કે જે જાણતાં અતીન્દ્રિય આનંદ થાય.
જ્ઞાન સાથે આનંદનું વેદન ન થાય એમ બને નહિ. સાચુ જ્ઞન જ ત્યારે કહેવાય કે જ્યારે
સાથે અતીન્દ્રિય આનંદનું વેદન પ્રગટે. એકલા શાસ્ત્રથી ધારણા કરીને જાણ્યું તે ખરૂં
જાણ્યું ન કહેવાય. અંતરમાં તન્મય થઈને આનંદના વેદન સહિત, શુદ્ધોપયોગ વડે જાણ્યું
તે ખરૂં જાણ્યું છે. આત્માનું સ્વરૂપ શુદ્ધ છે – વિકલ્પ વગરનું છે એટલે તેની સન્મુખ
થયેલું જ્ઞાન પણ શુદ્ધ નિર્વિકલ્પ (–વિકલ્પથી જુદું) થઈ જાય છે. નિર્વિકલ્પ
આનંદસ્વભાવી આત્માની સન્મુખ પરિણતિ થાય અને તે પરિણતિમાં નિર્વિકલ્પ
આનંદનું વેદન ન થાય – એમ બને નહીં.
જોવાનું એકવાર કુતૂહલ તો કર. જે આત્માના આનંદને સાધતાં–સાધતાં સંતો મોક્ષ
તરફ ચાલ્યા જાય છે તે આત્મા તારામાં છે, તેને દેખવા માટે આશ્રર્ય કર! જગતનું
આશ્ચર્ય ભૂલીને તું આત્માનું આશ્ચર્ય અને મહિમા કર. જેમાં આનંદના પૂર ઊછળે છે
એવા આત્માને જાણતાં ધર્મી પ્રમોદથી કહે છે કે–અહો પ્રભો! આનંદ કરતાં કરતાં અમે
તારા કેડે ચાલ્યા આવીએ છીએ. તારા માર્ગમાં ક્્યાંય દુઃખ નથી, કાંટા–કાંકરા વગરનો
ચોખ્ખો તારો વીતરાગમાર્ગ, તેમાં અમે આનંદ સહિત ચાલી રહ્યા છીએ. મોક્ષો મારગ
તો આનંદમય જ હોય ને! એમાં તે કાંઈ દુઃખ હોય? એ તો દુઃખના અંતનો માર્ગ છે.
સુખનો માર્ગ તે પણ સુખરૂપ જ છે. એમાં પરમ શાંતિ છે; શાંતિ સિવાય બીજા રાગાદિ
કલુષ ભાવોનું તેમાં જરાય વેદન નથી.