પોતામાં જ્ઞાન–આનંદસ્વરૂપ આત્મા સ્વસંવેદન–પ્રત્યક્ષરૂપ થયો હોય.
પોતે પોતાના આત્માને પ્રત્યક્ષ (અનુભવગમ્ય) કરીને જ બીજા ધર્મી
વગર એકલા બાહ્યચિહ્નના અનુમાનથી બીજા ધર્માત્માની સાચી
ઓળખાણ થઈ શકે નહિ. પોતે એકલા અનુમાનથી બીજાને જાણનારો
નથી, તેમ જ બીજા જીવો એકલા અનુમાનથી આ ધર્મી આત્માને
જાણી શકે–એવો પણ આત્મા નથી. જેણે પોતાના આત્માને
આત્માનું સાચું અનુમાન કરી શકે. આ રીતે અંશ–પ્રત્યક્ષપૂર્વકનું
અનુમાન જ સાચું હોય છે. પ્રત્યક્ષનું અપાર સામર્થ્ય છે, – તેમાં બીજા
કોઈની અપેક્ષા નથી, રાગાદિ વિકલ્પોથી પણ તે અત્યંત નિરપેક્ષ છે.
સ્વાનુભવથી મોટું બીજું કોઈ પ્રમાણ નથી.