: કારતક : ૨૫૦૦ આત્મધર્મ : ૨૩ :
પરંતુ અંતરમાં ધર્માત્માને તે વખતે ભાન છે કે આ ભાવ પરદ્રવ્યાશ્રિત છે, તે મારા
મોક્ષનું સાધન ખરેખર નથી; જેટલો ભાવ મારા સ્વદ્રવ્યને અવલંબે તે જ મોક્ષનું સાધન છે.
અહીં કોઈ એક જીવની વાત નથી, આ તો મહા સિદ્ધાંત છે એટલે બધાય જીવોને
માટે ત્રણે કાળનો અબાધિત નિયમ છે. કોઈ પણ ક્ષેત્રે જ્યારે જે કોઈ જીવને મોક્ષ સાધવો
હોય તે આ નિયમઅનુસાર જ મોક્ષને સાધી શકે છે. ‘सम्यग्द्रर्शन–ज्ञान–चारित्राणि
मोक्षमागર્: ’ એમ મોક્ષશાસ્ત્રનું પહેલું જ સૂત્ર છે, તે આખા જગતને ત્રિકાળ લાગુ પડે છે.
અને તેના બીજડાં આ સમયસારમાં ભરેલાં છે.
સર્વકર્મરહિત પૂર્ણ શુદ્ધ આત્મપરિણામ તે મોક્ષ છે; તો તે મોક્ષનું કારણ પણ તેવી
જાતનું જ હોવું જોઈએ, એટલે કે મોક્ષના કારણરૂપ પરિણામ પણ કર્મરહિત, શુદ્ધ હોવા
જોઈએ. જે પરિણામથી કર્મ બંધાય તે પરિણામ મોક્ષનું સાધન નથી. આત્માના આશ્રયે
થતા જે વીતરાગી શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ પરિણામ તે જ મોક્ષનું સાધન છે. –એ નિયમ છે.
માટે હે ભવ્ય! તારા આત્માને તું આવા મોક્ષમાર્ગમાં જોડ! ને બીજા ભાવોનું
મમત્વ છોડ! સ્વદ્રવ્યને આશ્રિત સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ જે મોક્ષમાર્ગ તેમાં જ તારા
આત્માને જોડ–એમ સૂત્રની અનુભૂતિ છે.
અહા! જેને સાધકપણું પ્રગટાવવું હોય તેને સાધકપણું કેમ પ્રગટે તેની આ વાત છે.
મોક્ષને સાધવા માટે સૂત્રની અને સંતોની આજ્ઞા તો આમ છે કે તું તારા સ્વદ્રવ્યનો
આશ્રય કરીને તેમાં જ વિહર! તું તારા આત્માને સ્વદ્રવ્યમાં જોડ.....તો તું મોક્ષમાર્ગમાં
આવ્યો–એમ સૂત્રની અને સંતોની સંમતિ છે.
[જુઓ પાનું: ૩૧]
મેરે નિયનોંમેં પ્રભુ વસે
જેના હૃદયમાં ભગવાન બિરાજે છે, જેનું જ્ઞાન અંતર્મુખ થયું
છે. અંતરની દ્રષ્ટિ જેને ઊઘડી છે એવો ભક્ત ભગવાન પ્રત્યે કહે છે કે–
હે ભગવાન! આ બાહ્ય ઈન્દ્રિયચક્ષુથી આપ મને ભલે ન
દેખાઓ, પણ અંતરમાં ખુલેલા મારા મતિશ્રુતજ્ઞાનનાં ચક્ષુથી આપ દૂર
નહિ રહી શકો. મારા સ્વસન્મુખ અતીન્દ્રિય જ્ઞાનચક્ષુમાં તો આપ
સાક્ષાત્ બિરાજી જ રહ્યા છો....આપના નિઃશંક શ્રદ્ધા–જ્ઞાન વર્તે છે....
અંતરનયનો વડે હું આપને દેખી જ રહ્યો છું.
“મેરો પ્રભુ નહિ દૂર દીસન્તર, મોહિમેં હૈ મોહે દીસત નીકે”