પ્રવેશ નથી. પરજ્ઞેયોને જાણતાં પણ તું પોતાને જ્ઞાનરૂપે જ દેખ; જ્ઞેયરૂપે ન દેખ. તારી
જ્ઞાનસત્તા સ્વતંત્ર જીવંત છે; તેને બદલે તેને જ્ઞેયરૂપે માનીને તું તારી સ્વાધીન
જ્ઞાનસત્તાનો નાશ ન કર. જ્ઞાનમાં જણાતાં પરજ્ઞેયો તે હું–એમ અનુભવનાર અજ્ઞાનીને
જ્ઞેયથી ભિન્ન એવા જ્ઞાનરૂપે પોતાનું અસ્તિત્વ વેદનમાં આવતું નથી એટલે તેની
મિથ્યાશ્રદ્ધામાં આત્મતત્ત્વ નાશ પામે છે. પણ અનેકાન્તનું સ્વરૂપ તેને સાચા સ્વરૂપે
પ્રકાશીને જીવંત રાખે છે. અહો, અનેકાન્ત તો આત્માનું જીવન છે. મોક્ષમાર્ગી જીવ
અનેકાંતવડે આત્માને જાણીને મોક્ષને સાધે છે. તેનું સ્વરૂપ બતાવીને અરિહંતદેવે અને
વીતરાગસંતોએ જગત ઉપર પરમ ઉપકાર કર્યો છે. અનેકાન્તનું સાચું સ્વરૂપ જાણે તેને
સ્વ–પરનું ભેદજ્ઞાન થયા વિના રહે નહિ; ને ભેદજ્ઞાન થાય તેને મોક્ષ થયા વગર રહે
નહિ. આ રીતે મોક્ષના માર્ગમાં અનેકાન્ત પોતાને દ્રઢપણે સ્થાપિત કરે છે.
આત્માના આનંદ વગેરે અનંત ધર્મોનો કાંઈ તેમાં અભાવ નથી, તે અનંત ધર્મોનું
સમ્યક્પરિણમન તો જ્ઞાન સાથે જ છે. શ્રદ્ધાપણે–આનંદપણે–વીતરાગતાપણે જ્ઞાન જ
અનુભવાય છે; તે કોઈ કાંઈ જ્ઞાનથી ભિન્ન નથી. માટે જ્ઞાન જ સ્વયમેવ
અનેકાન્તસ્વરૂપે પ્રકાશે છે.
પ્રસિદ્ધિ તે આત્માનું સાચું જીવન છે. ‘જ્ઞાન’ માં દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય ત્રણે