‘જ્ઞાનમાત્ર’ ભાવમાં સમાઈ જાય છે, પણ તે જ્ઞાનમાત્ર ભાવમાં રાગાદિ ભાવો સમાતા
નથી;–આ રીતે જ્ઞાનમાત્ર આત્માને શુદ્ધપણું છે. તે રાગાદિભાવો જ્ઞાનના જ્ઞેયપણે છે,
પણ જ્ઞાનમાં તન્મયપણે નથી, જુદાપણે છે. આવા ભિન્ન જ્ઞાનનો અનુભવ તે ધર્માત્માની
ગુણના વૈભવસહિત) દેનારી છે.–આવા જ્ઞાનસ્વભાવ સાથે એકતાનો સંબંધ જેણે
જોડ્યો તેણે રાગ સાથે કે નિમિત્ત સાથે એકતાનો સંબંધ તોડ્યો. એટલે સ્વાશ્રયે
અનંતગુણોની શુદ્ધતારૂપ પરિણમન થવા માંડ્યું,–એ જ મોક્ષમાર્ગ છે, એ જ ભગવાન
અર્હંતદેવનું શાસન છે. ભગવાન કહે છે કે આવા અનેકાંતવડે સ્વ–પરને ભિન્ન જાણીને,
અને જ્ઞાનલક્ષણથી આત્માને લક્ષિત કરીને અંતરમાં જા...તો તને જરૂર કેવળજ્ઞાનાદિ
અનંતગુણના વૈભવરૂપ સ્વરૂપ–લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થશે...થશે ને થશે!–એ અનેકાન્તમાર્ગનો
કોલકરાર છે.
કોઈ કારણને શોધે નહીં. સ્વાશ્રયે જ છ કારકરૂપ થઈને આત્મા સ્વયમેવ
કેવળજ્ઞાનાદિરૂપે પરિણમે છે.
વૈરાગ્યપૂર્વક સતત પ્રવર્તવું યોગ્ય છે; અને
તેના ફળમાં જે અદ્ભુત પરમ શાંતિ વેદાય છે
તે પરમ તૃપ્તિકર છે.