: ૧૦: આત્મધર્મ : વૈશાખ: ૨૫૦૦
અહિંસા ધર્મ આખા જગતને પ્રિય છે; પણ તેનું સાચું સ્વરૂપ સમજનારા તો
જગતમાં કોઈ વિરલા જ છે. અને તે અહિંસાનું સાચું સ્વરૂપ સમજ્યા વગર તેનું પાલન
થઈ શકે નહીં; માટે અહિંસા–પ્રેમીએ તેનું સાચું સ્વરૂપ સમજવું જોઈએ. ભગવાન
મહાવીરના શાસનમાં પરમ અહિંસા ધર્મનું સત્ય સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે; તે અહીં કહીએ
છીએ:–
પ્રથમ તો અહિંસાધર્મ એટલે શું?
* મહાવીરપ્રભુના શાસનમાં પરમ અહિંસા–ધર્મ તેનો કહ્યો છે કે જેના સેવનથી
જરૂર મોક્ષ થાય. અને આત્માનો સ્વભાવ હણાય નહીં.
* તથા હિંસા તેને કહે છે કે જેનાથી આત્માનો સ્વભાવ હણાય અને સંસારમાં ભવ
કરવો પડે. (પછી તે ભવ સુગતિનો હો કે દુર્ગતિનો હો.) આ રીતે અહિંસા તે
મોક્ષનું કારણ છે, અને હિંસા તે સંસારનું કારણ છે.
અહિંસા=મોક્ષકારણ હિંસા=સંસારકારણ
૧. શુભભાવજનિત અર્થાત્ પ્રશસ્તકષાયરૂપ હિંસા.
૨. અશુભભાવજનિત અર્થાત્ અપ્રશસ્તકષાયરૂપ હિંસા.
આ રીતે જીવના અકષાય કે સકષાય (વીતરાગ કે રાગાદિ) પરિણામ સાથે
અહિંસા કે હિંસાનો સંબંધ છે. પણ પરજીવના જીવન કે મરણની સાથે આ જીવની
અહિંસા કે