અનુભવના આનંદની છે. તે અનુભવમાં દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયના ભેદ
નથી. એક સત્ત્વમાં દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયના ભેદ પાડવા તે વ્યવહાર છે;
અને અભેદરૂપ એક શુદ્ધ સત્ત્વની અનુભૂતિ તે પરમાર્થ છે. આત્મા
પરથી જુદો છે, પણ પોતાના ગુણ–પર્યાયથી જુદો આત્મા નથી.
ગુરુઉપદેશનું અવલંબન સ્વરૂપના અનુભવમાં નથી. રાગને કાળે ઉપદેશાદિનું આલંબન
હોય પણ શુદ્ધસ્વરૂપની અનુભૂતિમાં તે નથી. આવી અનુભૂતિથી ધર્મીનો આત્મા શોભે છે.
આવા અનુભવશીલ ધર્માત્મા શુભ–અશુભ સર્વ પ્રસંગે, જ્ઞાનને ભિન્ન રાખીને ચૈતન્યની
શાંતિને વેદે છે. રાગના વેદનને દુઃખરૂપ જાણે છે ને ચૈતન્યના શાંતરસને વેદે છે.
–ભાઈ, ધર્મીની દશા ઊંડી છે; ધર્મીને તો મજા જ હોય ને!–પણ એ મજા કાંઈ
અનુભવ કોઈ વિરલા ધર્માત્મા કરે છે. અજ્ઞાની રાગમાં ને વિષયોમાં મજા માને છે, તે
સાચી મજા નથી, તે તો દુઃખ છે.
જાય છે, તેને દુઃખ રહેતું નથી. સુખસ્વભાવી વસ્તુ–તેમાં તન્મયતાથી તો