એકાગ્રતાને હું અવલંબું છું–આવો સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગ છે.–આવી દશારૂપે પરિણમી રહેલા
ભગવંત આચાર્યદેવ આ પરમાગમ દ્વારા મોક્ષમાર્ગ દેખાડે છે.
ચારિત્ર છે,–તેને પ્રાપ્ત કરવાયોગ્ય કહ્યું છે. આનાથી જે વિરુદ્ધ માને તે ‘પ્રવચન’ ને
એટલે કે જિનવાણીને સમજ્યો નથી; તેને સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન હોતું નથી.
સમ્યગ્દર્શન ને સમ્યગ્જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને પછી રાગના અભાવરૂપ વીતરાગચારિત્રદશાને હું
પ્રગટ કરું છું. જુઓ, પ્રવચનસારની શરૂઆતથી જ શુભરાગને હેયરૂપ ને
વીતરાગભાવને જ ઉપાદેયરૂપ બતાવ્યો છે. તે શુભરાગ વચ્ચે આવશે. પણ તે મોક્ષનું
સાધન નથી માટે તેને હેયરૂપ જાણજે. રાગને મોક્ષનું કારણ માને તેને તો શ્રદ્ધા–જ્ઞાન
પણ સાચાં નથી.
ચૈતન્યતત્ત્વમાં એકાગ્ર થતાં વીતરાગચારિત્ર પ્રગટે છે. આવા શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્રની
એકતારૂપ મોક્ષમાર્ગ તે વીતરાગભાવરૂપ છે. વચ્ચે છઠ્ઠા ગુણસ્થાને શુભરાગરૂપ
કષાયકણ વર્તે છે તે તો બંધનું કારણ છે, તે કાંઈ મોક્ષનું સાધન નથી.
રાગ છે તે ધર્મ નથી. પહેલેથી જ આ રીતે રાગ અને ધર્મની ભિન્નતારૂપ વહેંચણી કરતાં
જેને ન આવડે, ને જે રાગને ધર્મ માને, તેને તો ધર્મની શરૂઆત પણ થતી નથી, શ્રદ્ધા
જ જ્યાં ખોટી છે ત્યાં ચારિત્ર કેવું?
જગતપૂજ્ય એવું પરમેષ્ઠીપદ રાગ વડે નથી પ્રગટતું. એ તો વીતરાગતાવડે પ્રગટે છે.
આવી દશાને ઓળખીને તેનો જ આદર કરવા જેવું છે.