: ૪૦ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૫૦૧
મુનિરાજ જે વનમાં સંઘસહિત બિરાજ્યા છે, હાથી પણ તે વનમાં રહે છે. આ
નિર્જન વનમાં આટલા બધા માણસો ને આટલો બધો કોલાહલ હાથીએ પહેલી જ વાર
દેખ્યો....તેને ભય લાગ્યો કે આ બધા મને પકડવા આવ્યા હશે! એટલે તે હાથી
ગભરાયો, તે એકદમ ખીજાયો, ને ઉશ્કેરાટથી ચારેકોર દોડવા લાગ્યો. સંઘમાં એકદમ
ધમાચકડી મચી ગઈ. બધા લોકો ભયભીત થઈને આમતેમ ભાગવા લાગ્યા. હાથી તો
મોટીમોટી ગર્જના કરતો, તેમની પાછળ દોડવા લાગ્યો; ને જે હાથમાં આવ્યું તેને સૂંઢમાં
પકડી પકડીને દૂર ફેંકવા લાગ્યો!
અરેરે! ભવિષ્યનો ભગવાન અત્યારે ગાંડો થયો છે! અત્યારે તિર્યંચપણે ભટકી
રહેલો જીવ થોડાવખત પછી તીર્થંકર થવાનો છે! જુઓ તો ખરા, જીવના પરિણામની
વિચિત્રતા!
ગાંડા હાથીથી ભયભીત થયેલા લોકો મુનિના શરણમાં ગયા. અરવિંદમુનિરાજ
ધ્યાનમાં બિરાજતા હતા. હાથી કિકિયારી કરતો–કરતો તે મુનિરાજ તરફ દોડયો લોકોને
બીક લાગી કે, અરે, આ હાથી મુનિરાજને શું કરી નાંખશે?
મુનિરાજ તો શાંત થઈને બેઠા છે. એમને જોતાં જ સૂંઢ ઊંચી કરીને હાથી તેમના
તરફ દોડયો. મુનિને બચાવવા લોકો દોડયા...પણ–
પણ શું થયું? તે ધીરજથી સાંભળો. તે અરવિંદ મુનિરાજની છાતીમાં એક
ઉત્તમચિહ્ન હતું, તે ચિહ્ન જોતાં જ હાથી એકદમ વિચારમાં પડી ગયો...તેને થયું કે અરે!
આમને તો મેં ક્્યાંક જોયા છે! આ મારા ઓળખીતા ને હિતસ્વી હોય એમ મને લાગે
છે. –આવા વિચારમાં હાથી તો એકદમ શાંત થઈને ઊભો રહ્યો; એનું ગાંડપણ મટી ગયું
ને મુનિરાજ સામે સૂંઢ નમાવીને બેસી ગયો.
લોકો તો આશ્ચર્ય પામી ગયા કે અરે! મુનિરાજ પાસે આવતાં જ આ ગાંડો
હાથી એકાએક શાંત કેમ થઈ ગયો! આ બનાવ દેખીને ચારેકોરથી માણસો ત્યાં
મુનિરાજ પાસે દોડી આવ્યા.
મુનિરાજે અવધિજ્ઞાન વડે હાથીના પૂર્વભવને જાણી લીધો; અને શાંત થયેલા
હાથીને સબોંધીને કહ્યું: અરે બુદ્ધિમાન! અરે મરુભૂતિ! આ પાગલપણું તને નથી
શોભતું. આ પશુતા, અને આ હિંસા તું છોડ! હું અરવિંદરાજા છું ને મુનિ થયો છું; તું
તારા પૂર્વભવમાં મારો મંત્રી હતો; ને તારા ભાઈએ તને મારી નાંખ્યો. તું આત્માનું
ભાન ભૂલીને આર્તધ્યાનથી આ પશુપર્યાય પામ્યો. હવે તો તું ચેત...અને આત્માને