: ૨૬ : આત્મધર્મ : વૈશાખ : ૨૫૦૧
સુખમાં બલિ–બલિ જાય છે–ફરીફરીને ઈન્દ્રિયવિષયોમાં ભમે છે.
૧૯૦. હે યોગી! દેખો, આ ચૈતન્ય–કરભ (હાથીનું બચ્ચું અથવા ઊંટ), તેની ગતિ કેવી
વિપરીત–વિચિત્ર છે!–કે તે બંધાયેલું હોય ત્યારે તો ત્રણભુવનમાં પરિભ્રમણ કરે છે
ને છૂટું હોય ત્યારે એક પગલું પણ નથી ભરતું. (જગતમાં સામાન્યપણે એમ છે કે
ઊંટ વગેરે પ્રાણી છૂટા હોય તે ચારેકોર ફરે, ને બંધાયેલા હોય તે હરીફરી ન શકે;
તેને બદલે આત્માની ગતિ એવી વિચિત્ર છે કે તે જ્યારે કર્મબંધનથી છૂટો (મુક્ત)
હોય ત્યારે તો એક પગલુંય ચાલતો નથી–સ્થિર જ રહે છે, ને જ્યારે તે બંધાયેલો
હોય ત્યારે ચારે ગતિમાં ત્રણલોકમાં ભ્રમણ કરે છે.)
૧૯૧. અરેરે, સંસારમાં ભમતાં જીવને નથી તો સંત દેખાતા, કે નથી તત્ત્વ દેખાતું; અને
પરની રક્ષાનો ભાર ખભે લઈને ફરે છે–ઈન્દ્રિયો અને મનરૂપી ફોજને સાથે
લઈને પરની રક્ષા માટે ભમ્યા કરે છે!
૧૯૨. જે ઉજ્જડને તો વસાવે છે ને વસેલાને ઉજ્જડ કરે છે, જેને નથી તો પુણ્ય કે નથી
પાપ,–અહો! એવા યોગીની બલિહારી છે. હું તેમને બલિ જાઉં છું–અર્પણતા કરું
છું.
૧૯૩. જે પુરાણા કર્મોને ખપાવે છે, નવા કર્મોને આવવા દેતો નથી, ને દરરોજ
જિનદેવને ધ્યાવે છે, તે જીવ પરમાત્મા થઈ જાય છે.
૧૯૪. –અને બીજા, જેઓ વિષયોનું સેવન કરે છે ને બહુ પાપ કરે છે તેઓ કર્મની
સહાય લઈને નરકના પરોણા બની જાય છે.
૧૯૫. જેમ કૂતરું ચામડાના કટકામાં મુર્છાઈને હેરાન થાય છે, તેમ મૂઢ લોકો કુત્સિત
અને ક્ષાર–મૂત્રની દુર્ગંધથી ભરેલા શરીરમાં મુર્છાઈને સંતાપને પામે છે.
૧૯૬. હે મૂર્ખ! મૂળમૂત્રનું ધામ એવું આ મલિન શરીર, તેને દેખતાં કે તેમાં રમતાં કાંઈ
સુખ થતું નથી, તોપણ મૂઢ લોકો કોઈ તેને છોડતા નથી. (ચાલુ)
* * * * *
એક રાજા દીક્ષાપ્રસંગે પોતાના પુત્રોને શિખામણ આપે છે–
લૌકિક યોગ્યતા અને સજ્જનતા ઉપરાંત, ભગવાન અર્હન્તદેવ દ્વારા
ઉપદિષ્ટ રત્નત્રય ધર્મને કદી ન ભૂલો શાસ્ત્રજ્ઞની સંગતિ કરો. રત્નત્રયથી
ભૂષિત સજ્જનોનો આદર અને સમાગમ કરો. મુનિ–આર્યિકા–શ્રાવક–શ્રાવિકા
એ ચતુર્વિધ સંઘની જ્યારે જ્યારે અવસર મળે ત્યારે આદરપૂર્વક વંદના કરો....
અને રત્નત્રયના સેવનમાં સદા તત્પર રહો. (વરાંગચરિત્રમાંથી)