: ભાદરવો : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૨૭ :
૭. આસ્રવ–અનુપ્રેક્ષા
આ અધિકારમાં સાત ગાથાદ્વારા એમ બતાવ્યું છે કે
પુણ્ય કે પાપકર્મના આસ્રવના હેતુભૂત શુભ કે અશુભ બધા
ભાવોથી ભિન્ન એવા આત્માના ઉપશમભાવમાં લીન થઈને
મિથ્યાત્વ–કષાયાદિ ભાવોને છોડવા, –તે જ આસ્રવને
રોકવાનો ઉપાય છે. –અને એમ કરવું તે જ આસ્રવઅનુપ્રેક્ષાનું
ફળ છે.
* * * * *
૮૮. જીવપ્રદેશોના કંપન–વિશેષરૂપ મન–વચન–કાયાના યોગ છે તે આસ્રવ છે; તે
આસ્રવ મોહના ઉદયથી સહિત તેમજ રહિત–એમ બે પ્રકારનાં હોય છે.
૮૯. મોહના વિપાકને વશ જીવને જે પરિણામ થાય છે તેને આસ્રવ જાણો; –તે
મિથ્યાત્વાદિ અનેક પ્રકારનાં છે (અહીં યોગ સિવાયના મિથ્યાત્વાદિ ભાવોને જ
મુખ્ય આસ્રવ કહ્યા છે–એમ જાણવું; તે દશમાગુણસ્થાન સુધી હોય છે. પછીના
આસ્રવો મોહ વગરનાં છે.)
૯૦. કર્મ પુણ્ય અને પાપ એવા બે પ્રકારનું છે, તેનું કારણ પણ શુભ અને અશુભ
એમ બે પ્રકારનું છે; મંદકષાય તે શુભ છે, ને તીવ્રકષાય તે અશુભ છે.
૯૧. સર્વત્ર બધા પ્રત્યે પ્રિયવચન, દુર્વચન કહેનારા દુર્જન પ્રત્યે પણ ક્ષમા, તથા સર્વે
જીવોનાં ગુણનું ગ્રહણ–એ મંદકષાયી જીવોનાં દ્રષ્ટાંત છે. (તે પુણ્યઆસ્રવનું
કારણ છે.)
૯૨. પોતાની પ્રશંસા, પૂજ્ય પુરુષોનાં પણ દોષને જોવાની ટેવ, તથા કોઈ પ્રત્યે
દીર્ઘકાળ સુધી વેરબુદ્ધિ રાખવી–એ તીવ્રકષાયી જીવોનાં ચિહ્ન છે. (તે
પાપઆસ્રવનું કારણ છે.)
૯૩. એ પ્રમાણે આસ્રવનાં કારણોને જાણીને પણ, છોડવા યોગ્ય એવા મિથ્યાત્વાદિ
કષાય પરિણામોને જે છોડતો નથી–તેનું સર્વે આસ્રવચિન્તન નિરર્થક છે.
૯૪. આસ્રવના કારણભૂત એવા આ મિથ્યાત્વાદિ મોહજનિત ભાવોને જે હેયરૂપ જાણે
છે અને ઉપશમભાવમાં લીન થયો થકો તેને છોડે છે, તેની આસ્રવઅનુપ્રેક્ષા
સફળ છે.