: આસો : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૧ :
સર્વજ્ઞની સ્તુતિ
સ્વયંભૂ–સ્તોત્રમાં મુનિસુવ્રત ભગવાનની સ્તુતિ કરતાં
ભાવતીર્થંકર એવા શ્રી સમન્તભદ્રસ્વામી કહે છે કે–
स्थिति–जनन–निरोधलक्षणं चरमचरं च जगत प्रतिक्षणम्।
इति जिन! सकलज्ञ–लाञ्छनं वचनमिदं बदतांवरस्य ते।।४।।
પ્રવક્તાઓમાં શ્રેષ્ઠ એવા હે જિનેન્દ્રદેવ! ‘ચર અને અચર એવું
આ સમસ્ત જગત પ્રત્યેક ક્ષણે સ્થિતિ–ઉત્પત્તિ અને વ્યયલક્ષણવાળું છે.’
–આપનું આ વચન આપની સર્વજ્ઞતાનું ચિહ્ન છે.
ભગવાને સમસ્ત વસ્તુને, એક જ સમયમાં ધ્રુવ–ઉત્પાદ–વ્યય
એવા ત્રણ સ્વરૂપે દેખી અને તેવું જ સ્વરૂપ બતાવ્યું–તે જ સર્વજ્ઞતાની
નિશાની છે. સર્વજ્ઞ સિવાય બીજા કોઈ, વસ્તુને એકસમયમાં ઉત્પાદ–
વ્યય–ધ્રુવરૂપ જાણી શક્યા નથી, કે કહી શક્યા નથી; એટલે ઉત્પાદ–
વ્યય–ધ્રુવરૂપ વસ્તુસ્વરૂપને જેઓ જાણે છે તેઓ જ સર્વજ્ઞની સાચી સ્તુતિ
કરી શકે છે; એકાંતવાદીઓ સર્વજ્ઞની સાચી સ્તુતિ કરી શકતા નથી.
સર્વજ્ઞદેવે કહેલા ઉત્પાદ–વ્યય–ધ્રુવસ્વરૂપની ઓળખાણ તે જ સર્વજ્ઞની
સાચી સ્તુતિ છે.