: ૬૨ : આત્મધર્મ : આસો : ૨૫૦૧
* અધ્યાત્મરસ–ઘોલન *
(ભવિકજનોને આનંદજનની વૈરાગ્ય–અનુપ્રેક્ષા)
(૯) નિર્જરા–અનુપ્રેક્ષા
આ અધિકારમાં તેર ગાથાદ્વારા નિર્જરાના સ્થાનો તથા તેના
ઉપાય બતાવ્યા છે. સમ્યક્ત્વસન્મુખ જીવને (ત્રણ કરણમાં) નિર્જરાનું
પહેલું સ્થાન શરૂ થાય છે, ત્યાંથી શરૂ કરીને ઠેઠ અયોગી ગુણસ્થાન સુધી
ઉત્તરોત્તર નિર્જરા વધતી જાય છે. સમ્યક્ત્વ વગરના જીવને મોક્ષના
હેતુરૂપ નિર્જરા હોતી નથી. સમ્યક્ત્વસહિતનું ઉત્તમ ચારિત્ર તે નિર્જરાનો
વિશેષ હેતુ છે.
૧૦૨. નિદાનરહિત, તથા અહંકારરહિત એવા જ્ઞાનીને બારપ્રકારનાં તપથી તથા
વૈરાગ્યભાવનાથી નિર્જરા થાય છે.
૧૦૩. બધાં કર્મોની શક્તિનો વિપાક થવો તે અનુભાગ છે; ત્યારપછી તે કર્મોનું
ખરી જવું તે નિર્જરા છે.
૧૦૪. તે નિર્જરા બે પ્રકારની છે–એક તો સ્વકાળ અનુસાર થતી નિર્જરા; અને
બીજી તપ દ્વારા કરવામાં આવતી નિર્જરા. તેમાં પહેલી સ્વકાલપ્રાપ્ત
નિર્જરા તો ચારેગતિના બધા જીવોને હોય છે, અને બીજી નિર્જરા
વ્રતસહિત જીવોને હોય છે.
૧૦૫. સાધુઓને જેમ જેમ ઉપશમભાવની તથા તપની વૃદ્ધિ થાય છે તેમ તેમ
નિર્જરાની વૃદ્ધિ થાય છે, અને ધર્મશુક્લધ્યાનવડે તેની વિશેષ વૃદ્ધિ થાય
છે.
૧૦૬–૧૦૮ (ત્રણગાથા દ્વારા નિર્જરાની વૃદ્ધિનાં સ્થાનો કહે છે–)
* ત્રણકરણવર્તી સાતિશય મિથ્યાદ્રષ્ટિ કરતાં સમ્યગ્દ્રષ્ટિને અસંખ્યાત
ગુણી નિર્જરા થાય છે.
* તેનાથી અસંખ્યગુણી નિર્જરા અણુવ્રતધારીને થાય છે.
* મહાવ્રતીને તેનાથી અસંખ્યાતગુણી થાય છે.