Page 37 of 394
PDF/HTML Page 61 of 418
single page version
ദര്ശനപാഹുഡ][൩൭
വോസട്ടചത്തദേഹാ ണിവ്വാണമണുത്തരം പത്താ.. ൩൬..
വ്യുത്സര്ഗത്യക്തദേഹാ നിര്വാണമനുത്തംര പ്രാപ്താഃ.. ൩൬..
അര്ഥഃ––ജോ ബാരഹ പ്രകാരകേ തപ സേ സംയുക്ത ഹോതേ ഹുഏ വിധികേ ബലസേ അപനേ കര്മകോ നഷ്ടകര ‘വോസട്ടചത്തദേഹാ’ അര്ഥാത് ജിന്ഹോംനേ ഭിന്ന കര ഛോഡ ദിയാ ഹൈ ദേഹ, ഐസേ ഹോകര വേ അനുത്തര അര്ഥാത് ജിസസേ ആഗേ അന്യ അവസ്ഥാ നഹീം ഹൈ ഐസീ നിര്വാണ അവസ്ഥാ കോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––ജോ തപ ദ്വാരാ കേവലജ്ഞാന പ്രാപ്ത കര ജബതക വിഹാര കരേം തബ തക അവസ്ഥാന രഹേം, പീഛേ ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവകീ സാമഗ്രീരൂപ വിധികേ ബലസേ കര്മ നഷ്ടകര വ്യുത്സര്ഗ ദ്വാരാ ശരീരകോ ഛോഡകര നിര്വാണ കോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം. യഹാ ആശയ ഐസാ ഹൈ കി ജബ നിര്വാണ കോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം തബ ലോക ശിഖര പര ജാകര വിരാജതേ ഹൈം, വഹാ ഗമന മേം ഏക സമയ ലഗതാ ഹൈ, ഉസ സമയ ജംഗമ പ്രതിമാ കഹതേ ഹൈം. ഐസേ സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രസേ മോക്ഷ കീ പ്രാപ്തി ഹോതീ ഹൈ, ഉസമേം സമ്യഗ്ദര്ശന പ്രധാന ഹൈ. ഇസ പാഹുഡമേം സമ്യഗ്ദര്ശനകേ പ്രധാന പനേ കാ വ്യാഖ്യാന കിയാ ഹൈ ..൩൬.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 38 of 394
PDF/HTML Page 62 of 418
single page version
൩൮][അഷ്ടപാഹുഡ
Page 39 of 394
PDF/HTML Page 63 of 418
single page version
കാല പംചമാ ആദിമേം ഭഏ സൂത്ര കരതാര ..൧..
ഇസപ്രകാര മംഗല കരകേ ശ്രീ കുന്ദകുന്ദ ആചാര്യകൃത പ്രാകൃത ഗാഥാ ബദ്ധ സൂത്രപാഹുഡകീ ദേശഭാഷാമയ വചനികാ ലിഖതേ ഹൈംഃ– പ്രഥമ ഹീ ശ്രീ കുന്ദകുന്ദ ആചാര്യ, സൂത്രകീ മഹിമാഗര്ഭിത സൂത്രകാ സ്വരൂപ ബതാതേ ഹൈംഃ–
സുത്തത്ഥമഗ്ഗണത്ഥം സവണാ സാഹംതി പരമത്ഥം.. ൧..
സൂത്രാര്ഥമാര്ഗണാര്ഥ ശ്രമണാഃ സാധ്യംതി പരമാര്ഥമ്.. ൧..
അര്ഥഃ––ജോ ഗണധര ദേവോംനേ സമ്യക് പ്രകാര പൂര്വാപരവിരോധ രഹിത ഗൂംഥാ (രചനാ കീ) വഹ സൂത്ര ഹൈ. വഹ സൂത്ര കൈസാ ഹൈ?–സൂത്രകാ ജോ കുഛ അര്ഥ ഹൈ ഉസകോ മാര്ഗണ അര്ഥാത് ഢൂംഢനേ–ജാനനേ കാ ജിസമേം പ്രയോജന ഹൈ ഔര ഐസേ ഹീ സൂത്രകേ ദ്വാരാ ശ്രമണ (മുനി) പരമാര്ഥ അര്ഥാത് ഉത്കൃഷ്ട അര്ഥ പ്രയോജന ജോ അവിനാശീ മോക്ഷകോ സാധതേ ഹൈം. യഹാ ഗാഥാമേം ‘സൂത്ര’ ഇസപ്രകാര വിശേഷ്യ പദ നഹീം കഹാ തോ ഭീ വിശേഷണോംകീ സാമര്ഥ്യസേ ലിയാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ജോ അരഹംത സര്വജ്ഞ ദ്വാരാ ഭാഷിത ഹൈ തഥാ ഗണധരദേവോംനേ അക്ഷര പദ വാക്യമയീ ഗൂംഥാ ഹൈ ഔര സൂത്രകേ അര്ഥകോ ജാനനേകാ ഹീ ജിസമേം അര്ഥ–പ്രയോജന ഹൈ ഐസേ സൂത്രസേ മുനി പരമാര്ഥ ജോ മോക്ഷ അസകോ സാധതേ ഹൈം. അന്യ ജോ അക്ഷപാദ, ജൈമിനി, കപില, സുഗത ആദി ഛദ്യസ്ഥോംകേ ദ്വാരാ രചേ ഹുഏ കല്പിത സൂത്ര ഹൈം, ഉനസേ പരമാര്ഥകീ സിദ്ധി നഹീം ഹൈ, ഇസപ്രകാര ആശയ ജാനനാ ..൧.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
സൂത്രാര്ഥനാ ശോധന വഡേ സാധേ ശ്രമണ പരമാര്ഥനേ. ൧.
Page 40 of 394
PDF/HTML Page 64 of 418
single page version
൪൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ഇസപ്രകാര സൂത്രകാ അര്ഥ ആചാര്യോംകീ പരമ്പരാസേ പ്രവര്തതാ ഹൈ ഉസകോ ജാനകര മോക്ഷമാര്ഗകോ സാധതേ ഹൈം വേ ഭവ്യ ഹൈംഃ–
ണാഊണ ദുവിഹ സുത്തം വട്ടദി സിവമഗ്ഗേ ജോ ഭവ്വോ.. ൨..
ജ്ഞാത്വാ ദ്വിവിധം സൂത്രം വര്ത്തതേ ശിവമാര്ഗേ യഃ ഭവ്യഃ.. ൨..
അര്ഥഃ––സര്വജ്ഞഭാഷിത സൂത്രമേം ജോ കുഛ ഭലേ പ്രകാര കഹാ ഹൈ ഉസകോ ആചാര്യോംകീ പരമ്പരാരൂപ മാര്ഗസേ ദോ പ്രകാരകേ സൂത്രകോ ശബ്ദമയ ഔര അര്ഥമയ ജാനകര മോക്ഷമാര്ഗമേം പ്രവര്തതാ ഹൈ വഹ ഭവ്യജീവ ഹൈ, മോക്ഷ പാനേ കേ യോഗ്യ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ കോഈ കഹേ–അരഹംത ദ്വാരാ ഭാഷിത ഔര ഗണധര ദേവോംസേ ഗൂംഥാ ഹുആ സൂത്ര തോ ദ്വാദശാംഗ രൂപ ഹൈ, വഹ തോ ഇസ കാല മേം ദിഖതാ നഹീം ഹൈ, തബ പരമാര്ഥരൂപ മോക്ഷമാര്ഗ കൈസേ സധേ. ഇസകാ കരനേ കേ ലിയേ യഹ ഗാഥാ ഹൈ–അരഹംത ഭാഷിത, ഗണധര രചിത സൂത്ര മേം ജോ ഉപദേശ ഹൈ ഉസകോ ആചാര്യോംകീ പരമ്പരാസേ ജാനതേ ഹൈം, ഉസകോ ശബ്ദ ഔര അര്ഥകേ ദ്വാരാ ജാനകര ജോ മോക്ഷമാര്ഗ കോ സാധതാ ഹൈ വഹ മോക്ഷ ഹോനേ യോഗ്യ ഭവ്യ ഹൈ. യഹാ ഫിര കോഈ പൂഛേ കി–ആചാര്യോം കീ പരമ്പരാ ക്യാ ഹൈ? അന്യ ഗ്രന്ഥോംമേം ആചാര്യോം കീ പരമ്പരാ നിമ്നപ്രകാരസേ കഹീ ഗഈ ഹൈഃ– ശ്രീ വര്ധമാന തീര്ഥംകര സര്വജ്ഞ ദേവകേ പീഛേ തീന കേവലജ്ഞാനീ ഹുഏ–––൧ ഗൌതമ, ൨ സുധര്മ, ൩ ജമ്ബൂ. ഇനകേ പീഛേ പാ ച ശ്രുതകേവലീ ഹുഏ; ഇനകോ ദ്വാദശാംഗ സൂത്ര കാ ജ്ഞാന ഥാ, ൧ വിഷ്ണു, ൨ നംദിമിത്ര, ൩ അപരാജിത, ൪ ഗൌവര്ദ്ധന, ൫ ഭദ്രബാഹു. ഇനകേ പീഛേ ദസ പൂര്വകേ ജ്ഞാതാ ഗ്യാരഹ ഹുഏഃ ൧ വിശാഖ, ൨ പ്രൌഷ്ഠില, ൩ ക്ഷത്രിയ, ൪ ജയസേന, ൫ നാഗസേന, ൬ സിദ്ധാര്ഥ, ൭ ധൃതിഷേണ, ൮ വിജയ, ൯ ബുദ്ധില, ൧൦ ഗംഗദേവ, ൧൧ ധര്മസേന. ഇനകേ പീഛേ പാ ച ഗ്യാരഹ അംഗോം കേ ധാരക ഹുഏ; ൧ നക്ഷത്ര, ൨ ജയപാല, പാംഡു, ൪ ധര്വുവസേന, ൫ കംസ. ഇനകേ പീഛേ ഏക അംഗ കേ ധാരക ചാര ഹുഏ, ൧ സുഭദ്ര, ൨ യശോഭദ്ര, ൩ ഭദ്രബാഹു, ൪ ലോഹാചാര്യ. ഇനകേ പീഛേ ഏക അംഗകേ പൂര്ണജ്ഞാനീ കീ തോ വ്യുച്ഛിത്തി (അഭാവ) ഹുഈ ഔര അംഗകേ ഏകദേശ അര്ഥകേ ജ്ഞാതാ ആചാര്യ ഹുഏ. ഇനമേം സേ കുഛ ഏക നാമ യേ ഹൈം––അര്ഹദ്ബലി, മാഘനംദി, ധരസേന, പുഷ്പദംത, ഭൂതബലി, ജിനചന്ദ്ര, കുന്ദകുന്ദ, ഉമാസ്വാമീ, സമംതഭദ്ര, ശിവകോടി, പൂജ്യപാദ, വീരസേന, ജിനസേന, നേമിചന്ദ്ര ഇത്യാദി. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 41 of 394
PDF/HTML Page 65 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൪൧
ഇനകേ പീഛേ ഇനകീ പരിപാടീ മേം ആചാര്യ ഹുഏ, ഇനകേ അര്ഥകാ വ്യുച്ഛേദ നഹീം ഹുആ, ഐസീ ദിഗമ്ബരോം കേ സംപ്രദായ മേം പ്രരൂപണാ യഥാര്ഥ ഹൈ. അന്യ ശ്വേതാമ്ബരാദിക വര്ധമാന സ്വാമീസേ പരമ്പരാ മിലാതേ ഹൈം വഹ കല്പിത ഹൈ ക്യോംകി ഭദ്രബാഹു സ്വാമീകേ പീഛേ കഈ മുനി അവസ്ഥാ സേ ഭ്രഷ്ട ഹുഏ, യേ അര്ദ്ധഫാലക കഹലായേ. ഇനകീ സംപ്രദായ മേം ശ്വേതാമ്ബര ഹുഏ, ഇനമേം ‘ദേവര്ദ്ധിഗണീ’ നാമക സാധു ഇനകീ സംപ്രദായ മേം ഹുആ ഹൈ, ഇസനേ സൂത്ര ബനായേ ഹൈം സോ ഇനസേ ശിഥിലാചാരകോ പുഷ്ട കരനേ കേ ലിയേ കല്പിത കഥാ തഥാ കല്പിത ആചരണകാ കഥന കിയാ ഹൈ വഹ പ്രമാണഭൂത നഹീം ഹൈ. പംചമകാലമേം ജൈസാഭാസോംകേ ശിഥിലാചാരകീ അധികതാ ഹൈ സോ യുക്ത ഹൈ, ഇസ കാല മേം സച്ചേ മോക്ഷമാര്ഗീ വിരലതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ശിഥിലാചാരിയോം കേ സച്ചാ മോക്ഷമാര്ഗ കഹാ സേ ഹോ–ഇസപ്രകാര ജാനനാ. അവ യഹാ കുഛ ദ്വാദശാംഗസൂത്ര തഥാ അഗംബാഹ്യശ്രുത കാ വര്ണന ലിഖതേ ഹൈം–തീര്ഥംകരകേ മുഖസേ ഉത്പന്ന ഹുഈ സര്വ ഭാഷാമയ ദിവ്യധ്വനികോ സുന കരകേ ചാര ജ്ഞാന, സപ്തഋദ്ധികേ ധാരക ഗണധര ദേവോംനേ അക്ഷര പദമയ സൂത്രരചനാ കീ. സൂത്ര ദോ പ്രാകര കേ ഹൈം–––൧ അംഗ, അംഗബാഹ്യ. ഇനകേ അപുനരുക്ത അക്ഷരോംകീ സംഖ്യാ ബീസ അംക പ്രമാണ ഹൈ. യേ അംക– ൧൮൪൪൬൭൪൪൦൭൩൭൦൯൫൫൧൬൧൫ ഇതനേ അക്ഷര ഹൈം. ഇനകേ പദ കരേം തബ ഏക മധ്യപദകേ അക്ഷര സോലഹസൌ ചൌംതീസ കരോഡ തിയാസീ ലാഖ സാത ഹജാര ആഠസൌ അഠയാസീ കഹേം ഹൈം. ഇനകാ ഭാഗ ദേനേപര ഏകസൌ ബാരഹ കരോഡ തിയാസീ ലാഖ അട്ഠാവന ഹജാര പാ ച ഇതനേ പാവേം, യേ പദ ബാരഹ അംഗരൂപ സൂത്രകേ പദ ഹൈം ഓര അവിശേഷ ബീസ അംകോംമേം അക്ഷര രഹേ, യേ അംഗബാഹ്യ സൂത്ര കഹലാതേ ഹൈം. യേ ആഠ കരോഡ ഏക ലാഖ ആഠ ഹജാര ഏകസൌ പിചഹത്തര അക്ഷര ഹൈം, ഇന അക്ഷരോംമേം ചൌദഹ പ്രകീര്ണകരൂപ സൂത്ര രചനാ ഹൈ. അബ ഇന ദ്വാദശാംഗരൂപ സൂത്രരചനാകേ നാമ ഔര പദ സംഖ്യാ ലിഖതേ ഹൈം–പ്രഥമ അംഗ ആചാരാംഗ ഹൈ. ഇസമേം മുനീശ്വരോംകേ ആചാരകാ നിരൂപണ ഹൈ, ഇസകേ പദ അഠാരഹ ഹജാര ഹൈ. ദൂസരാ സൂത്രകൃത അംഗ ഹൈ, ഇസമേം ജ്ഞാനകാ വിനയ ആദിക അഥവാ ധര്മക്രിയാമേം സ്വമത പരമതകീ ക്രിയാകേ വിശേഷകാ നിരൂപണ ഹൈ, ഇസകേ പദ ഛത്തീസ ഹജാര ഹൈം. തീസരാ സ്ഥാനഅംഗ ഹൈ ഇസമേം പദാര്ഥോംകേ ഏക ആദി സ്ഥാനോംകാ നിരൂപണ ഹൈ ജൈസേ– ജീവ സാമാന്യരൂപ സേ ഏക പ്രകാര, വിശേഷരൂപസേ ദോ പ്രകാര , തീന പ്രകാര ഇത്യാദി ഐസേ സ്ഥാന കഹേ ഹൈം, ഇസകേ പദ ബിയാലീസ ഹജാര ഹൈം. ചൌഥാ സമവായ അംഗ ഹൈ, ഇസമേം ജീവാദിക ഛഹ ദ്രവ്യോംകാ ദ്രവ്യ ക്ഷേത്ര കാലാദി ദ്വാരാ വണരന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഏക ലാഖ ചൌസഠ ഹജാര ഹൈം.
പാ ചവാ വ്യാഖ്യാപ്രജ്ഞപ്തി അംഗ ഹൈ, ഇസമേം ജീവകേ അസ്തി–നാസ്തി ആദിക സാഠ ഹജാര പ്രശ്ന ഗണധരദേവോം നേ തീര്ഥംകരോംകേ നികട കിയേ ഉനകാ വര്ണന ഹൈ. ഇസകേ പദ ദോ ലാഖ അട്ഠാഈസ ഹജാര ഹൈം.
Page 42 of 394
PDF/HTML Page 66 of 418
single page version
൪൨] [അഷ്ടപാഹുഡ ഛഠാ ജ്ഞാതൃധര്മ കഥാ നാമ കാ അംഗ ഹൈ, ഇസമേം തീര്ഥംകരോഹകേ ധര്മ ഹീ കഥാ, ജീവാദിക പദാര്ഥോംകേ സവഭാവ കാ വര്ണന തഥാ ഗണധരകേ പ്രശ്നോംകേ ഉത്തര കാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ പാ ച ലാഖ ഛപ്പന ഹജാര ഹൈം. സാതവാ ഉപാസകാധ്യയന നാമക അംഗ ഹൈ, ഇസമേം ഗ്യാരഹ പ്രതിമാ ആദി ശ്രാവകകേ ആചാരകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഗ്യാരഹ ലാഖ സത്തര ഹജാര ഹൈം. ആഠവാ അന്തകൃതദശാംഗ നാമകാ അംഗ ഹൈ, ഇസമേം ഏക ഏക തീര്ഥംകര കേ കാല മേം ദസ ദസ അന്തകൃത കേവലീ ഹുഏ ഉനകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ തേഈസ ലാഖ അട്ഠാഈസ ഹജാര ഹൈം. നൌവാ അനുത്തരോപപാദക നാമക അംഗ ഹൈ, ഇസമേം ഏക–ഏക തീര്ഥംകരകേ കാലമേം ദസ–ദസ മഹാമുനി ഘോര ഉപസര്ഗ സഹകര അനുത്തര വിമാനമേം ഉത്പന്ന ഹുഏ ഉനകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ബാണവൈ ലാഖ ചവാലീസ ഹജാര ഹൈം. ദസവാ പ്രശ്നവ്യാകരണ നാമക അംഗ ഹൈ, ഇസമേം അതീത–അനാഗത കാല സമ്ബന്ധീ ശുഭ–അശുഭകാ പ്രശ്ന കോഈ കരേ ഉസകാ ഉത്തര യഥാര്ഥ കഹനേകേ ഉപായകാ വര്ണന ഹൈ തഥാ ആക്ഷേപണീ, വിക്ഷേപണീ, സംവേദനീ, നിര്വേദനീ ഇന ചാര കഥാഓംകാ ഭീ ഇസ അംഗമേം വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ തിരാണവേ ലാഖ സോലഹ ഹജാര ഹൈം. ഗ്യാരഹവാ വിപാകസൂത്ര നാമകാ അംഗ ഹൈ, ഇസമേം കര്മകേ ഉദയകാ തീവ്ര–മംദ അനുഭാഗകാ, ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവകീ അപേക്ഷാ ലിയേ ഹുഏ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഏക കരോഡ ചൌരാസീ ലാഖ ഹൈം. ഇസപ്രകാര ഗ്യാരഹ അംഗ ഹൈം, ഇനകേ പദോംകീ സംഖ്യാകോ ജോഡ ദേനേ പര ചാര കരോഡ പംദ്രഹ ലാഖ ദോ ഹജാര പദ ഹോതേ ഹൈം.
ബാരഹവാ ദൃഷ്ടിവാദ നാമക അംഗ ഹൈ, ഇസമേം മിഥ്യാദര്ശന സംബംധീ തീനസോ ത്രേസഠ കുവാദോംകാ വര്ണന ഹൈ. ഇസകേ പദ ഏകസൌ ആഠ കരോഡ അഡസഠ ലാഖ ഛപ്പനഹജാര പാ ച പദ ഹൈം. ഇസ ബാരഹവേം അംഗകേ പാ ച അധികാര ഹൈം. ൧ പരികര്മ, ൨ സൂത്ര, ൩ പ്രഥമാനുയോഗ, ൪ പൂര്വഗത, ൫ ചൂലികാ. പരികര്മമേം ഗണിതകേ കരണസൂത്ര ഹൈം; ഇസകേ പാ ച ഭേദ ഹൈം–––പ്രഥമ ചംദ്രപ്രജ്ഞപ്തി ഹൈ, ഇസമേം ചന്ദ്രമാകേ ഗമനാദിക, പരിവാര, വൃദ്ധി–ഹാനി, ഗ്രഹ ആദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഛത്തീസ ലാഖ പാ ച ഹജാര ഹൈം. ദൂസരാ സൂര്യപ്രജ്ഞപ്തി ഹൈ, ഇസമേം സൂര്യകീ ഋദ്ധി, പരിവാര, ഗമന ആദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ പാംച ലാഖ തീന ഹജാര ഹൈം. തീസരാ ജംബൂദ്വീപ പ്രജ്ഞപ്തി ഹൈ, ഇസമേം ജമ്ബൂദ്വീപ സംബംധീ മേരു, ഗിരി, ക്ഷേത്രേ, കുലാചല ആദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ തീന ലാഖ പച്ചീസ ഹജാര ഹൈം. ചൌഥാ ദ്വീപ–സാഗര പ്രജ്ഞപ്തി ഹൈ, ഇസമേം ദ്വീപസാഗരകാ സ്വരൂപ തഥാ വഹാ സ്ഥിത ജ്യോതിഷീ, വ്യംതര, ഭവനവാസീ ദേവോംകേ ആവാസ തഥാ വഹാ സ്ഥിത ജിനമംദിരോംകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ബാവനലാഖ ഛത്തീസ ഹജാര ഹൈം. പാ ചവാ വ്യാഖ്യാ പ്രജ്ഞാപ്തി ഹൈ, ഇസമേം ജീവ, അജീവ പദാര്ഥോംകേ പ്രമാണകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ചൌരാസീ ലാഖ ഛത്തീസ ഹജാര ഹൈം. ഇസ പ്രകാര പരികര്മകേ പാംച ഭേദോംകേ പദ ജോഡനേ പര ഏക കരോഡ ഇക്യാസീ ലാഖ പാംച ഹജാര ഹോതേ ഹൈം.
Page 43 of 394
PDF/HTML Page 67 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൪൩ ബാരഹവേം അംഗകാ ദൂസരാ ഭേദ ‘സൂത്ര’ നാമകാ ഹൈ, ഇസമേം മിഥ്യാദര്ശന സമ്ബന്ധീ തീനസൌ ത്രേസഠ കുവാദോംകാ പൂര്വപക്ഷ ലേകര ഉനകോ ജീവ പദാര്ഥ പര ലഗാനേ ആദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ അട്ഠാഈസ ലാഖ ഹൈം. ബാരഹവേം അംഗകാ തീസരാ ഭേദ ‘പ്രഥമാനുയോഗ’ ഹൈ. ഇസമേം പ്രഥമ ജീവകേ ഉപദേശ യോഗ്യ തീര്ഥംകര ആദി ത്രേസഠ ശലാകാ പുരുഷോംകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ പാ ച ഹജാര ഹൈം. ബാരഹവേം അംഗകാ ചൌഥാ ഭേദ ‘പൂര്വഗത’ ഹൈ, ഇസകേ ചൌദഹ ഭേദ ഹൈം–––പ്രഥമ ‘ഉത്പാദ’ നാമകാ പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം ജീവ ആദി വസ്തുഓംകേ ഉത്പാദ–വ്യയ–ധ്രൌവ്യ ആദി അനേക ധര്മോംകീ അപേക്ഷാ ഭേദ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഏക കരോഡ ഹൈം. ദൂസരാ ‘അഗ്രായണീ’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം സാതസൌ സുനയ, ദുര്നയകാ ഔര ഷട്ദ്രവ്യ, സപ്തതത്ത്വ, നവ പദാര്ഥോംകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ ഛിയാനവേ ലാഖ പദ ഹൈം. തീസരാ ‘വീര്യാനുവാദ’ നാമകാ പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം ഛഹ ദ്രവ്യോംകീ ശക്തിരൂപ വീര്യകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ സത്തര ലാഖ ഹൈം. ചൌഥാ ‘അസ്തിനാസ്തിപ്രവാദ’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം ജീവാദിക വസ്തുകാ സ്വരൂപ ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവകീ അപേക്ഷാ അസ്തി, പരരൂപ, ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവകീ അപേക്ഷാ നാസ്തി ആദി അനേക ധര്മോംമേം വിധി നിഷേധ കരകേ സപ്തഭംഗ ദ്വാരാ കഥംചിത് വിരോധ മേടനേരൂപ മുഖ്യ– ഗൌണ കരകേ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ സാഠ ലാഖ ഹൈം. പാ ചവാ ‘ജ്ഞാനപ്രവാദ’ നാമകാ പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം ജ്ഞാനകേ ഭേദോംകാ സ്വരൂപ, സംഖ്യാ, വിഷയ, ഫല ആദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസമേം പദ ഏക കമ കരോഡ ഹൈം. ഛഠാ ‘സത്യപ്രവാദ’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം സത്യ, അസത്യ ആദി വചനോംകീ അനേക പ്രകാരകീ പ്രവൃത്തികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഏക കരോഡ ഛഹ ഹൈം. സാതവാ ‘ആത്മപ്രവാദ’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം ആത്മാ (ജീവ) പദാര്ഥകേ കര്താ, ഭോക്താ ആദി അനേക ധര്മോംകാ നിശ്ചയ–വ്യവഹാരനയകീ അപേക്ഷാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഛബ്ബീസ കരോഡ ഹൈം.
ആഠവാ ‘കര്മപ്രവാദ’ നാമകാ പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം ജ്ഞാനാവരണ ആദി ആഠ കര്മോംകേ ബംധ, സത്വ, ഉദയ, ഉദീരണാ ആദികാ തഥാ ക്രിയാരൂപ കര്മോംകാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഏക കരോഡ അസ്സീ ലാഖ ഹൈം. നൌംവാ ‘പ്രത്യാഖ്യാന’ നാമകാ പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം പാപകേ ത്യാഗകാ അനേക പ്രകാരസേ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ചൌരാസീ ലാഖ ഹൈം. ദസവാ ‘വിദ്യാനുവാദ’ നാമകാ പൂര്വ ഹൈ. ഇസമേം സാതസൌ ക്ഷുദ്ര വിദ്യാ ഔര പാംചസൌ മഹാവിദ്യാഓംകേ സ്വരൂപ, സാധന, മംത്രാദിക ഔര സിദ്ധ ഹുഏ ഇനകേ ഫലകാ വര്ണന ഹൈ തഥാ അഷ്ടാംഗ നിമിത്തജ്ഞാനകാ വര്ണന ഹൈ, ഇനകേ പദ ഏക കരോഡ ദസ ലാഖ ഹൈം. ഗ്യാരഹവാ ‘കല്യാണവാദ’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം തീര്ഥംകര, ചക്രവര്തീ ആദികേ ഗര്ഭ ആദി കല്യാണകകാ ഉത്സവ തഥാ ഉസകേ കാരണ ഷോഡശ ഭാവനാദികേ, തപശ്ചരണാദിക തഥാ ചന്ദ്രമാ, സൂര്യാദികകേ ഗമന വിശേഷ ആദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ഛബ്ബീസ കരോഡ ഹൈം.
Page 44 of 394
PDF/HTML Page 68 of 418
single page version
൪൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
ബാരഹവാ ‘പ്രാണവാദ’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം ആഠ പ്രകാര വൈദ്യക തഥാ ഭൂതാദികകീ വ്യാധികേ ദൂര കരനേകേ മംത്രാദിക തഥാ വിഷ ദൂര കരനേകേ ഉപായ ഔര സ്വരോദയ ആദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ തേരഹ കരോഡ പദ ഹൈം. തേരഹവാ ‘ക്രിയാവിശാല’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം സംഗീതശാസ്ത്ര, ഛംദ, അലംകാരാദിക തഥാ ചൌസഠ കലാ, ഗര്ഭാധാനാദി ചൌരാസീ ക്രിയാ, സമ്യഗ്ദര്ശന ആദി ഏകസൌ ആഠ ക്രിയാ, ദേവ വംദനാദി പച്ചീസ ക്രിയാ, നിത്യ–നൈമിത്തിക ക്രിയാ ഇത്യാദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ നൌ കരോഡ ഹൈം. ചൌദഹവാ ‘ത്രിലോകബിംദുസാര’ നാമക പൂര്വ ഹൈ, ഇസമേം തീനലോകകാ സ്വരൂപ ഔര ബീജഗണിതകാ തഥാ മോക്ഷകാ സ്വരൂപ തഥാ മോക്ഷകീ കാരണഭൂത ക്രിയാകാ സ്വരൂപ ഈത്യാദികാ വര്ണന ഹൈ, ഇസകേ പദ ബാരഹ കരോഡ പചാസ ലാഖ ഹൈം. ഐസേ ചൌദഹ പൂര്വ ഹൈം, ഇനകേ സബ പദോംകാ ജോഡ പിച്യാണവേ കരോഡ പചാസ ലാഖ ഹൈ. ബാരഹവേം അംഗകാ പാ ചവാ ഭേദ ചൂലികാ ഹൈ, ഇസകേ പാ ച ഭേദ ഹൈം, ഇനകേ പദ ദോ കരോഡ നൌ ലാഖ നവാസീ ഹജാര ദോ സൌ ഹൈം. ഇസകേ പ്രഥമ ഭേദ ജലഗതാ ചൂലികാമേം ജലകാ സ്തംഭന കരനാ, ജലമേം ഗമന കരനാ; അഗ്നിഗതാ ചൂലികാമേം അഗ്നി സ്തംഭന കരനാ, അഗ്നിമേം പ്രവേശ കരനാ, അഗ്നികാ ഭക്ഷണ കരനാ ഇത്യാദികാ കാരണഭൂത മംത്ര–തംത്രാദികകാ പ്രരൂപണ ഹൈ, ഇസകേ പദ ദോ കരോഡ നൌ ലാഖ നവാസീ ഹജാര ദോ സൌ ഹൈം. ഇതനേ ഇതനേ ഹീ പദ അന്യ ചാര ചൂലികാ കേ ജാനനേ. ദൂസരാ ഭേദ സ്ഥലഗതാ ചൂലികാ ഹൈ, ഇസമേം മേരു, പര്വത, ഭൂമി ഇത്യാദിമേം പ്രവേശ കരനാ, ശീഘ്ര ഗമന കരനാ ഇത്യാദി ക്രിയാകേ കാരണ മംത്ര, തംത്ര, തപശ്ചരണാദികകാ പ്രരൂപണ ഹൈ. തീസരാ ഭേദ മായാഗതാ ചൂലികാ ഹൈ, ഇസമേം മായാമയീ ഇന്ദ്രജാല വിക്രിയാകേ കാരണഭൂത മംത്ര, തംത്ര, തപശ്ചരണാദികകാ പ്രരൂപണ ഹൈ. ചൌഥാ ഭേദ രൂപഗതാ ചൂലികാ ഹൈ, ഇസമേം സിംഹ, ഹാഥീ, ഘോഡാ, ബൈല, ഹിരണ ഇത്യാദി അനേക പ്രകാരകേ രൂപ ബനാ ലേനേകേ കാരണഭൂത മംത്ര, തംത്ര, തപശ്ചരണ ആദികാ പ്രരൂപണ ഹൈ, തഥാ ചിത്രാമ, കാഷ്ഠലേപാദികകാ ലക്ഷണ വര്ണന ഹൈ ഔര ധാതു രസായനകാ നിരൂപണ ഹൈ. പാ ചവാ ഭേദ ആകാശഗതാ ചൂലികാ ഹൈ, ഇസമേം ആകാശമേം ഗമനാദികകേ കാരണഭൂത മംത്ര, തംത്ര, തംത്രാദികകാ പ്രരൂപണ ഹൈ. ഐസേ ബാരഹവാ അംഗ ഹൈ. ഇസ പ്രകാരസേ ബാരഹ അംഗസൂത്ര ഹൈം.
അംഗബാഹ്യ ശ്രുതകേ ചൌദഹ പ്രകീര്ണക ഹൈം. പ്രഥമ പ്രകീര്ണക സാമായിക നാമക ഹൈ, ഇസമേം നാമ, സ്ഥാപനാ, ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവകേ ഭേദസേ ഛഹ പ്രകാര ഇത്യാദി സാമായികകാ വിശേഷരൂപസേ വര്ണന ഹൈ. ദൂസരാ ചതുര്വിംശതിസ്തവ നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം ചൌബീസ തീര്ഥംകരോംകീ മഹിമാകാ വര്ണന ഹൈ. തീസരാ വംദനാ നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഉസമേം ഏക തീര്ഥംകര കേ ആശ്രയ വംദനാ സ്തുതികാ വര്ണന ഹൈ. ചൌഥാ പ്രതിക്രമണ നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം സാത പ്രകാരകേ പ്രതിക്രമണകേ വര്ണന ഹൈം.
Page 45 of 394
PDF/HTML Page 69 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൪൫ പാ ചവാം വൈനയിക നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം പാ ച പ്രകാരകേ വിനയകാ വര്ണന ഹൈ.–ഛഠാ കൃതികര്മ കേ നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം അരിഹംത ആദികീ വംദനാകീ ക്രിയാകാ വര്ണന ഹൈ. സാതവാ ദശവൈകാലിക നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം മുനികാ ആചാര, ആഹാരകീ ശുദ്ധതാ ആദികാ വര്ണന ഹൈ. ആഠവാ ഉത്തരാധ്യയന നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ. ഇസമേം പരീഷഹ–ഉപസര്ഗകോ സഹനേകേ വിധാനകാ വര്ണന ഹൈ. നവമാ കല്പവ്യവഹാര നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം മുനികേ യോഗ്യ ആചരണ ഔര അയോഗ്യ സേവനകേ പ്രായശ്ചിതോംകാ വര്ണന ഹൈ. ദസവാ കല്പാകല്പ നാമക പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം മുനികോ യഹ യോഗ്യ ഹൈ യഹ അയോഗ്യ ഹൈ ഐസാ ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവകീ അപേക്ഷാ വര്ണന ഹൈ. ഗ്യാരഹവാ മഹാകല്പ നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം ജിനകല്പീ മുനികേ പ്രതിമായോഗ, ത്രികാലയോഗകാ പ്രരൂപണ ഹൈ തഥാ സ്ഥവിരകല്പീ മുനിഓംകീ പ്രവൃത്തികാ വര്ണന ഹൈ. ബാരഹവാ പുംഡരീക നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം ചാര പ്രകാരകേ ദേവോമേം ഉത്പന്ന ഹോനേകേ കാരണോംകാ വര്ണന ഹൈ. തേരഹവാ മഹാപുംഡരീക നാമകാ പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം ഇന്ദ്രാദിക ബഡീ ഋദ്ധികേ ധാരക ദേവോംമേം ഉത്പന്ന ഹോനേകേ കാരണോംകാ പ്രരൂപണ ഹൈ. ചൌദഹവാ നിഷിദ്ധികാ നാമക പ്രകീര്ണക ഹൈ, ഇസമേം അനേക പ്രകാരകേ ദോഷോകീ ശുദ്ധതാകേ നിമിത്ത പ്രായശ്ചിതോംകാ പ്രരൂപണ ഹൈ, യഹ പ്രായശ്ചിത ശാസ്ത്ര ഹൈ, ഇസകാ നാമ നിസിതികാ ഭീ ഹൈ. ഇസപ്രകാര അംഗബാഹ്യശ്രുത ചൌദഹ പ്രകാരകാ ഹൈ.
പൂര്വോംകീ ഉത്പത്തി പര്യായസമാസ ജ്ഞാനസേ ലഗാകര പൂര്വജ്ഞാന പര്യംത ബീസ ഭേദ ഹൈം ഇനകാ വിശേഷ വര്ണന, ശ്രുതജ്ഞാന കാ വര്ണന ഗോമ്മടസാര നാമകേ ഗ്രംഥമേം വിസ്താര പൂര്വക ഹൈ വഹാ സേ ജാനനാ .. ൨..
Page 46 of 394
PDF/HTML Page 70 of 418
single page version
൪൬] [അഷ്ടപാഹുഡ
സൂചീ യഥാ അസൂത്രാ നശ്യതി സൂത്രേണ സഹ നാപി..൩..
അര്ഥഃ––ജോ പുരുഷ സൂത്ര കോ ജാനനേ വാലാ ഹൈ, പ്രവീണ ഹൈ വഹ സംസാരമേം ജന്മ ഹോനേ കാ നാശ കരതാ ഹൈ. ജൈസേ ലോഹേ കീ സുഈ സൂത്ര (ഡോരേ) കേ ബിനാ ഹോ തോ നഷ്ട ഹോ ജായേ ഔര ഡോരാ സഹിത ഹോ തോ നഷ്ട നഹീം ഹോ യഹ ദൃഷ്ടാംത ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––സൂത്രകാ ജ്ഞാതാ ഹോ വഹ സംസാരകാ നാശ കരതാ ഹൈ, ജൈസേ സുഈ ഡോരാ സഹിത ഹോ തോ ദൃഷ്ടിഗോചര ഹോകര മില ജായേ, കഭീ ഭീ നഷ്ട ന ഹോ ഔര ഡോരേ കേ ബിനാ ഹോ തോ നഷ്ട ഹോ തോ ദിഖേ നഹീം, നഷ്ട ഹോ ജായേ ഇസപ്രകാര ജാനനാ ..൩..
ആഗേ സുഈ കേ ദൃഷ്ടാന്ത കാ ദാര്ഷ്ടാംത കഹതേ ഹൈം––– പുരിസോ വി ജോ സസുത്തോ ണ വിണാസഇ സോ ഗഓ വി സംസാരേ. സച്ചേദണ പച്ചക്ഖം ണാസദി തം സോ അദിസ്സമാണോ വി.. ൪.. പുരുഷോപി യഃ സസൂത്രഃ ന വിനശ്യതി സ ഗതോപി സംസാരേ.
അര്ഥഃ––ജൈസേ സൂത്രസഹിത സൂഈ നഷ്ട നഹീം ഹോതീ ഹൈ വൈസേ ഹീ ജോ പുരുഷ ഭീ സംസാര മേം
Page 47 of 394
PDF/HTML Page 71 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൪൭ ഗത ഹോ രഹാ ഹൈ, അപനാ രൂപ അപനേ ദൃഷ്ടിഗോചര നഹീം ഹൈ തോ ഭീ സൂത്രസഹിത ഹോ (സൂത്രകാ ജ്ഞാതാ ഹോ) തോ ഉസകേ ആത്മാ സത്താരൂപ ചൈതന്യ ചമത്കാരമയീ സ്വസംവേദനസേ പ്രത്യക്ഷ അനുഭവ മേം ആതീ ഹൈ ഇസലിയേ ഗത നഹീം ഹൈ നഷ്ട നഹീം ഹുആ ഹൈ, വഹ ജിസ സംസാര മേം ഗത ഹൈ ഉസ സംസാരകാ നാശ കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––യദ്യപി ആത്മാ ഇന്ദ്രിയഗോചര നഹീം ഹൈ തോ ഭീ സൂത്രകേ ജ്ഞാതാകേ സ്വസംവേദന പ്രത്യക്ഷസേ അനുഭവഗോചര ഹൈ, വഹ സൂത്രകാ ജ്ഞാതാ സംസാര കാ നാശ കരതാ ഹൈ, ആപ പ്രഗട ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ സുഈകാ ദൃഷ്ടാംത യുക്ത ഹൈ ..൪.. ആഗേ സൂത്രമേം അര്ഥ ക്യാ ഹൈ വഹ കഹതേ ഹൈം–––
ഹേയാഹേയം ച തഹാ ജോ ജാണഇ സോ ഹു സദ്രിട്ഠീ.. ൫..
ഹേയാഹേയം ച തഥാ യോ ജാനാതി സ ഹി സദ്ദൃഷ്ടിഃ.. ൫..
അര്ഥഃ––സൂത്രകാ അര്ഥ ജിന സര്വജ്ഞ ദേവനേ കഹാ ഹൈ, ഔര സൂത്ര കാ അര്ഥ ജീവ അജീവ ബഹുത
പ്രകാര കാ ഹൈ തഥാ ഹേയ അര്ഥാത് ത്യാഗനേ യോഗ്യ ഔര അഹേയ അര്ഥാത് ത്യാഗനേ യോഗ്യ നഹീം, ഇസപ്രകാര
ആത്മാകോ ജോ ജാനതാ ഹൈ വഹ പ്രഗട സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––സര്വജ്ഞ ഭാഷിത സൂത്ര മേം ജീവാദിക നവ പദാര്ഥ ഔര ഇനമേം ഹേയ ഉപാദേയ ഇസപ്രകാര
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജിനഭാഷിത സൂത്ര വ്യവഹാര–പരമാഥരരൂപ ദോ പ്രകാര ഹൈ, –സകോ ജാനകര
Page 48 of 394
PDF/HTML Page 72 of 418
single page version
൪൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
തം ജാണിഊണ ജോഈ ലഹഇ സുഹം ഖവഇ മലപുംജം.. ൬..
തം ജ്ഞാത്വാ യോഗീ ലഭതേ സുഖം ക്ഷിപതേ മലപുംജം.. ൬..
അര്ഥഃ––ജോ ജിന ഭാഷിത സൂത്ര ഹൈ, വഹ വ്യവഹാര തഥാ പരമാര്ഥരൂപ ഹൈ, ഉസകോ യോഗീശ്വര
ജാനകര സുഖ പാതേ ഹൈം ഔര മലപുംജ അര്ഥാത് ദ്രവ്യകര്മ, ഭാവകര്മ, നോകര്മകാ ക്ഷേപണ കരതേ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––ജിന സൂത്ര കോ വ്യവഹാര–പരമാര്ഥരൂപ ജാനകര യോഗീശ്വര (മുനി) കര്മോം കാ
ഹൈഃ ഏക ആഗമരൂപ ഔര ദൂസരാ അധ്യാത്മരൂപ. വഹാ സാമാന്യ–വിശേഷ രൂപ സേ സബ പദാര്ഥോം കാ
പ്രരൂപണ കരതേ ഹൈം സോ ആഗമരൂപ ഹൈ, പരന്തു ജഹാ ഏക ആത്മാ ഹീ കേ ആശ്രയ നിരൂപണ കരതേ ഹൈം സോ
അധ്യാത്മ ഹൈ. അഹേതുമത് ഔര ഹേതുമത് ഐസേ ഭീ ദോ പ്രകാര ഹൈം, വഹാ സര്വജ്ഞ കീ ആജ്ഞാ ഹീ സേ കേവല
പ്രമാണതാ മാനനാ അഹേതുമത് ഹൈ ഔര പ്രമാണ –നയകേ ദ്വാരാ വസ്തുകീ നിര്ബാധ സിദ്ധി കരകേ മാനനാ സോ
ഹേതുമത് ഹൈ. ഇസപ്രകാര ദോ പ്രകാര ആഗമ മേം നിശ്ചയ–വ്യവഹാര സേ വ്യഖ്യാന ഹൈ, വഹ കുഛ ലിഖനേ മേം
ആ രഹാ ഹൈ.
ജബ ആഗമരൂപ സബ പദാര്ഥോംകീ വ്യാഖ്യാന പര ലഗാതേ ഹൈം തബ തോ വസ്തുകാ സ്വരൂപ സാമാന്യ–
ഔര വിശേഷരൂപ ജിതനേ ഹൈം ഉനകോ ഭേദരൂപ കരകേ ഭിന്ന ഭിന്ന കഹേ വഹ വ്യവഹാരനയ കാ വിഷയ ഹൈ,
ഉസകോ ദ്രവ്യ–പര്യായസ്വരൂപ ഭീ കഹതേ ഹൈം. ജിസ വസ്തു കോ വിവക്ഷിത കരകേ സിദ്ധ കരനാ ഹോ ഉസകേ
ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവസേ ജോ കുഛ സാമാന്യ– വിശേഷരൂപ വസ്തുകാ സര്വസ്വ ഹോ വഹ തോ, നിശ്ചയ–
വ്യവഹാര സേ കഹാ ഹൈ വൈസേ, സിദ്ധ ഹോതാ ഹൈ ഔര ഉസ വസ്തുകേ കുഛ അന്യ വസ്തു കേ സംയോഗ ജോ
അവസ്ഥാ ഹോ ഉസകോ ഉസ വസ്തുരൂപ കഹനാ ഭീ വ്യവഹാര ഹൈ, ഇസകോ ഉപചാര ഭീ കഹതേ ഹൈം. ഇസകാ
ഉദാഹരണ ഐസേ ഹൈ––ജൈസേ ഏക വിവക്ഷിത ഘട നാമക വസ്തു പര ലഗാവേം തബ ജിസ ഘടകാ ദ്രവ്യ–
ക്ഷേത്ര–കാല–ഭാവരൂപ സാമാന്യ –വിശേഷരൂപ ജിതനാ സര്വസ്വ ഹൈ ഉതനാ കഹാ, വൈസേ നിശ്ചയ–വ്യവഹാര
സേ കഹനാ വഹ തോ
Page 49 of 394
PDF/HTML Page 73 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൪൯ നിശ്ചയ–വ്യവഹാര ഹൈ ഔര ഘടകേ കുഛ അന്യ വസ്തു കാ ലേപ കരകേ ഉസ ഘടകോ ഉസ നാമസേ കഹനാ തഥാ അന്യ പടാദി മേം ഘടകാ ആരോപണ കരകേ ഘട കഹനാ ഭീ വ്യവഹാര ഹൈ. വ്യവഹാര കേ ദോ ആശ്രയ ഹൈം––ഏക പ്രയോജന ദൂസരാ നിമിത്ത. പ്രയോജന സാധനേകോ കിസീ വസ്തുകോ ഘട കഹനാ വഹ തോ പ്രയോജനാശ്രിത ഹൈ ഔര കിസീ അന്യ വസ്തുകേ നിമിത്തസേ ഘട മേം അവസ്ഥാ ഹുഈ ഉസകോ ഘട സ്വരൂപ കഹനാ വഹ നിമിത്താശ്രിത ഹൈ. ഇസപ്രകാര വിവക്ഷിത ജീവ–അജീവ വസ്തുഓം പര ലഗാനാ. ഏക ആത്മാ ഹീ കോ പ്രധാന കരകേ ലഗാനാ അധ്യാത്മ ഹൈ. ജവി സാമാന്യകോ ഭീ ആത്മാ കഹതേ ഹൈം. ജോ ജീവ അപനേ കോ സബ ജീവോംസേ ഭിന്ന അനുഭവ കരേ ഉസകോ ഭീ ആത്മാ കഹതേ ഹൈം. ജബ അപനേ കോ സബസേ ഭിന്ന അനുഭവ കരകേ, അപനേ പര നിശ്ചയ ലഗാവേ തബ ഇസപ്രകാര ജോ ആപ അനാദി– അനന്ത അവിനാശീ സബ അന്യ ദ്രവ്യോം സേ ഭിന്ന, ഏക സാമാന്യ–വിശേഷരൂപ, അനന്തധര്മാത്മക, ദ്രവ്യ– പര്യായാത്മക ജീവ നാമക ശുദ്ധ വസ്തു ഹൈ, വഹ കൈസാ ഹൈ––– ശുദ്ധ ദര്ശനജ്ഞാനമയീ ചേതനാസ്വരൂപ അസാധാരണ ധര്മ കോ ലിയേ ഹുഏ, അനന്ത ശക്തികാ ധാരക ഹൈ, ഉസമേം സാമാന്യ ഭേദ ചേതനാ അനന്ത ശക്തി കാ സമൂഹ ദ്രവ്യ ഹൈ. അനന്തജ്ഞാന–ദര്ശന–സുഖ–വീര്യ യേ ചേതനാ കേ വിശേഷ ഹൈം വഹ തോ ഗുണ ഹൈം ഔര അഗുരുലഘു ഗുണകേ ദ്വാരാ ഷട്സ്ഥാനപതിത ഹാനിവൃദ്ധിരൂപ പരിണമന കരതേ ഹുഏ ജീവകേ ത്രികാലാത്മക അനന്ത പര്യായേം ഹൈം. ഇസപ്രകാര ശുദ്ധ ജീവ നാമക വസ്തു കോ സര്വജ്ഞ നേ ദേഖാ, ജൈസാ ആഗമ മേം പ്രസിദ്ധ ഹൈ, വഹ തോ ഏക അഭേദ രൂപ ശുദ്ധ നിശ്ചയനയകാ വിഷയഭൂത ജീവ ഹൈ, ഇസ ദൃഷ്ടി സേ അനുഭവ കരേ തബ തോ ഐസാ ഹൈ ഔര അനന്ത ധര്മോം മേം ഭേദരൂപ കിസീ ഏക ധര്മ കോ ലേകര കഹനാ വ്യവഹാര ഹൈ.
ആത്മവസ്തു കേ അനാദി ഹീ സേ പുദ്ഗല കര്മകാ സംയോഗ ഹൈ, ഇസകേ നിമിത്ത സേ രാഗ–ദ്വേഷ രൂപ വികാര കീ ഉത്പത്തി ഹോതീ ഹൈ ഉസകോ വിഭാവ പരിണതി കഹതേ ഹൈം, ഇസസേ ഫിര ആഗാമീ കര്മകാ ബംധ ഹോതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര അനാദി നിമിത്ത–നൈമിത്തിക ഭാവ കേ ദ്വാരാ ചതുര്ഗതിരൂപ സംസാര ഭ്രമണ കീ പ്രവൃത്തി ഹോതീ ഹൈ. ജിസ ഗതി കോ പ്രാപ്ത ഹോ വൈസാ ഹീ നാമകാ ജീവ കഹലാതാ ഹൈ തഥാ ജൈസാ രാഗാദിക ഭാവ ഹോ വൈസാ നാമ കഹലാതാ ഹൈ. ജബ ദ്രവ്യ–ക്ഷേത്ര–കാല–ഭാവകീ ബാഹ്യഅംതരംഗ സാമഗ്രീകേ നിമിത്ത സേ അപനേ ശുദ്ധസ്വരൂപ ശുദ്ധനിശ്ചയനയകേ വിഷയ സ്വരൂപ അപനേകോ ജാനകര ശ്രദ്ധാന കരേ ഔര കര്മ സംയോഗകോ തഥാ ഉസകേ നിമിത്ത സേ അപനേ ഭാവ ഹോതേ ഹൈം ഉനകാ യഥാര്ഥ സ്വരൂപ ജാനേ തബ ഭേദജ്ഞാന ഹോതാ ഹൈ, തബ ഹീ പരഭാവോംസേ വിരക്തി ഹോതീ ഹൈ. ഫിര ഉനകോ ദൂര കരനേ കാ ഉപായ സര്വജ്ഞകേ ആഗമ സേ യഥാര്ഥ സമഝകര ഉസകോ കര്മോംകാ ക്ഷയ കരകേ ലോകശിഖര പര ജാകര വിരാജമാന ജോ ജാതാ ഹൈ തബ മുക്ത യാ സിദ്ധ കഹലാതാ ഹൈ.
Page 50 of 394
PDF/HTML Page 74 of 418
single page version
൫൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
ഇസപ്രകാര ജിതനീ സംസാര കീ അവസ്ഥാ ഔര യഹ മുക്ത അവസ്ഥാ ഇസപ്രകാര ഭേദരൂപ ആത്മാകാ നിരൂപണ ഹൈ വഹ ഭീ വ്യവഹാര നയകാ വിഷയ ഹൈ, ഇസകോ അധ്യാത്മശാസ്ത്രമേം അഭൂതാര്ഥ അസത്യാര്ഥ നാമസേ കഹകര വര്ണന കിയാ ഹൈ, ക്യോംകി ശുദ്ധ ആത്മാ മേം സഹയോഗജനിത അവസ്ഥാ ഹോ സോ തോ അസത്യാര്ഥ ഹീ ഹൈ, കുഛ ശുദ്ധ വസ്തുകാ തോ യഹ സ്വഭാവ നഹീം ഹൈ ഇസലിയേ അസത്യ ഹീ ഹൈ. ജോ നിമിത്ത സേ അവസ്ഥാ ഹുഈ വഹ ഭീ ആത്മാ ഹീ കാ പരിണാമ ഹൈ, ജോ ആത്മാ കാ പരിണാമ ഹൈ വഹ ആത്മാമേം ഹീ ഹൈ, ഇസലിയേ കഥംചിത് ഇസകോ സത്യ ഭീ കഹതേ ഹൈം, പരന്തു ജബ തക ഭേദജ്ഞാന നഹീം ഹോതാ ഹൈ തബ തക ഹീ യഹ ദൃഷ്ടി ഹൈ, ഭേദജ്ഞാന ഹോനേ പര ജൈസേ ഹൈ വൈസാ ഹീ ജാനതാ ഹൈ. ജോ ദ്രവ്യരൂപ പുദ്ഗല കര്മ ഹൈം വേ ആത്മാ സേ ഭിന്ന ഹീ ഹൈം, ഉനസേ ശരീരാദികാ സംയോഗ ഹൈ വഹ ആത്മാസേ പ്രഗട ഹീ ഭിന്ന ഹൈ, ഇനകോ ആത്മാ കാ കഹതേ ഹൈം സോ വഹ വ്യവഹാര പ്രസിദ്ധ ഹൈ ഹീ, ഇസകോ അസത്യാര്ഥ യാ ഉപചാര കഹതേ ഹൈം. യഹാ കര്മകേ സംയോഗജനിത ഭാവ ഹൈം വേ സബ നിമിത്താശ്രിത വ്യവഹാര കേ വിഷയ ഹൈം ഔര ഉപദേശ അപേക്ഷാ ഇസകോ പ്രയോജനാശ്രിത ഭീ കഹതേ ഹൈം, ഇസപ്രകാര നിശ്ചയ– വ്യവഹാരകാ സംക്ഷേപ ഹൈ. സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രകോ മോക്ഷമാര്ഗ കഹാ, യഹാ ഐസേ സമഝനാ കി യേ തീനോം ഏക ആത്മാ ഹീ കേ ഭാവ ഹൈം, ഇസപ്രകാര ഇനരൂപ ആത്മാഹീ കാ അനുഭവ ഹോ സോ നിശ്ചയ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ, ഇനമേം ഭീ ജബതക അനുഭവ കീ സാക്ഷാത് പൂര്ണതാ നഹീം ഹോ തബതക ഏകദേശരൂപ ഹോതാ ഹൈ ഉസകോ കഥംചിത് സര്വദേശരൂപ കഹകര കഹനാ വ്യവഹാര ഹൈ ഔര ഏകദേശ നാമ സേ കഹനാ നിശ്ചയ ഹൈ. ദര്ശന, ജ്ഞാന, ചാരിത്രകോ ഭേദരൂപ കഹകര മോക്ഷമാര്ഗ കഹേ തഥാ ഇനകേ ബാഹ്യ പരദ്രവ്യ സ്വരൂപ ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭാവ നിമിത്ത ഹൈം ഉനകോ ദര്ശന, ജ്ഞാന, ചാരിത്രകേ നാമസേ കഹേ വഹ വ്യവഹാര ഹൈ. ദേവ, ഗുരു, ശാസ്ത്രകീ ശ്രദ്ധാകോ സമ്യഗ്ദര്ശന കഹതേ ഹൈം, ജീവാദിക തത്ത്വോംകീ ശ്രദ്ധാകോ സമ്യഗ്ദര്ശന കഹതേ ഹൈം. ശാസ്ത്രകേ ജ്ഞാന അര്ഥാത് ജീവാദിക പദാര്ഥോംകേ ജ്ഞാന കോ ജ്ഞാന കഹതേ ഹൈം ഇത്യാദി. പാംച മഹാവ്രത, പാംച സമിതി, തീവ ഗുപ്തിരൂപ പ്രവൃത്തികോ ചാരിത്ര കഹതേ ഹൈം. ബാരഹ പ്രകാരകേ തപകോ തപ കഹതേ ഹൈം. ഐസേ ഭേദരൂപ തഥാ പരദ്രവ്യകേ ആലമ്ബനരൂപ പ്രവൃത്തിയാ സബ അധ്യാത്മശാസ്ത്രകീ അപേക്ഷാ വ്യവഹാരകേ നാമസേ കഹീ ജാതീ ഹൈ ക്യോംകി വസ്തുകേ നാമ സേ കഹനാ വഹ ഭീ വ്യവഹാര ഹൈ.
അധ്യാത്മ ശാസ്ത്രമേം ഇസപ്രകാര ഭീ വര്ണന ഹൈ കി വസ്തു അനന്ത ധര്മരൂപ ഹൈ ഇസലിയേ സാമാന്യ– വിശേഷരൂപസേ തഥാ ദ്രവ്യ–പര്യായ സേ വര്ണന കരതേ ഹൈം. ദ്രവ്യമാത്ര കഹനാ തഥാ പര്യായമാത്ര കഹനാ വ്യവഹാര കാ വിഷയ ഹൈ. ദ്രവ്യകാ ഭീ തഥാ പര്യായ കാ ഭീ നിഷേധ കരകേ വചന–അഗോചര കഹനാ നിശ്ചയനയകാ വിഷയ ഹൈ. ജോ ദ്രവ്യരൂപ ഹൈ വഹീ പര്യായരൂപ ഹൈ ഇസപ്രകാര ദോനോം കോ ഹീ പ്രധാന കരകേ കഹനാ പ്രമാണ കാ വിഷയ ഹൈ, ഇസകാ ഉദാഹരണ ഇസപ്രകാര ഹൈ––
Page 51 of 394
PDF/HTML Page 75 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൫൧ ജൈസേ ജീവകോ ചൈതന്യരൂപ, നിത്യ, ഏക, അസ്തിരൂപ ഇത്യാദി അഭേദമാത്ര കഹനാ വഹ തോ ദ്രവ്യാര്ഥിക നയ കാ വിഷയ ഹൈ ഔര ജ്ഞാന–ദര്ശനരൂപ അനിത്യ, അനേക, നാസ്തിത്വരൂപ ഇത്യാദി ഭേദരൂപ കഹനാ പര്യായാര്ഥിക നയകാ വിഷയ ഹൈ. ദോനോം ഹീ പ്രകാരകീ പ്രധാനതാകാ നിഷേധമാത്ര വചന–അഗോചര കഹനാ നിശ്ചയ നയകാ വിഷയ ഹൈ. ദോനോം ഹീ പ്രകാരകോ പ്രധാന കരകേ കഹനാ പ്രമാണ കാ വിഷയ ഹൈ ഇത്യാദി. ഇസപ്രകാര നിശ്ചയ–വ്യവഹാരകാ സാമാന്യ അര്ഥാത് സംക്ഷേപ സ്വരൂപ ഹൈ, ഉസകോ ജാനകര ജൈസാ ആഗമ–അധ്യാത്മ ശാസ്ത്രോംമേം വിശേഷരൂപ സേ വര്ണന ഹോ ഉസകോ സൂക്ഷ്മദൃഷ്ടി ജാനനാ. ജിനമത അനേകാംത സ്വരൂപ സ്യാദ്ധാദ ഹൈ ഔര നയോംകേ ആശ്രിത കഥന ഹൈ. നയോംകേ പരസ്പര വിരോധകോ സ്യാദ്ധാദ ദൂര കരതാ ഹൈ, ഇസകേ വിരോധകാ തഥാ അവിരോധകാ സ്വരൂപ അച്ഛീ തരഹ ജാനനാ. യഥാര്ഥ തോ ഗുരു ആമ്നായ ഹീ സേ ഹോതാ ഹൈ, പരന്തു ഗുരുകാ നിമിത്ത ഇസകാലമേം വിരല ഹോ ഗയാ, ഇസലിയേ അപനേ ജ്ഞാനകാ ബല ചലേ തബ തക വിശേഷരൂപ സേ സമഝതേ ഹീ രഹനാ, കുഛ ജ്ഞാനകാ ലേശ പാകര ഉദ്ധത നഹീം ഹോനാ, വര്തമാന കാലമേം അല്പജ്ഞാനീ ബഹുത ഹൈം ഇസലിയേ ഉനസേ കുഛ അഭ്യാസ കരകേ ഉനമേം മഹനത ബനകര ഉദ്ധത ഹോനേപര മദ ആ ജാതാ ഹൈ തബ ജ്ഞാന ഥകിത ഹോ ജാതാ ഹൈ ഔര വിശേഷ സമഝനേ കീ അഭിലാഷാ നഹീം രഹതീ ഹേ തബ വിപരീത ഹോകര യദ്വാതദ്വാ– മനമാനാ കഹനേ ലഗ ജാതാ ഹൈ, ഉസസേ അന്യ ജീവോംകാ ശ്രദ്ധാന വിപരീത ഹോ ജാതാ ഹൈ, തബ അപനേ അപരാധ കാ പ്രസംഗ ആതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ശാസ്ത്രകോ സമുദ്ര ജാനകര, അല്പജ്ഞരൂപ ഹീ അപനാ ഭാവ രഖനാ ജിസസേ വിശേഷ സമഝനേ കീ അഭിലാഷാ ബനീ രഹേ, ഇസസേ ജ്ഞാന കീ വൃദ്ധി ഹോതീ ഹൈ.
അല്പ ജ്ഞാനിയോം മേം ബൈഠകര മഹംതബൃദ്ധി രഖേ തബ അപനാ പ്രാപ്ത ജ്ഞാന ഭീ നഷ്ട ഹോ ജാതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനകര നിശ്ചയ–വ്യവഹാരരൂപ ആഗമ കീ കഥന പദ്ധതി കോ സമഝകര ഉസകാ ശ്രദ്ധാന കരകേ യഥാശക്തി ആചരണ കരനാ. ഇസ കാല മേം ഗുരു സമ്പ്രദായകേ ബിനാ മഹന്ത നഹീം ബനനാ, ജിന ആജ്ഞാ കാ ലോപ നഹീം കരനാ. കോഈ കഹതേ ഹൈം–ഹമ തോ പരീക്ഷാ കരകേ ജിനമത കോ മാനേംഗേ വേ വൃഥാ ബകതേ ഹൈം–സ്വല്പ ബുദ്ധി കാ പരീക്ഷാ കരനേ കേ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ. ആജ്ഞാ കോ പ്രധാന രഖകരകേ ബനേ ജിതനീ പരീക്ഷാ കരനേ മേം ദോഷ നഹീം ഹൈ, കേവല പരീക്ഷാ ഹീ കോ പ്രധാന രഖനേ മേം ജിനമത സേ ച്യുത ഹോ ജായേ തോ ബഡാ ദോഷ ആവേ. ഇസലിയേ ജിനകീ അപനേ ഹിത–അഹിത പര ദൃഷ്ടി ഹൈ വേ തോ ഇസപ്രകാര ജാനോ, ഔര ജിനകോ അല്പജ്ഞാനിയോം മേം മഹംത ബനകര അപനേ മാന, ലോഭ, ബഡാഈ, വിഷയ–കഷായ പുഷ്ട കരനേ ഹോം ഉനകീ ബാത നഹീം ഹൈ, വേ തോ ജൈസേ അപനേ വിഷയ–കഷായ പുഷ്ട ഹോംഗേ വൈസേ ഹീ കരേംഗേ, ഉനകോ മോക്ഷമാര്ഗ കാ ഉപദേശ നഹീം ലഗതാ ഹൈ, വിപരീത കോ കിസകാ ഉപദേശ? ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ ..൬..
Page 52 of 394
PDF/HTML Page 76 of 418
single page version
൫൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
ഖേഡേ വി ണ കായവ്വം പാണിപ്പത്തം൧ സചേലസ്സ.. ൭..
അര്ഥഃ––ജിസകേ സൂത്ര കാ അര്ഥ ഔര പദ വിനഷ്ട ഹൈ വഹ പ്രഗട മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈ, ഇസലിയേ ജോ
സചേല ഹൈ, വസ്ത്ര സഹിത ഹൈ ഉസകോ ‘ഖേഡേ വി’ അര്ഥാത് ഹാസ്യ കുതൂഹല മേം ഭീ പാണിപാത്ര അര്ഥാത്
ഹസ്തരൂപ പാത്ര സേ ആഹാര നഹീം കരനാ.
ഭാവാര്ഥഃ––സൂത്ര മേം മുനി കാ രൂപ നഗ്ന ദിഗമ്ബര കഹാ ഹൈ. ജിസകേ ഐസാ സൂത്രകാ അര്ഥ തഥാ
ഹുആ പ്രഗട മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈ, ഇസലിയേ വസ്ത്ര സഹിത കോ ഹാസ്യ–കുതൂഹലസേ പാണിപാത്ര അര്ഥാത് ഹസ്തരൂപ
പാത്ര സേ ആഹാരദാന നഹീം കരനാ തഥാ ഇസപ്രകാര ഭീ അര്ഥ ഹോതാ ഹൈ കി ഐസേ മിഥ്യാദൃഷ്ടി കോ
പാണിപാത്ര ആഹാരദാന ലേനാ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ, ഐസാ ഭേഷ ഹാസ്യ–കുതൂഹലസേ ഭീ ധാരണ കരനാ യോഗ്യ
നഹീം ഹൈ, വസ്ത്ര സഹിത രഹനാ ഔര പാണിപാത്ര ഭോജന കരനാ, ഇസപ്രകാര സേ തോ ക്രീഡാ മാത്ര ഭീ നഹീം
കരനാ ..൭..
സൂത്രാര്ഥപദഥീ ഭ്രഷ്ട ഛേ തേ ജീവ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഛേ;
Page 53 of 394
PDF/HTML Page 77 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൫൩
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജിന സൂത്ര സേ ഭ്രഷ്ട ഹരിഹരാദിക കേ തുല്യ ഹോ തോ ഭീ മോക്ഷ നഹീം പാതാ ഹൈ–––
തഇ വി ണ പാവഇ സിദ്ധിം സംസാരത്ഥോ പുണോ ഭണിദോ.. ൮..
അര്ഥഃ––ജോ മനുഷ്യ സൂത്ര കേ അര്ഥ പദ സേ ഭ്രഷ്ട ഹൈ വഹ ഹരി അര്ഥാത് നാരായണ, ഹര അര്ഥാത്
രുദ്ര, ഇനകേ സമാന ഭീ ഹോ, അനേക ഋദ്ധി സംയുക്ത ഹോ, തോ ഭീ സിദ്ധി അര്ഥാത് മോക്ഷ കോ പ്രാപ്ത നഹീം
ഹോതാ ഹൈ. യദി കദാചിത് ദാന പൂജാദിക കരകേ പുണ്യ ഉപാര്ജന കര സ്വര്ഗ ചലാ ജാവേ തോ ഭീ വഹാ
സേ ചയ കര, കരോഡോം ഭവ ലേകര സംസാര ഹീ മേം രഹതാ ഹൈ, ––ഇസ പ്രകാര ജിനാഗമ മേം കഹാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ശ്വേതാമ്ബരാദിക ഇസപ്രകാര കഹതേ ഹൈം കി––ഗൃഹസ്ഥ ആദി വസ്ത്ര സഹിത കോ ഭീ
ഹരിഹരാദിക ബഡീ സാമര്ഥ്യ കേ ധാരക ഭീ ഹൈം തോ ഭീ വസ്ത്ര സഹിത തോ മോക്ഷ നഹീം പാതേ ഹൈം.
ശ്വേതാമ്ബരോംനേ സൂത്ര കല്പിത ബനായേ ഹൈം, ഉനമേം യഹ ലിഖാ ഹൈ സോ പ്രമാണ ഭൂത നഹീം ഹൈ; വേ ശ്വേതാമ്ബര,
ജിന സൂത്ര കേ അര്ഥ–പദ സേ ച്യുത ഹോ ഗയേ ഹൈം, ഐസാ ജാനനാ ചാഹിയേ..൮..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി––ജോ ജിനസൂത്ര സേ ച്യുത ഹോ ഗയേ ഹൈം വേ സ്വച്ഛംദ ഹോകര പ്രവര്തതേ ഹൈം, വേ
Page 54 of 394
PDF/HTML Page 78 of 418
single page version
൫൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
ബോ വിഹരഇ സച്ഛംദം പാവം ഗച്ഛംദി ഹോദി മിച്ഛതം.. ൯..
അര്ഥഃ––ജോ മുനി ഹോകര ഉത്കൃഷ്ട, സിംഹ കേ സമാന നിര്ഭയ ഹുആ ആചരണ കരതാ ഹൈ ഔര
ബഹുത പരികര്മ അര്ഥാത് തപശ്ചരണാദി ക്രിയാ വിശേഷോംസേ യുക്ത ഹൈ തഥാ ഗുരുകേ ഭാര അര്ഥാത് ബഡാ
പദസ്ഥരൂപ ഹൈ, സംഘ–നായക കഹലാതാ ഹൈ പരന്തു ജിനസൂത്ര സേ ച്യുത ഹോകര സ്വച്ഛംദ പ്രവര്തതാ ഹൈ തോ
വഹ പാപ ഹീ കോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ ഔര മിഥ്യാത്വകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജോ ധര്മകാ നായകപനാ ലേകര, ഗുരു ബനകര, നിര്ഭയ ഹോ തപശ്ചരണാദിക സേ ബഡാ
പാപീ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹീ ഹൈ, ഉസകാ പ്രസംഗ ഭീ ശ്രേഷ്ഠ നഹീം ഹൈ..൯..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി––ജിനസൂത്ര മേം ഐസാ മോക്ഷമാര്ഗ കഹാ ഹൈ–––
ഏക്കോ വി മോക്ഖമഗ്ഗോ സേസാ യ അമഗ്ഗയാ സവ്വേ.. ൧൦..
ഏകോപി മോക്ഷമാര്ഗഃ ശേഷാശ്ച അമാര്ഗാ സര്വേ.. ൧൦..
അര്ഥഃ––ജോ നിശ്ചേല അര്ഥാത് വസ്ത്രരഹിത ദിഗമ്ബര മുദ്രാസ്വരൂപ ഔര പാണിപാത്ര അര്ഥാത് ഹാഥരൂപീ പാത്ര മേം ഖഡേ–ഖഡേ ആഹാര കരനാ, ഇസപ്രകാര ഏക അദ്വിതീയ മോക്ഷമാര്ഗ തീര്ഥംകര പരമദേവ ജിനേന്ദ്രനേ ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ, ഇസകേ സിവായ അന്യ രീതി സബ അമാര്ഗ ഹൈം. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 55 of 394
PDF/HTML Page 79 of 418
single page version
സൂത്രപാഹുഡ][൫൫
ഭാവാര്ഥഃ––ജോ മൃഗചര്മ, വൃക്ഷകേ ബല്കല, കപാസ പട്ട ദുകൂല, രോമവസ്ത്ര, ടാടകേ ഔര തൃണകേ വസ്ത്ര ഇത്യാദിക രഖകര അപനേ കോ മോക്ഷമാര്ഗീ മാനതേ ഹൈം തഥാ ഇസകാല മേം ജിനസൂത്ര സേ ച്യുത ഹോ ഗയേ ഹൈം, ഉന്ഹോംനേ അപനീ ഇച്ഛാ സേ അനേക ഭേഷ ചലായേ ഹൈം, കഈ ശ്വേത വസ്ത്ര രഖതേ ഹൈം, കഈ രക്ത വസ്ത്ര, കഈ പീലേ വസ്ത്ര, കഈ ടാടകേ വസ്ത്ര ആദി രഖതേ ഹൈം, ഉനകേ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ക്യോംകി ജിനസൂത്ര മേം തോ ഏക നഗ്ന ദിഗമ്ബര സ്വരൂപ പാണിപാത്ര ഭോജന കരനാ ഇസപ്രകാര മോക്ഷ മാര്ഗ മേം കഹാ ഹൈ, അന്യ സബ ഭേഷ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ ഓര ജോ മാനതേ ഹൈം വേ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈം ..൧൦.. ആഗേ ദിഗമ്ബര മോക്ഷമാര്ഗ കീ പ്രവൃത്തി കരതേ ഹൈംഃ––
സോ ഹോഇ വംദണീഓ സസുരാസുരമാണുസേ ലോഏ.. ൧൧..
സഃ ഭവതി വംദനീയഃ സസുരാസുരമാനുഷേ ലോകേ.. ൧൧..
അര്ഥഃ––ജോ ദിഗമ്ബര മുദ്രാ കാ ധാരക മുനി ഇന്ദ്രിയ–മനകോ വശമേം കരനാ, ഛഹകായകേ ജീവോംകീ ദയാ കരനാ, ഇസപ്രകാര സംയമ സഹിത ഹോ ഔര ആരമ്ഭ അര്ഥാത് ഗൃഹസ്ഥകേ സബ ആരമ്ഭോം സേ തഥാ ബാഹ്യ–അഭ്യന്തര പരിഗ്രഹ വിരക്ത ഹോ, ഇനമേം നഹീം പ്രവര്തേ തഥാ ‘അപി’ ശബ്ദ സേ ബ്രഹ്മചര്യ ആദി ഗുണോംസേ യുക്ത ഹോ വഹ ദേവ–ദാനവ സഹിത മനുഷ്യലോക മേം വംദനേ യോഗ്യ ഹൈ, അന്യ ഭേഷീ പരിഗ്രഹ– ആരംഭാദിസേ യുക്ത പാഖംണ്ഡീ (ഢോംഗീ) വംദനേ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ..൧൧.. ആഗേ ഫിര ഉനകീ പ്രവൃത്തികാ വിശേഷ കഹതേ ഹൈംഃ––
തേ ഹോംദി൧ വംദണീയാ കമ്മക്ഖയണിജ്ജരാസാഹൂ.. ൧൨..
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ൧ പാഠാന്തര– ഹോംദി
തേ ദേവ–ദാനവ –മാനവോനാ ലോകത്രയമാം വംദ്യ ഛേ. ൧൧.
ബാവീശ പരിഷഹനേ സഹേ ഛേ, ശക്തിശതസംയുക്ത ജേ,
Page 56 of 394
PDF/HTML Page 80 of 418
single page version
൫൬] [അഷ്ടപാഹുഡ
തേ ഭവംതി വംദനീയാഃ കര്മക്ഷയ നിര്ജരാ സാധവഃ.. ൧൨..
അര്ഥഃ––ജോ സാധു മുനി അപനീ ശക്തികേ സൈകഡോം സേ യുക്ത ഹോതേ ഹുഏ ക്ഷുധാ, തൃഷാധിക ബാഈസ പരിഷഹോംകോ സഹതേ ഹൈം ഔര കര്മോംകീ ക്ഷയരൂപ നിര്ജരാ കരനേ മേം പ്രവീണ ഹൈം വേ സാധു വംദനേ യോഗ്യ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––ജോ ബഡീ ശക്തികേ ധാരക സാധു ഹൈം വേ പരീഷഹോം കോ സഹതേ ഹൈം, പരീഷഹ ആനേ പര അപനേ പദസേ ച്യുത നഹീം ഹോതേ ഹൈം. ഉനകേ കര്മോം കീ നിര്ജരാ ഹോതീ ഹൈ ഔര വേ വന്ദനേ യോഗ്യ ഹൈം..൧൨.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ദിഗമ്ബര മുദ്രാ സിവായ കോഈ വസ്ത്ര ധാരണ കരേം, സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന സേ യുക്ത ഹോം വേ ഇച്ഛാകാര കരനേ യോഗ്യ ഹൈംഃ––
ചേലേണ യ പരിഗഹിയാ തേ ഭണിയാ ഇച്ഛണിജ്ജാ യ.. ൧൩..
ചേലേന ച പരിഗൃഹീതാഃ തേ ഭണിതാ ഇച്ഛാകാരേ യോഗ്യഃ.. ൧൩..
അര്ഥഃ––ദിഗമ്ബര മുദ്രാ സിവായ ജോ അവിശേഷ ലിംഗീ ഭേഷ സംയുക്ത ഔര സമ്യക്ത്വ സഹിത
ദര്ശന–ജ്ഞാന സംയുക്ത ഹൈം തഥാ വസ്ത്ര സേ പരിഗൃഹീത ഹൈം, വസ്ത്ര ധാരണ കരതേ ഹൈം വേ ഇച്ഛാകാര കരനേ
യോഗ്യ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––ജോ സമ്യര്ഗ്ശന–ജ്ഞാന സംയുക്ത ഹൈം ഔര ഉത്കൃഷ്ട ശ്രാവകകാ ഭേഷ ധാരണ കരതേ ഹൈം,
കഹതേ ഹൈം. ഇസകാ അര്ഥ ഹൈ കി– മൈം ആപകോ ഇച്ഛൂ ഹൂ , ചാഹതാ ഹൂ ഐസാ ഇച്ഛാമി ശബ്ദകാ അര്ഥ ഹൈ.
ഇസപ്രകാരസേ ഇച്ഛാകാര കരനാ ജിനസൂത്ര മേം കഹാ ഹൈ..൧൩..
ആഗേ ഇച്ഛാകാര യോഗ്യ ശ്രാവക കാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ––