Page 77 of 394
PDF/HTML Page 101 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൭൭
വാത്സല്യം വിനയേന ച അനുകംപയാ സുദാന ദക്ഷയാ. മാര്ഗഗുണശംസനഥാ ഉപഗൂഹനം രക്ഷണേന ച.. ൧൧.. ഏതൈഃ ലക്ഷണൈഃ ച ലക്ഷ്യതേ ആര്ജവൈഃ ഭാവൈഃ. ജീവഃ ആരാധയന് ജിനസമ്യക്ത്വം അമോഹേന.. ൧൨..
അര്ഥഃ––ജിനദേവകീ ശ്രദ്ധാ–സമ്യക്ത്വകീ മോഹ അര്ഥാത് മിഥ്യാത്വ രഹിത ആരാധനാ കരതാ ഹുആ ജീവ ഇന ലക്ഷണോംസേ അര്ഥാത് ചിന്ഹോംസേ പഹിചാനാ ജാതാ ഹൈ–പ്രഥമ തോ ധര്മാത്മാ പുരുഷോംസേ ജിസകേ വാത്സല്യഭാവ ഹോ, ജൈസേ തത്കാലകീ പ്രസൂതിവാന ഗായ കോ ബച്ചേ സേ പ്രീതി ഹോതീ ഹൈ വൈസേ ധര്മാത്മാ സേ പ്രീതി ഹോ, ഏക തോ യഹ ചിന്ഹ ഹൈ. സമ്യക്ത്വാദി ഗുണോംസേ അധിക ഹോ ഉസകാ വിനയ–സത്കാരാദിക ജിസകേ അധിക ഹോ, ഐസാ വിനയ ഏക യഹ ചിന്ഹ ഹൈ. ദുഃഖീ പ്രാണീ ദേഖകര കരുണാഭാവ സ്വരൂപ അനുകംപാ ജിസകേ ഹോ, ഏക യഹ ചിന്ഹ ഹൈ, അനുകംപാ കൈസീ ഹോ? ഭലേ പ്രകാര ദാന സേ യോഗ്യ ഹോ. നിര്ഗ്രന്ഥസ്വരൂപ മോക്ഷമാര്ഗ കീ പ്രശംസാ സഹിത ഹോ, ഏക യഹ ചിന്ഹ ഹൈ, ജോ മാര്ഗ കീ പ്രശംസാ നഹീം കരതാ ഹോ തോ ജാനോ കി ഇസകേ മാര്ഗ കീ ദൃഢ ശ്രദ്ധാ നഹീം ഹൈ. ധര്മാത്മാ പുരുഷോം കേ കര്മകേ ഉദയസേ [ഉദയവശ] ദോഷ ഉത്പന്ന ഹോ ഉസകോ വിഖ്യാത ന കരേ ഇസപ്രകാര ഉപഗൂഹന ഭാവ ഹോ, ഏക യഹ ചിന്ഹ ഹൈ. ധര്മാത്മാ കോ മാര്ഗ സേ ചിഗതാ ജാനകര ഉസകീ സ്ഥിരതാ കരേ ഐസാ രക്ഷണ നാമകാ ചിന്ഹ ഹൈ ഇസകോ സ്ഥിതികരണ ഭീ കഹതേ ഹൈം. ഇന സബ ചിന്ഹോംകോ സത്യാര്ഥ കരനേവാലാ ഏക ആര്ജവഭാവ ഹൈ, ക്യോംകി നിഷ്കപട പരിണാമസേ യഹ സബ ചിന്ഹ പ്രഗട ഹോതേ ഹൈം, സത്യാര്ഥ ഹോതേ ഹൈം, ഇതനേ ലക്ഷണോംസേ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി കോ ജാന സകതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––സമ്യക്ത്വഭാവ–മിഥ്യാത്വ കര്മകേ അഭാവമേം ജീവോംകാ നിജഭാവ പ്രഗട ഹോതാ ഹൈ സോ വഹ ഭാവ തോ സൂക്ഷ്മ ഹൈ, ഛദ്മസ്ഥ കേ ജ്ഞാനഗോചര നഹീം ഹൈ ഔര ഉസകേ ബാഹ്യ ചിന്ഹ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി കേ പ്രഗട ഹോതേ ഹൈം, ഉനസേ സമ്യക്ത്വ ഹുആ ജാനാ ജാതാ ഹൈ. ജോ വാത്സല്യ ആദി ഭാവ കഹേം വേ ആപകേ തോ അപനേ അനുഭവഗോചര ഹോതേ ഹൈം ഔര അന്യ കേ ഉസകീ വചന കായ കീ ക്രിയാ സേ ജാനേ ജാതേ ഹൈ, ഉനകീ പരീക്ഷാ ജൈസേ അപനേ ക്രിയാവിശേഷ സേ ഹോതീ ഹൈ വൈസേ ഹീ അന്യ കീ ഭീ ക്രിയാ വിശേഷ സേ പരീക്ഷാ ഹോതീ ഹൈ, ഇസപ്രകാര വ്യവഹാര ഹൈ. യദി ഐസാ ന ഹോ തോ സമ്യക്ത്വ വ്യവഹാര മാര്ഗകാ ലോപ ഹോ ഇസലിയേ വ്യവഹാരീ പ്രാണീകോ വ്യവഹാരകാ ഹീ ആശ്രയ കഹാ ഹൈ, പരമാര്ഥകോ സര്വജ്ഞ ജാനതാ ഹൈ..൧൧–൧൨.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
വളീ മാര്ഗഗുണസ്തവനാ ഥകീ, ഉപഗൂഹന നേ സ്ഥിതികരണഥീ. ൧൧.
–ആ ലക്ഷണോഥീ തേമ ആര്ജവഭാവഥീ ലക്ഷായ ഛേ,
Page 78 of 394
PDF/HTML Page 102 of 418
single page version
൭൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
അണ്ണാണമോഹമഗ്ഗേ കുവ്വംതോ ജഹദി ജിണസമ്മം.. ൧൩..
അജ്ഞാനമോഹമാര്ഗേ കുര്വന് ജഹാതി ജിനസമ്യക്ത്വമ്.. ൧൩..
അര്ഥഃ––കുദര്ശന അര്ഥാത് നൈയായിക , വൈശേഷിക, സാംഖ്യമത, മീമാംസകമത, വൈദാന്ത ,
ജൈനാഭാസ ഇനമേം ശ്രദ്ധാ, ഉത്സാഹ, ഭാവനാ, പ്രശംസാ ഔര ഇനകീ ഉപാസനാ വ സേവാ ജോ പുരുഷ കരതാ
ഹൈ വഹ ജിനമത കീ ശ്രദ്ധാരൂപ സമ്യക്ത്വ കോ ഛോഡതാ ഹൈ, വഹ കുദര്ശന, അജ്ഞാന ഔര മിഥ്യാത്വ കാ
മാര്ഗ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––അനാദികാല സേ മിഥ്യാത്വകര്മ കേ ഉദയ സേ (ഉദയവശ) യഹ ജീവ സംസാര മേം
മേം മിഥ്താമത മേം കുഛ കാരണ സേ ഉത്സാഹ, ഭാവനാ, പ്രശംസാ, സേവാ, ശ്രദ്ധാ ഉത്പന്ന ഹോ തോ
സമ്യക്ത്വകാ അഭാവ ഹോ ജായ, ക്യോംകി ജിനമത കേ സിവായ അന്യ മതോം മേം ഛദ്മസ്ഥ അജ്ഞാനിയോം ദ്വാരാ
പ്രരൂപിത മിഥ്യാ പദാര്ഥ തഥാ മിഥ്യാ പ്രവൃത്തിരൂപ മാര്ഗ ഹൈ, ഉസകീ ശ്രദ്ധാ ആവേ തബ ജിനമത കീ ശ്രദ്ധാ
ജാതീ രഹേ, ഇസലിയേ മിഥ്യാദൃഷ്ടിയോം കാ സംസര്ഗ ഹീ നഹീം കരനാ, ഇസപ്രകാര ഭാവാര്ഥ ജാനനാ.. ൧൩..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ യേ ഹീ ഉത്സാഹ ഭാവനാദിക കഹേ വേ സുദര്ശന മേം ഹോം തോ ജിനമത കീ ശ്രദ്ധാരൂപ
Page 79 of 394
PDF/HTML Page 103 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൭൯
ണ ജഹാദി ജിണസമ്മത്തം കുവ്വംതോ ണാണമഗ്ഗേണ.. ൧൪..
ന ജഹാതി ജിനസമ്യക്ത്വം കുര്വന് ജ്ഞാനമാര്ഗേണ.. ൧൪..
അര്ഥഃ––സുദര്ശന അര്ഥാത് സമ്യക്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര സ്വരൂപ സമ്യക്മാര്ഗ ഉസമേം ഉത്സാഹ
ഭാവനാ അര്ഥാത് ഗ്രഹണ കരനേ കാ ഉത്സാഹ കരകേ ബാരമ്ബാര ചിംതവനരൂപ ഭാവ ഔര പ്രശംസാ അര്ഥാത്
മന–വചന–കായ സേ ഭലാ ജാനകര സ്തുതി കരനാ, സേവാ അര്ഥാത് ഉപാസനാ, പൂജനാദിക കരനാ ഔര
ശ്രദ്ധാ കരനാ, ഇസപ്രകാര ജ്ഞാനമാര്ഗസേ യഥാര്ഥ ജാനകര കരതാ പുരുഷ ഹൈ വഹ ജിനമത കീ ശ്രദ്ധാരൂപ
സമ്യക്ത്വകോ നഹീം ഛോഡതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജിനമത മേം ഉത്സാഹ, ഭാവനാ, പ്രശംസാ, സേവാ, ശ്രദ്ധാ ജിസകേ ഹോ വഹ സമ്യക്ത്വ സേ
ആഗേ അജ്ഞാന, മിഥ്യാതവ, കുചാരിത്ര ത്യാഗകാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ––
അഹ മോഹം സാരംഭം പരിഹര ധമ്മേ അഹിംസാഏ.. ൧൫..
അഥ മോഹം സാരംഭം പരിഹര ധര്മേ അഹിംസായാമ്.. ൧൫..
അര്ഥഃ––ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി ഹേ ഭവ്യ! തൂ ജ്ഞാന കേ ഹോനേ പര തോ അജ്ഞാനകാ ത്യാഗ കര,
വിശുദ്ധ സമ്യക്ത്വ കേ ഹോനേപര മിഥ്യാത്വകാ ത്യാഗ കര ഔര അഹിംസാ ലക്ഷണ ധര്മ കേ ഹോനേ പര
ആരംഭസഹിത മോഹ കോ ഛോഡ.
ഭാവാര്ഥഃ––സമ്യക്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര കീ പ്രാപ്തി ഹോനേപര ഫിര മിഥ്യാദര്ശന–ജ്ഞാന–
സ്തുതി ജ്ഞാനമാര്ഗഥീ ജേ കരേ, ഛോഡേ ന ജിനസമ്യക്ത്വനേ. ൧൪.
അജ്ഞാന നേ മിഥ്യാത്വ തജ, ലഹീ ജ്ഞാന, സമകിത ശുദ്ധനേ
Page 80 of 394
PDF/HTML Page 104 of 418
single page version
൮൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
ഹോഇ സുവിസുദ്ധഝാണം ണിമ്മോഹേ വീയരായത്തേ.. ൧൬..
ഭവതി സുവിശുദ്ധധ്യാനം നിര്മോഹേ വീതരാഗത്വേ.. ൧൬..
അര്ഥഃ––ഹേ ഭവ്യ! തൂ സംഗ അര്ഥാത് പരിഗ്രഹ കാ ത്യാഗ ജിസമേം ഹോ ഐസീ ദീക്ഷാ ഗ്രഹണ കര ഔര
ഭലേ പ്രകാര സംയമ സ്വരൂപ ഭാവ ഹോനേപര സമ്യക്പ്രകാര തപ മേം പ്രവര്തന കര ജിസസേ തേരേ മോഹ രഹിത
വീതരാഗപനാ ഹോനേപര നിര്മല ധര്മ–ശുക്ലധ്യാന ഹോ.
ഭാവാര്ഥഃ––നിര്ഗ്രന്ഥ ഹോ ദീക്ഷാ ലേകര, സംയമഭാവസേ ഭലേ പ്രകാര തപ മേം പ്രവര്തന കരേ, തബ
ധ്യാന സേ കേവലജ്ഞാന ഉത്പന്ന കരകേ മോക്ഷ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ഇസപ്രകാര ഉപദേശ ഹൈ.. ൧൬..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി യഹ ജീവ അജ്ഞാന ഓര മിഥ്യാത്വ കേ ദോഷസേ മിഥ്യാമാര്ഗ മേം പ്രവര്തന കരതാ
വജ്ഝംതി മൂഢജീവാ ൧മിച്ഛത്താബുദ്ധിഉദഏണ.. ൧൭..
വധ്യന്തേ മൂഢജീവാഃ മിഥ്യാത്വാബുദ്ധ്യുദയേന.. ൧൭..
അര്ഥഃ––മൂഢ ജീവ അജ്ഞാന ഔര മോഹ അര്ഥാത് മിഥ്യാത്വ കേ ദോഷോംസേ മലിന ജോ മിഥ്യാദര്ശന
അര്ഥാത് കുമത കേ മാര്ഗ മേം മിഥ്യാത്വ ഔര അബുദ്ധി അര്ഥാത് അജ്ഞാന കേ ഉദയസേ പ്രവൃത്തി കരതേ ഹൈം.
നിര്മോഹ വീതരാഗത്വ ഹോതാം ധ്യാന നിര്മള ഹോയ ഛേ. ൧൬.
ജേ വര്തതാ അജ്ഞാനമോഹമലേ മലിന മിഥ്യാമതേ,
Page 81 of 394
PDF/HTML Page 105 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൮൧
ഭാവാര്ഥഃ––യേ മൂഢജീവ മിഥ്യാത്വ ഔര അജ്ഞാനകേ ഉദയ സേ മിഥ്യാമാര്ഗ മേം പ്രവര്തതേ ഹൈം ഇസലിയേ മിഥ്യാത്വ–ആജ്ഞാനകാ നാശ കരനാ യഹ ഉപദേശ ഹൈ.. ൧൭.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി സമ്യക്ദര്ശന, ജ്ഞാന, ശ്രദ്ധാനസേ ചാരിത്രകേ ദോഷ ദൂര ഹോതേ ഹൈംഃ––
സമ്മേണ യ സദ്രഹദി യ പരിഹരദി ചരിത്തജേ ദോസേ.. ൧൮..
സമ്യക്ത്വേന ച ശ്രദ്രധാതി ച പരിഹരതി ചാരിത്രജാന് ദോഷാന്.. ൧൮..
അര്ഥഃ––യഹ ആത്മാ സമ്യക്ദര്ശന സേ തോ സത്താമാത്ര വസ്തു കോ ദേഖതാ ഹൈ, സമ്യഗ്ജ്ഞാന സേ ദ്രവ്യ
ഔര ഇസപ്രകാര ദേഖനാ, ജാനനാ വ ശ്രദ്വാന ഹോതാ ഹൈ തബ ചാരിത്ര അര്ഥാത് ആചരണ മേം ഉത്പന്ന ഹുഏ
ദോഷോംകോ ഛോഡതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––വസ്തുകാ സ്വരൂപ ദ്രവ്യ–പര്യായാത്മക സത്താസ്വരൂപ ഹൈ, സോ ജൈസാ ഹൈം വൈസാ ദേഖേ,
ആചരണ കരനാ. വസ്തു ഹൈ വഹ ദ്രവ്യ–പര്യായസ്വരൂപ ഹൈ. ദ്രവ്യകാ സത്താ ലക്ഷണ ഹൈ തഥാ ഗുണപര്യായവാന
കോ ദ്രവ്യ കഹതേ ഹൈ. പര്യായ ദോ പ്രകാര കീ ഹൈ, സഹവര്തീ ഔര ക്രമവര്തീ. സഹവര്തീ കോ ഗുണ കഹതേ ഹൈം
ഔര കമവര്തീ കോ പര്യായ കഹതേ ഹൈം–ദ്രവ്യ സാമാന്യരൂപസേ ഏക ഹൈ തോ ഭീ വിശേഷരൂപ സേ ഛഹ ഹൈം–ജീവ,
പുദ്ഗല, ധര്മ, അധര്മ, ആകാശ ഔര കാല.. ൧൮..
ജീവ കേ ദര്ശന–ജ്ഞാനമയീ ചേതനാ തോ ഗുണ ഹൈ ഔര അചക്ഷു ആദി ദര്ശന, മതി ആദിക ജ്ഞാന
അഗുരുലഘു ഗുണ കേ ദ്ധാരാ ഹാനി–വൃദ്ധി കാ പരിണമന ഹൈ. പുദ്ഗല ദ്രവ്യ കേ സ്പര്ശ, രസ, ഗംധ, വര്ണരൂപ
മൂര്തികപനാ തോ ഗുണ ഹൈം ഔര സ്പര്ശ, രസ, ഗംധ വര്ണകാ ഭേദരൂപ പരിണമന തഥാ അണുസേ സ്കന്ധരൂപ
ഹോനാ തഥാ ശബ്ദ, ബന്ധ ആദിരൂപ ഹോനാ ഇത്യാദി പര്യായ ഹൈ. ധര്മ–അധര്മ കേ ഗതിഹേതുത്വ–
സ്ഥിതിഹേതുത്വപനാ തോ ഗുണ ഹൈ ഔര ഇസ ഗുണ കേ ജീവ–പുദ്ഗലകേ ഗതി–സ്ഥിതി കേ ഭേദോംസേ ഭേദ ഹോതേ
ഹൈം വേ പര്യായ ഹൈം തഥാ അഗുരുലഘു ഗുണകേ ദ്വാരാ ഹാനി–വൃദ്ധികാ പരിണമന ഹോതാ ഹൈ ജോ സ്വഭാവ പര്യായ
ഹൈ.
Page 82 of 394
PDF/HTML Page 106 of 418
single page version
൮൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
ആകാശ കാ അവഗാഹനാ ഗുണ ഹൈ ഔര ജീവ–പുദ്ഗല ആദി കേ നിമിത്തസേ പ്രദേശ ഭേദ കല്പനാ കിയേ ജാതേ ഹൈം വേ പര്യായ ഹൈം തഥാ ഹാനി–വൃദ്ധികാ പരിണമന വഹ സ്വഭാവപര്യായ ഹൈ. കാലദ്രവ്യ കാ വര്തനാ തോ ഗുണ ഹൈ ഔര ജീവ ഔര പുദ്ഗല കേ നിമിത്ത സേ സമയ ആദി കല്പനാ സോ പര്യായ ഹൈ ഇസകോ വ്യവഹാരകാല ഭീ കഹതേ ഹൈം തഥാ ഹാനി–വൃദ്ധികാ പരിണമന വഹ സ്വഭാവപര്യായ ഹൈ ഇത്യാദി. ഇനകാ സ്വരൂപ ജിന–ആഗമസേ ജാനകര ദേഖനാ, ജാനനാ, ശ്രദ്ധാന കരനാ, ഇസസേ ചാരിത്ര ശുദ്ധ ഹോതാ ഹൈ. ബിനാ ജ്ഞാന, ശ്രദ്ധാന കേ ആചരണ ശുദ്ധ നഹീം ഹോതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ.. ൧൮.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി യേ സമ്യഗ്ദര്ശന, ജ്ഞാന, ചാരിത്ര തീന ഭാവ മോഹ രഹിത ജീവകേ ഹോതേ ഹൈം, ഇനകാ ആചരണ കരതാ ഹുആ ശീഘ്ര മോക്ഷ പാതാ ഹൈഃ–––
ണിയഗുണമാരാഹംതോ അചിരേണ യ കമ്മ പരിഹരഇ.. ൧൯..
നിജഗുണമാരാധയന് അചിരേണ ച കര്മ പരിഹരതി.. ൧൯..
അര്ഥഃ––യേ പൂര്വോക്ത സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര തീന ഭാവ ഹൈം, യേ നിശ്ചയസേ മോഹ അര്ഥാത്
മിഥ്യാത്വരഹിത ജീവ കേ ഹീ ഹോതേ ഹൈം, തബ യഹ ജീവ അപനാ നിജ ഗുണ ജോ ശുദ്ധദര്ശന –ജ്ഞാനമയീ
ചേതനാ കീ അരാധനാ കരതാ ഹുആ ഥോഡ ഹീ കാല മേം കര്മകാ നാശ കരതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––നിജഗുണ കേ ധ്യാന സേ ശീഘ്ര ഹീ കേവലജ്ഞാന ഉത്പന്ന കരകേ മോക്ഷ പാതാ ഹൈ..൧൯..
Page 83 of 394
PDF/HTML Page 107 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൮൩
സമ്യക്ത്വമനുചരംതഃ കുര്വന്തി ദുഃഖക്ഷയം ധീരാഃ.. ൨൦..
അര്ഥഃ––സമ്യക്ത്വകാ ആചരണ കരതേ ഹുഏ ധീര പുരുഷ സംഖ്യാതഗുണീ തഥാ അസംഖ്യാതഗുണീ
കര്മോംകീ നിര്ജരാ കരതേ ഹൈം ഔര കര്മോംകേ ഉദയസേ ഹുഏ സംസാരകേ ദുഃഖകാ നാശ കരതേ ഹൈം. കര്മ കൈസേ
ഹൈം? സംസാരീ ജീവോംകേ മേരൂ അര്ഥാത് മര്യാദാ മാത്ര ഹൈം ഔര സിദ്ധ ഹോവേ കേ ബാദ കര്മ നഹീം ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––ഇസ സമ്യക്ത്വ കാ ആചരണ ഹോനേപര പ്രഥമ കാല മേം തോ ഗുണശ്രേണീ നിര്ജരാ ഹോതീ
ഗുണശ്രേണീ നിര്ജരാ നഹീം ഹോതീ ഹൈ. വഹാ സംഖ്യാത കേ ഗുണാകാരരൂപ ഹോതീ ഹൈ ഇസലിയേ സംഖ്യാതഗുണ ഔര
അസംഖ്യാതഗുണ ഇസപ്രകാര ദോനോം വചന കഹേ. കര്മ തോ സംസാര അവസ്ഥാ ഹൈ, ജബതക ഹൈ ഉസമേം ദുഃഖ
കാ മോഹകര്മ ഹൈ, ഉസമേം മിഥ്യാത്വകര്മ പ്രധാന ഹൈ. സമയക്ത്വകേ ഹോനേ പര മിഥ്യാത്വകാ തോ അഭാവ ഹീ
ഹുആ ഔര ചാരിത്ര മോഹ ദുഃഖകാ കാരണ ഹൈ, സോ യഹ ഭീ ജബ തക ഹൈ തബതക ഉസകീ നിര്ജരാ കരതാ
ഹൈ, ഇസപ്രകാര സേ അനുക്രമസേ ദുഃഖ കാ ക്ഷയ ഹോതാ ഹൈ. സംയമാചരണകേ ഹോനേ പര സബ ദുഃഖോംകാ ക്ഷയ
ഹോവേഗാ ഹീ. സമ്യക്ത്വകാ മഹാത്മ്യ ഇസപ്രകാര ഹൈ കി സമ്യക്ത്വാചരണ ഹോനേ പര സംയമാചരണ ഭീ ശീഘ്ര
ഹീ ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ സമ്യക്ത്വകോ മോക്ഷമാര്ഗ മേം പ്രധാന ജാനകര ഇസ ഹീ കാ വര്ണന പഹിലേ കിയാ
ഹൈ.. ൨൦..
ആഗേ സംയമാചരണ ചാരിത്ര കോ കഹതേ ഹൈംഃ–––
Page 84 of 394
PDF/HTML Page 108 of 418
single page version
൮൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
സായാരം ൧സഗ്ഗംഥേ പരിഗ്ഗഹാ രഹിയ ഖലു ണിരായാരം.. ൨൧..
സാഗാരം സഗ്രന്ഥേ പരിഗ്രഹാദ്രഹിതേ ഖലു നിരാഗാരമ്.. ൨൧..
അര്ഥഃ––സംയമാചരണ ചാരിത്ര ദോ പ്രകാര കാ ഹൈ––സാഗാര ഔര നിരാഗാര. സാഗാര തോ
പരിഗ്രഹ സഹിത ശ്രാവകകേ ഹോതാ ഹൈ ഔര നിരാഗാര പരിഗ്രഹസേ രഹിത മുനികേ ഹോതാ ഹൈ യഹ നിശ്ചയ ഹൈ..
൨൧..
ആഗേ സാഗാര സംയാമാചരണ കോ കഹതേ ഹൈംഃ––
ബംഭാരംഭ പരിഗ്ഗഹ അണുമണ ഉദ്ദിട്ഠ ദേസവിരദോ യ.. ൨൨..
ബ്രഹ്മ ആരംഭഃ പരിഗ്രഹഃ അനുമതിഃ ഉദ്ദിഷ്ട ദേശവിരതശ്വ.. ൨൨..
അര്ഥഃ––ദര്ശന, വ്രത, സാമായിക, പ്രോഷധ ആദികാ നാമ ഏകദേശ ഹൈ, ഔര നാമ ഐസേ കഹേ
ഹൈം––പ്രോഷധോപവാസ, സചിത്തത്യാഗ, രാത്രിഭുക്തിത്യാഗ, ബ്രഹ്മചര്യ, ആരംഭത്യാഗ, പരിഗ്രഹത്യാഗ,
അനുമതിത്യാഗ ഔര ഉദ്ദിഷ്ടത്യാഗ, ഇസപ്രകാര ഗ്യാരഹ പ്രകാര ദേശവിരത ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––യേ സാഗാര സംയാമാചരണ കേ ഗ്യാരഹ സ്ഥാന ഹൈം, ഇനകോ പ്രതിമാ ഭീ കഹതേ
ആഗേ ഇന സ്ഥാനോംമേം സംയമകാ ആചരണ കിസ പ്രകാര സേ ഹൈ വഹ കഹതേ ഹൈംഃ––
സാഗാര ഛേ ൧സഗ്രംഥ, അണ–ആഗാര പരിഗ്രഹരഹിത ഛേ. ൨൧.
ദര്ശന, വ്രതം സാമായികം, പ്രോഷധ, സചിത, നിശിഭുക്തിനേ,
Page 85 of 394
PDF/HTML Page 109 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൮൫
സിക്ഖാവയ ചത്താരി യ സംജമചരണം ച സായാരം.. ൨൩..
ശിക്ഷാവ്രതാനി ചത്വാരി സംയമചരണം ച സാഗാരമ്.. ൨൩..
അര്ഥഃ––പാ ച അണുവ്രത, തീന ഗുണവ്രത ഔര ചാര ശിക്ഷാവ്രത– ഇസപ്രകാര ബാരഹ പ്രകാരകാ
സംയമചരണ ചാരിത്ര ഹൈ ജോ സാഗാര ഹൈ, ഗ്രന്ഥസഹിത ശ്രാവകകേ ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ സാഗാര കഹാ ഹൈ.
പ്രശ്നഃ–– യേ ബാരഹ പ്രകാര തോ വ്രത കേ കഹേ ഔര പഹിലേ ഗാഥാമേം ഗ്യാരഹ നാമ കഹേ, ഉനമേം
ഇസകാ സമാധാനഃ––അണുവ്രത ഐസാ നാമ കിംചിത് വ്രത കാ ഹൈ വഹ പാ ച അണുവ്രതോംമേ സേ കിംചിത് യഹാ ഭീ ഹോതേ ഹൈം ഇസലിയേ ദര്ശന പ്രതിമാ കാ ധാരീ ഭീ അണുവ്രതീ ഹീ ഹൈ, ഇസകാ നാമ ദര്ശന ഹീ കഹാ. യഹാ ഇസപ്രകാര ജാനനാ കി ഇസകേ കേവല സമ്യക്ത്വ ഹീ ഹോതാ ഹൈ ഔര അവ്രതീ ഹൈ അണുവ്രത നഹീം ഹൈ. ഇസകേ അണുവ്രത അതിചാര സഹിത ഹോതേ ഹൈം ഇസലിയേ വ്രതീ നാമ കഹാ ഹൈ, ദൂസരീ പ്രതിമാ മേം അണുവ്രത അതിചാര രഹിത പാലതാ ഹൈ. ഇസലിയേ വ്രത നാമ കഹാ ഹൈ. യഹാ സമ്യക്ത്വ കേ അതിചാര ടാലതാ ഹൈ, സമ്യക്ത്വ ഹീ പ്രധാന ഹൈ ഇസലിയേ ദര്ശന പ്രതിമാ നാമ ഹൈ. അന്യ ഗ്രന്ഥോംമേം ഇസകാ സ്വരൂപ ഇസപ്രകാര കഹാ ഹൈ കി–ജോ ആഠ മൂലഗുണ കാ പാലന കരേ, സാത വ്യസന കോ ത്യാഗേ, ജിസകേ സമ്യക്ത്വ അതിചാര രഹിത ശുദ്ധ ഹോ വഹ ദര്ശന പ്രതിമാ ധാരക ഹൈ. പാ ച ഉദമ്ബര ഫല ഔര മദ്യ, മാ സ, മധു ഇന ആഠോംകാ ത്യാഗ കരനാ വഹ ആഠ മൂലഗുണ ഹൈം.
അഥവാ കിസീ ഗ്രന്ഥ മേം ഇസപ്രകാര കഹാ ഹൈ കി–പാ ച അണുവ്രത പാലേ ഔര മദ്യ, മാ സ,
മധുകാ ത്യാഗ കരേ വഹ ആഠ മൂലഗുണ ഹൈം, പരന്തു ഇസമേം വിരോധ നഹീം ഹൈ, വിവക്ഷാകാ ഭേദ ഹൈ. പാ ച ഉദമ്ബരഫല ഔര തീന മകാരകാ ത്യാഗ കഹനേ സേ ജിന വസ്തുഓംമേം സാക്ഷാത് ത്രസ ജീവ ദിഖതേ ഹോം ഉന സബ ഹീ വസ്തുഓംകോ ഭക്ഷണ നഹീം കരേ. ദേവാദികകേ നിമിത്ത തഥാ ഔഷധാദി നിമിത്ത ഇത്യാദി കാരണോംസേ ദിഖതേ ഹുഏ ത്രസ ജീവോംകാ ഘാത ന കരേം, ഐസാ ആശയ ഹൈ ജോ ഇസമേം തോ അഹിംസാണുവ്രത ആയാ. സാത വ്യസനോം കേ ത്യാഗ മേം ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 86 of 394
PDF/HTML Page 110 of 418
single page version
൮൬] [അഷ്ടപാഹുഡ ജൂഠ, ചോരീ ഔര പരസ്ത്രീകാ ത്യാഗ ആയാ, അന്യ വ്യസനോംകേ ത്യാഗ മേം അന്യായ, പരധന, പരസ്ത്രീകാ ഗ്രഹണ നഹീം ഹൈ; ഇസമേം അതിലോഭ കേ ത്യാഗ സേ പരിഗ്രഹ കാ ഘടനാ ആയാ. ഇസപ്രകാര പാ ച അണുവ്രത ആതേ ഹൈം. ഇനകേ [വ്രതാദി പ്രതിമാകേ] അതിചാര നഹീം ടലതേ ഹൈം ഇസലിയേ അണുവ്രതീ നാമ പ്രാപ്ത നഹീം കരതാ [ഫിര ഭീ] ഇസപ്രകാര സേ ദര്ശന പ്രതിമാ ധാരക ഭീ അണുവ്രതീ ഹൈ ഇസലിയേ ദേശവിരത സാഗാരസംയമാചരണ ചാരിത്ര മേം ഇസകോ ഭീ ഗിനാ ഹൈ..൨൩.. ആഗേ പാ അണുവ്രതോംകാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ–––
പരിഹാരഃ പരമഹിലായാം പരിഗ്രഹാരംഭപരിമാണമ്.. ൨൪..
അര്ഥഃ––ഥൂല ത്രസകായകാ ഘാത, ഥൂല മൃഷാ അര്ഥാത് അസത്യ, ഥൂല അദത്താ അര്ഥാത് പരകാ ബിനാ
ദിയാ ധന, പര മഹിലാ അര്ഥാത് പരസ്ത്രീ ഇനകാ തോ പരിഹാര അര്ഥാത് ത്യാഗ ഔര പരിഗ്രഹ തഥാ
ആരമ്ഭകാ പരിണാമ ഇസപ്രകാര പാ ച അണുവ്രത ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ ഥൂല കഹനേ കാ ഐസാ ജാനനാ കി– ജിസമേം അപനാ മരണ ഹോ, പരകാ മരണ
ഇസപ്രകാര മോടേ അന്യായരൂപ പാപകാര്യ ജാനനേ. ഇസപ്രകാര സ്ഥൂല പാപ രാജാദികകേ ഭയസേ ന കരേ വഹ
വ്രത നഹീം ഹൈ, ഇനകോ തീവ്ര കഷായകേ നിമിത്തസേ തീവ്ര കര്മബംധ കേ നിമിത്ത ജാനകര സ്വയമേവ ന കരനേ
കേ ഭാവരൂപ ത്യാഗ ഹോ വഹ വ്രത ഹൈ. ഇസകേ ഗ്യാരഹ സ്ഥാനക കഹേ, ഇനമേം ഊപര–ഊപര ത്യാഗ ബഢതാ
ജാതാ ഹൈ സോ ഇസകീ ഉത്കൃഷ്ടതാ തക ഐസാ ഹൈ കി ജിന കാര്യോംമേം ത്രസ ജീവോംകോ ബാധാ ഹോ ഇസപ്രകാര
കേ സബ ഹീ കാര്യ ഛൂട ജാതേ ഹൈം ഇസലിയേ സാമാന്യ ഐസാ നാമ കഹാ ഹൈ കി ത്രസഹിംസാകാ ത്യാഗീ
ദേശവ്രതീ ഹോതാ ഹൈ. ഇസകാ വിശേഷ കഥന അന്യ ഗ്രന്ഥോംസേ ജാനനാ.. ൨൪..
Page 87 of 394
PDF/HTML Page 111 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൮൭
ഭോഗോപഭോഗപരിമാ ഇയമേവ ഗുണവ്വയാ തിണ്ണി.. ൨൫..
ഭോഗോപഭോഗപരിമാണം ഇമാന്യേവ ഗുണവ്രതാനി ത്രീണി.. ൨൫..
അര്ഥഃ––ദിശാ – വിദിശാമേം ഗമനകാ പരിമാണ വഹ പ്രഥമ ഗുണവ്രത ഹൈ, അനര്ഥദണ്ഡകാ വര്ജനാ
ദ്വിതീയ ഗുണവ്രത ഹൈ, ഔര ഭോഗോപഭോഗകാ പരിമാണ തീസരാ ഗുണവ്രത ഹൈ, –––ഇസപ്രകാര യേ തീന
ഗുണവ്രത ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ ഗുണ ശബ്ദ തോ ഉപകാരകാ വാചക ഹൈ, യേ അണുവ്രതോംകാ ഉപകാര കരതേ ഹൈം.
കാര്യോം മേം അപനാ പ്രയോജന ന സധേ ഇസപ്രകാര പാപകാര്യോം കോ ന കരേം. യഹാ കോ പൂഛേ–പ്രയോജന കേ
ബിനാ തോ കോഈ ഭീ ജീവ കാര്യ നഹീം കരതാ ഹൈ, കുഛ പ്രയോജന വിചാര കരകേ ഹീ കരതാ ഹൈ ഫിര
അനര്ഥദണ്ഡ ക്യാ? ഇസകാ സമാധാന – സമയഗ്ദൃഷ്ടി ശ്രാവക ഹോതാ ഹൈ വഹ പ്രയോജന അപനേ പദകേ
യോഗ്യ വിചാരതാ ഹൈ, പദ കേ സിവായ സബ അനര്ഥ ഹൈ. പാപീ പുരുഷോംകേ തോ സബ ഹീ പാപ പ്രയോജന ഹൈ,
ഉനകീ ക്യാ കഥാ. ഭോഗ കഹനേസേ ഭോജനാദിക ഔര ഉപഭോഗ കഹനേ സേ സ്ത്രീ, വസ്ത്ര, ആഭൂഷണ,
വാഹനാദികോംകാ പരിമാണ കരേ–––ഇസപ്രകാര ജാനനാ..൨൫..
ആഗേ ചാര ശിക്ഷാ വ്രതോം കോ കഹതേ ഹൈംഃ––
തഇയം ച അതിഹിപുജ്ജം ചഉത്ഥ സല്ലേഹണാ അംതേ.. ൨൬..
ഭോഗോപഭോഗ തണും കരേ പരിമാണ, –ഗുണവ്രത ത്രണ്യ ഛേ. ൨൫.
സാമായികം, വ്രത പ്രോഷധം, അതിഥി തണീ പൂജാ അനേ,
Page 88 of 394
PDF/HTML Page 112 of 418
single page version
൮൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
തൃതീയം ച അതിഥിപൂജാ ചതുര്ഥം സല്ലേഖനാ അന്തേ.. ൨൬..
അതിഥികാ പൂജന ഹൈ, ചൌഥാ ഹൈ അംതസമയ സംല്ലേഖനാ വ്രത ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ ശിക്ഷാ ശബ്ദസേ തോ ഐസാ അര്ഥ സൂചിത ഹോതാ ഹൈ കി ആഗാമീ മുനിവ്രത കീ
ത്യാഗ കര, സബ ഗൃഹാരംഭസംബംധീ ക്രിയാസേ നിവൃത്തി കര, ഏകാംത സ്ഥാന മേം ബൈഠകര പ്രഭാത, മധ്യാഹ്ന,
അപരാഹ്ന കുഛ കാല കീ മര്യാദാ കരകേ അപനേ സ്വരൂപകാ ചിന്തവന തഥാ പംചപരമേഷ്ഠീകീ ഭക്തികാ
പാഠ പഢനാ, ഉനകീ വംദനാ കരനാ ഇത്യാദി വിധാന കരനാ സാമായിക ഹൈ. ഇസപ്രകാര ഹീ പ്രോഷധ
അര്ഥാത് അഷ്ടമീ ചൌദസകേ പര്വോംമേം പ്രതിജ്ഞാ കരകേ ധര്മ കാര്യോം മേം പ്രവര്തനാ പ്രോഷധ ഹൈ. അതിഥി അര്ഥാത്
മുനിയോം കീ പൂജാ കരനാ, ഉനകോ ആഹാരദാന ദേനാ അതിഥിപൂജന ഹൈ. അംത സമയമേം കായ ഔര
കഷായകോ കൃശ കരനാ, സമാധിമരണ കരനാ അന്ത സംല്ലേഖനാ ഹൈ, ––ഇസപ്രകാര ചാര ശിക്ഷാവ്രത ഹൈം.
യഹാ പ്രശ്ന––––തത്ത്വാര്ഥസൂത്ര മേം തീന ഗുണവ്രതോംമേം ദേശവ്രത കഹാ ഔര ഭോഗോപഭോഗ–പരിമാണകോ
ഇസകാ സമാധാനഃ–––യഹ വിവക്ഷാ കാ ഭേദ ഹൈ, യഹാ ദേശവ്രത ദിഗവ്രത മേം ഗര്ഭിത ഹൈ ഔര സംല്ലേഖനാകോ ശിക്ഷാവ്രതോം മേം കഹാ ഹൈ, കുഛ വിരോധ നഹീം ഹൈ.. ൨൬.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി സംയമാചരണ ചാരിത്രമേം ശ്രാവക ധര്മകോ കഹാ, അബ യതിധര്മകോ കഹതേ ഹൈം–– ––
സുദ്ധം സംജമചരണം ജഇധമ്മം ണിക്കലം വോച്ഛേ.. ൨൭..
ശുദ്ധം സംയമചരണം യതിധര്മ നിഷ്ഫലം വക്ഷ്യേ.. ൨൭..
Page 89 of 394
PDF/HTML Page 113 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൮൯
അര്ഥഃ––ഏവം അര്ഥാത് ഇസപ്രകാര സേ ശ്രാവകധര്മസ്വരൂപ സംയമചരണ തോ കഹാ, യഹ കൈസാ ഹൈ? സകല അര്ഥാത് കലാ സഹിത ഹൈ, (യഹാ ) ഏകദേശകോ കലാ കഹതേ ഹൈം. അബ യതിധര്മകേ ധര്മസ്വരൂപ സംയമചരണകോ കഹൂ ഗാ––ഐസേ ആചാര്യനേ പ്രതിജ്ഞാ കീ ഹൈ. യതിധര്മ കൈസാ ഹൈ? ശുദ്ധ ഹൈ, നിര്ദോഷ ഹൈ, ജിസമേം പാപാചരണകാ ലേശ നഹീം ഹൈ, നികല അര്ഥാത് കലാ സേ നിഃക്രാംത ഹൈ, സമ്പൂര്ണ ഹൈ, ശ്രാവകധര്മ കീ തരഹ ഏകദേശ നഹീം ഹൈ.. ൨൭.. ആഗേ യതിധര്മ കീ സാമഗ്രീ കഹതേ ഹൈംഃ––
പംച സമിദി തയ ഗുത്തീ സംജമചരണം ണിരായാരം.. ൨൮..
പംച സമിതയഃ തിസ്രഃ ഗുപ്തയഃ സംയമചരണം നിരാഗാരമ്.. ൨൮..
അര്ഥഃ––പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകാ സംവര, പാ ച വ്രത യേ പച്ചീസ ക്രിയാകേ സദ്ഭാവ ഹോനേപര ഹോതേ ഹൈം,
പാ ച സമിതി ഔര തീന ഗുപ്തി ഐസേ നിരാഗാര സംയമചരണ ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ.. ൨൮..
ആഗേ പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ സംവരണ കാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ–––
ണ കരേദി രായദോസേ പംചേംദിയസംവരോ ഭണിഓ.. ൨൯..
ന കരോതി രാഗദ്വേഷൌ പംചേന്ദ്രിയസംവരഃ ഭണിതഃ.. ൨൯..
അര്ഥഃ––അമനോജ്ഞ തഥാ മനോജ്ഞ ഐസേ പദാര്ഥ ജിനകോ ലോഗ അപനേ മാനേം ഐസേ സജീവദ്രവ്യ സ്ത്രീ
പുജാദിക ഔര അജീവദ്രവ്യ ധന ധാന്യ ആദി സബ പുദ്ഗല ദ്രവ്യ ആദിമേം രാഗദ്വേഷ ന കരേ വഹ പാ ച
ഇന്ദ്രിയോംകാ സംവര കഹാ ഹൈ.
വളീ പാംച സമിതി, ത്രിഗുപ്തി–അണ–ആഗാര സംയമചരണ ഛേ. ൨൮.
സുമനോജ്ഞ നേ അമനോജ്ഞ ജീവ–അജീവദ്രവ്യോനേ വിഷേ
Page 90 of 394
PDF/HTML Page 114 of 418
single page version
൯൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
ഭാവാര്ഥഃ––ഇന്ദ്രിയഗോചര സജീവ അജീവ ദ്രവ്യ ഹൈം, യേ ഇന്ദ്രിയോംകേ ഗ്രഹണ മേം ആതേ ഹൈം, ഇനമേം യഹ പ്രാണീ കിസീകോ ഇഷ്ട മാനകര രാഗ കരതാ ഹൈ, കിസീ കോ അനിഷ്ട മാനകര ദ്വേഷ കരതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര രാഗ–ദ്വേഷ മുനി നഹീം കരതേ ഹൈം ഉനകേ സംയമചരണ ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ..൨൯.. ആഗേ പാ ച വ്രതോംകാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ––
തുരിയം അബംഭവിരഈ പംചമ സംഗമ്മി വിരഈ യ.. ൩൦..
തുര്യം അബ്രഹ്മവിരതിഃ പംചമ സംഗേ വിരതിഃ ച.. ൩൦..
അര്ഥഃ––പ്രഥമ തോ ഹിംസാ സേ വിരതി അഹിംസാ ഹൈ, ദൂസരാ അസത്യവിരതി ഹൈ, തീസരാ
ഭാവാര്ഥഃ––ഇന പാ ച പാപോംകാ സര്വഥാ ത്യാഗ ജിനമേം ഹോതാ ഹൈ വേ പാ ച മഹാവ്രത കഹലാതേ ഹൈം..
ആഗേ ഇനകോ മഹാവ്രത ക്യോം കഹതേ ഹൈം വഹ ബതാതേ ഹൈംഃ––
ജം ച മഹല്ലാണി തദോ ൧മഹവ്വയാ ഇത്തഹേ യാഇം.. ൩൧..
യച്ച മഹന്തി തതഃ മഹാവ്രതാനി ഏതസ്മാദ്ധേതോഃ താനി.. ൩൧..
അബ്രഹ്മവിരമണ, സംഗവിരമണ – ഛേ മഹാവ്രത പാംച ഏ. ൩൦.
മോടാ പുരുഷ സാധേ, പൂരവ മോടാ ജനോഏ ആചര്യാം,
Page 91 of 394
PDF/HTML Page 115 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൯൧
അര്ഥഃ––മഹല്ലാ അര്ഥാത് മഹന്ത പുരുഷ ജിനകോ സാധതേ ഹൈം–––ആചരണ കരതേ ഹൈം ഔര പഹിലേ ഭീ ജിനകാ മഹന്ത പുരുഷോംനേ ആചരണ കിയാ ഹൈ തഥാ യേ വ്രത ആപ ഹീ മഹാന ഹൈ ക്യോംകി ഇനമേം പാപകാ ലേശ ഭീ നഹീം ഹൈ–––ഇസപ്രകാര യേ പാ ച മഹാവ്രത ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––ജിനകാ ബഡേ പുരുഷ ആചരണ കരേം ഔര ആപ നിര്ദോഷ ഹോം വേ ഹീ ബഡേ കഹലാതേ ഹൈം, ഇസപ്രകാര ഇന പാ ച വ്രതോം കോ മഹാവ്രത സംജ്ഞാ ഹൈ.. ൩൧.. ആഗേ ഇന പാ ച വ്രതോംകീ പച്ചീസ ഭാവനാ കഹതേ ഹൈം, ഉനമേം സേ ഹീ അഹിംസാവ്രത കീ പാ ച ഭാവനാ കഹതേ ഹൈംഃ––
അവലോയഭോയണാഏ അഹിംസഏ ഭാവണാ ഹോംതി.. ൩൨..
അവലോക്യഭോജനേന അഹിംസായാ ഭാവനാ ഭവംതി.. ൩൨..
അര്ഥഃ––വചനഗുപ്തി ഔര മനോഗുപ്തി ഐസേ ദോ തോ ഗുപ്തിയാ , ഈയാസമിതി, ഭലേ പ്രകാര കമംഡലു
ആദികാ ഗ്രഹണ – നിക്ഷേപ യഹ ആദാനനിക്ഷേപണാ സമിതി ഔര അച്ഛീ തരഹ ദേഖകര വിധിപൂര്വക ശുദ്ധ
ഭോജന കരനാ യഹ ഏഷണാ സമിതി, –––ഇസപ്രകാര യേ പാ ച അഹിംസാ മഹാവ്രതകീ ഭാവനാ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––ഭാവനാ നാമ ബാരബാര ഉസഹീ കേ അഭ്യാസ കരനേ കാ ഹൈ, സോ യഹാ പ്രവൃത്തി–
യോഗോംകീ നിവൃത്തി കരനീ തോ ഭലേ പ്രകാര ഗുപ്തിരൂപ കരനീ ഔര പ്രവൃത്തി കരനീ തോ സമിതിരൂപ കരനീ,
ഐസേ നിരന്തര അഭ്യാസസേ അഹിംസാ മഹാവ്രത ദൃഢ രഹതാ ഹൈ, ഇസീ ആശയസേ ഇനകോ ഭാവനാ കഹതേ ഹൈം..
൩൨..
ആഗേ സത്യ മഹാവ്രത കീ ഭാവനാ കഹതേ ഹൈംഃ––
Page 92 of 394
PDF/HTML Page 116 of 418
single page version
൯൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
വിദിയസ്സ ഭാവണാഏ ഏ പംചൈവ യ തഹാ ഹോംതി.. ൩൩..
ദ്വിതീയസ്യ ഭാവനാ ഇമാ പംചേവ ച തഥാ ഭവംതി.. ൩൩..
അര്ഥഃ––ക്രോധ, ഭയ, ഹാസ്യ, ലോഭ ഔര മോഹ ഇനസേ വിപരീത അര്ഥാത് ഉലടാ ഇനകാ അഭാവ
യേ ദ്വിതീയ വ്രത സത്യ മഹാവ്രത കീ ഭാവനാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––അസത്യ വചനകീ പ്രവൃത്തി ക്രോധസേ, ഭയസേ, ഹാസ്യസേ, ലോഭസേ ഔര പരദ്രവ്യകേ
തത്ത്വാര്ഥസൂത്ര മേം പാ ചവീം ഭാവനാ അനുവീചീഭാഷണ കഹീ ഹൈ, സോ ഇസകാ അര്ഥ യഹ ഹൈ കി–
സൂത്രവിരുദ്ധ ബോലതാ ഹൈ, മിഥ്യാത്വകാ അഭാവ ഹോനേപര സൂത്രവിരുദ്ധ നഹീം ബോലതാ ഹൈ, അനുവീചീഭാഷണകാ
യഹീ അര്ഥ ഹുആ ഇസമേം അര്ഥ ഭേദ നഹീം ഹൈ.. ൩൩..
ആഗേ അചൌര്യ മഹാവ്രത ഭാവനാ കഹതേ ഹൈംഃ––
ഏഷണാശുദ്ധിസഹിതം സാധര്മിസമവിസംവാദഃ.. ൩൪..
അര്ഥഃ––ശൂന്യാഗാര അര്ഥാത് ഗിരി, ഗുഫാ, തരു, കോടരാദിമേം നിവാസ കരനാ,
തേനാ വിപര്യയഭാവ തേ ഛേ ഭാവനാ ബീജാ വ്രതേ. ൩൩.
സൂനാ അഗര തോ ത്യക്ത സ്ഥാനേ വാസ, പര–ഉപരോധ നാ,
Page 93 of 394
PDF/HTML Page 117 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൯൩ വിമോചിത്താവാസ അര്ഥാത് ജിസകോ ലോഗോം നേ കിസീ കാരണ സേ ഛോഡ ദിയാ ഹോ ഇസപ്രകാരസേ ഗൃഹ ഗ്രാമാദികമേം നിവാസ കരനാ, പരോപരോധ അര്ഥാത് ജഹാ ദൂസരേകീ രുകാവട ന ഹോ, വസ്തികാദികകോ അപനാ കര ദൂസരോംകോ രോകനാ, ഇസപ്രകാര നഹീം കരനാ, ഏഷണാശുദ്ധി അര്ഥാത് ആഹാര ശുദ്ധ ലേനാ ഔര സാധര്മിയോംസേ വിസംവാദ ന കരനാ. യേ പാ ച ഭാവനാ തൃതീയ മഹാവ്രതകീ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––മുനിയോംകി വസ്തികായ മേം രഹനാ ഔര ആഹാര ലേനാ യേ ദോ പ്രവൃത്തിയാ അവശ്യ ഹോതീ ഹൈം. ലോക മേം ഇന ഹീ കേ നിമിത്ത അദത്ത കാ ആദാന ഹോതാ ഹൈ. മുനിയോംകോ ഐസേ സ്ഥാന പര രഹനാ ചാഹിയേ ജഹാ അദത്ത കാ ദോഷ ന ലഗേ ഔര ആഹാര ഭീ ഇസ പ്രകാര ലേം ജിസമേം അദത്തകാ ദോഷ ന ലഗേ തഥാ ദോനോം കീ പ്രവൃത്തിമേം സാധര്മീ ആദികസേ വിസംവാദ ഉത്പന്ന ന ഹോ. ഇസപ്രകാര യേ പാ ച ഭാവനാ കഹീ ഹൈം, ഇനകേ ഹോനേ സേ അചൌര്യ മഹാവ്രത ദൃഢ രഹതാ ഹൈ.. ൩൪.. ആഗേ ബ്രഹ്മചര്യ വ്രത കീ ഭാവനാ കഹതേ ഹൈംഃ––
പുട്ഠിയരസേഹിം വിരഓ ഭാവണ പംചാവി തുരിയമ്മി.. ൩൫..
പൌഷ്ടികരസൈഃ വിരതഃ ഭാവനാഃ പംചാപി തുര്യേ.. ൩൫..
അര്ഥഃ––സ്ത്രിയോംകാ അവലോകന അര്ഥാത് രാഗ ഭാവ സഹിത ദേഖനാ, പൂര്വകാലമേം ഭോഗേ ഹുഏ
ഭോഗോംകാ സ്മരണ കരനാ, സ്ത്രിയോംസേ സംസക്ത വസ്തികാമേം രഹനാ, സ്ത്രിയോംകീ കഥാ കരനാ, പൌഷ്ടിക
രസോംകാ സേവന കരനാ, ഇന പാ ചോംസേ വികാര ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ഇനസേ വിരക്ത രഹനാ, യേ
പാ ച ബ്രഹ്മചര്യ മഹാവ്രത കീ ഭാവനാ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––കാമവികാര കേ നിമിത്തോംസേ ബ്രഹ്മചര്യവ്രത ഭംഗ ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ സ്ത്രിയോം കോ
മഹാവ്രത ദൃഢ രഹതാ ഹൈ.. ൩൫..
മഹിലാനിരീക്ഷണ–പൂര്വരതിസ്മൃതി–നികടവാസ, ത്രിയാകഥാ,
Page 94 of 394
PDF/HTML Page 118 of 418
single page version
൯൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
രായദ്ദോസാഈണം പരിഹാരോ ഭാവണാ ഹോംതി.. ൩൬..
രാഗദ്വേഷാദീനാം പരിഹാരോ ഭാവനാഃ ഭവന്തി.. ൩൬..
അര്ഥഃ––ശബ്ദ, സ്പര്ശ, രസ, രൂപ, ഗന്ധ യേ പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ വിഷയ സമനോജ്ഞ അര്ഥാത് മന കോ
അച്ഛേ ലഗനേ വാലേ ഔര അമനോജ്ഞ അര്ഥാത് മന കോ ബുരേ ലഗനേ വാലേ ഹോം തോ ഇന ദോനോം മേം രാഗ ദ്വേഷ
ആദി ന കരനാ പരിഗ്രഹത്യാഗവ്രത കീ യേ പാ ച ഭാവനാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ വിഷയ സ്പര്ശ, രസ, രൂപ, ഗന്ധ, വര്ണ, ശബ്ദ യേ ഹൈം, ഇനമേം ഇഷ്ട–
അപരിഗ്രഹ മഹാവ്രത കീ കഹീ ഗഈ ഹൈം.. ൩൬..
ആഗേ പാ ച സമിതിയോം കോ കഹതേ ഹൈംഃ––
സംയമശോധിനിമിത്തം ഖ്യാന്തി ജിനാഃ പംച സമിതീഃ.. ൩൭..
അര്ഥഃ––ഈര്യാ, ഭാഷാ, ഏഷണാ, ആദാനനിക്ഷേപണ ഔര പ്രതിഷ്ഠാപനാ യേ പാ ച സമിതിയാ സംയമകീ
ശുദ്ധതാകേ ലിയേ കാരണ ഹൈം, ഇസപ്രകാര ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം.
കരവാ ന രാഗവിരോധ, വ്രത പംചമ തണീ ഏ ഭാവനാ. ൩൬.
ഈര്യാ, സുഭാഷാ, ഏഷണാ, ആദാന നേ നിക്ഷേപ–ഏ,
Page 95 of 394
PDF/HTML Page 119 of 418
single page version
ചാരിത്രപാഹുഡ][൯൫
ഭാവാര്ഥഃ––മുനി പംചമഹാവ്രതരൂപ സംയമകാ സാധന കരതേ ഹൈം, ഉസ സംയമകീ ശുദ്ധതാ കേ ലിയേ പാ ച സമിതിരൂപ പ്രവര്തതേ ഹൈം, ഇസീ സേ ഇസകാ നാമ സാര്ഥക ഹൈ –– ‘സം’ അര്ഥാത് സമ്യക്പ്രകാര ‘ഇതി’ അര്ഥാത് പ്രവൃത്തി ജിസമേം ഹോ സോ സമിതി ഹൈ. ചലതേ സമയ ജൂഡാ പ്രമാണ (ചാര ഹാഥ) പൃഥവീ ദേഖതാ ഹുആ ചലതാ ഹൈ, ബോലേ തബ ഹിതമിത വചന ബോലതാ ഹൈ, ലേവേ തോ ഛിയാലിസ ദോഷ, ബത്തീസ അംതരായ ടാലകര, ചൌദഹ മലദോഷ രഹിത ശുദ്ധ ആഹാര ലേതാ ഹൈ, ധര്മോപകരണോംകോ ഉഠാകര ഗ്രഹണ കരേ സോ യത്നപൂര്വക ലേതേ ഹൈ; ഐസേ ഹീ കുഛ ക്ഷേപണ കരേം തബ യത്ന പൂര്വക ക്ഷേപണ കരതേ ഹൈം, ഇസപ്രകാര നിഷ്പ്രമാദ വര്തേ തബ സംയമകാ ശുദ്ധ പാലന ഹോതാ ഹൈ, ഇസീലിയേ പംചസമിതിരൂപ പ്രവൃത്തി കഹീ ഹൈ. ഇസപ്രകാര സംയമചരണ ചാരിത്രകീ പ്രവൃത്തികാ വര്ണന കിയാ.. ൩൭.. അബ ആചാര്യ നിശ്ചിയചാരിത്രകോ മന മേം ധാരണ കര ജ്ഞാന കാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ––
ണാണം ണാണസരൂവം അപ്പാണം തം വിയാണേഹി.. ൩൮..
ജ്ഞാനം ജ്ഞാനസ്വരൂപം ആത്മാനം തം വിജാനീഹി.. ൩൮..
അര്ഥഃ––ജിനമാര്ഗമേം ജിനേശ്വരദേവനേ ഭവ്യജീവോംകേ സംബോധനേകേ ലിയേ ജൈസാ ജ്ഞാന ഔര ജ്ഞാനകാ
സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ ഉസ ജ്ഞാനസ്വരൂപ ആത്മാ ഹൈ, ഉസകോ ഹേ ഭവ്യജീവ! തൂ ജാന.
ഭാവാര്ഥഃ––ജ്ഞാനകോ ഔര ജ്ഞാനകേ സ്വരൂപകോ അന്യ മതവാലേ അനേക പ്രകാരസേ കഹതേ ഹൈം, വൈസാ
സ്വരൂപ ഹൈ വഹീ നിര്ബാധ സത്യാര്ഥ ഹൈ ഔര ജ്ഞാന ഹൈ വഹീ ആത്മാ ഹൈ തഥാ ആത്മാകാ സ്വരൂപ ഹൈ, ഉസകോ
ജാനകര ഉസമേം സ്ഥിരതാ ഭാവ കരേ, പരദ്രവ്യോംസേ രാഗദ്വേഷ നഹീം കരേ വഹീ നിശ്ചയചാരിത്ര ഹൈ, ഇസലിയേ
പൂര്വോക്ത മഹാവ്രതാദികീ പ്രവൃത്തി കരകേ ഇസ ജ്ഞാനസ്വരൂപ ആത്മാമേം ലീന ഹോനാ ഇസപ്രകാര ഉപദേശ ഹൈ..
൩൮..
Page 96 of 394
PDF/HTML Page 120 of 418
single page version
൯൬] [അഷ്ടപാഹുഡ
രായാദിദോസരഹിഓ ജിണസാസണേ ൧മോക്ഖമഗ്ഗോത്തി.. ൩൯..
രാഗാദിദോഷരഹിതഃ ജിനശാസനേ മോക്ഷമാര്ഗ ഇതി.. ൩൯..
അര്ഥഃ––ജോ പുരുഷ ജീവ ഔര അജീവകാ ഭേദ ജാനതാ ഹൈ വഹ സമ്യഗ്ജ്ഞാനീ ഹോതാ ഹൈ ഔര
രാഗാദി ദോഷോംസേ രഹിത ഹോതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജിനശാസനമേം മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജോ ജീവ – അജീവ പദാര്ഥകാ സ്വരൂപ ഭേദരൂപ ജാനകര സ്വ–പരകാ ഭേദ ജാനതാ
സമ്യക്ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ, വഹീ ജിനമത മേം മോക്ഷമാര്ഗകാ സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ. അന്യ മതവാലോംനേ അനേക
പ്രകാരസേ കല്പനാ കരകേ കഹാ ഹൈ വഹ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ.. ൩൯..
ആഗേ ഇസപ്രകാര മോക്ഷമാര്ഗ കോ ജാനകര ശ്രദ്ധാ സഹിത ഇസമേം പ്രവൃത്തി കരതാ ഹൈ വഹ ശീഘ്ര ഹീ
ജം ജാണിഊണ ജോഈ അഇരേണ ലഹംതി ണിവ്വാണം.. ൪൦..
യത് ജ്ഞാത്വാ യോഗിനഃ അചിരേണ ലഭംതേ നിര്വാണമ്.. ൪൦..
രാഗാദിവിരഹിത ഥായ ഛേ–ജിനശാസനേ ശിവമാര്ഗ ജേ. ൩൯.
ദൃഗ, ജ്ഞാന നേ ചാരിത്ര–ത്രണ ജാണോ പരമ ശ്രദ്ധാ വഡേ,