Page -30 of 163
PDF/HTML Page 1 of 194
single page version
Page -29 of 163
PDF/HTML Page 2 of 194
single page version
Page -28 of 163
PDF/HTML Page 3 of 194
single page version
1) We have taken great care to ensure this electronic
2) Keep checking the version number of the on-line
can replace your copy with the corrected one.
Page -27 of 163
PDF/HTML Page 4 of 194
single page version
Page -26 of 163
PDF/HTML Page 5 of 194
single page version
AdhyAtmik vidvAn hatA. temaNe A granth uparAnt anubhav prakAsh,
chiddavilAs, anubhav vilAs chhand, paramAtmapurAN chhand, svarUpAnand
bRuhat tathA laghu gnAn darpaN, guNasthAnabhed, upadesharatnachhand, adhyAtma
pachIsI chhand vagere rachelAn chhe.
ke adhyAtma pariNat siddhAnt gnAnI hatA.
viShay praveshanun lakhAN Apel hoI tenun punarAvartan karavun uchit nathI.
thaI chhe. ane tattvagnAnano prachAr pratidin vadhato rahyo chhe. tenI
antaragat amArA TrasTamAn paN anek adhyAtmagranthanun prakAshan thaI
rahyun chhe. temAn A AtmAvalokanano gujarAtI anuvAd mumukShuo
samakSha mUkatAn Anand thAy chhe.
Page -25 of 163
PDF/HTML Page 6 of 194
single page version
AbhAr mAnIe chhIe. temaj rAdheshyAm prinTIng presanA mAlik shrI
rajanIkAnta paTele granthanun sundar chhApakAm jhaDapathI karI Apel chhe te
mATe temano paN AbhAr mAnIe chhIe.
kimmatanA 7p% mulya nakkI karavAmAn Avel chhe. temAn ghaTADelI
kimmatamAn 30% DIskAunTa shrI digambar jain svAdhyAy mandir TrasTa
sonagaDh taraphathI ApavAmAn AvatA vadhu ghaTADelI kimmatathI vadhumAn
vadhu mumukShuo lAbh laI shake te hetu badal shrI di. jain svA. man.
TrasTanA AbhArI chhIe.
Page -24 of 163
PDF/HTML Page 7 of 194
single page version
nyAyatIrtha chhe. A granth shrIpATanI di. jainagranthamAlAmAnthI prakAshit
thayel chhe. te pustakanA AdhAre ja akSharasha A gujarAtI anuvAd
karavAmAn Avel chhe.
adhyAtma rasik jIvone AtmAnun mUL svarUp samajAy ane shuddha
AtmAno anubhav thAy tevI uchcha koTinun upayogI pustak chhe.
ganrathAdhirAj shrIsamayasAranA AdhyAtmik rahasyano temAn sachoTapaNe
nichoD Avelo chhe. A pustikAne shrIsamayasAranA adhyAtmik bhAvone
samajavAnI ane ukelavAnI chAvIrUp kahIe to kaI khoTun nathI.
Page -23 of 163
PDF/HTML Page 8 of 194
single page version
vAnche tevI vinantI chhe.
ja bhAvanA bhAvavAno nirdesh karyo chhe, pachhInI 11gAthAmAn ekAdashavAd
darshAvyo chhe. te 14 gAthA upar sanskRitamAn TUnkun vivechan Apel chhe
ane hindImAn sahej vistRut vivaraN karel chhe. tyAr pachhI
shrIsamayasAranA kram pramANe jIv, ajIv, kartA-karma, puNya-pAp,
Ashrav, bandh, samvar, nirjarA ane mokShanun vivaraN karel chhe.
sarvavishuddhagnAnAdhikAramAn kunayAdhikAr varNavyo chhe. chhevaTe potAnA shuddha
svarUpane anubhavavAmAn siddhAntane upadeshabodharUpe darshAvI
svarUpasambodhan karyun chhe. e rIte siddhAnntano yathArtha nirNay karI
potAnI shuddha Atmik dashA kai rIte karavI teno AbehUb chitAr
teoe mumukShu samakSha rajU karyo chhe.
tethI A granthanI prAmANikatA paN siddha thAy chhe. A granthathI
AdhyAtmarasik mumukShuone yathArtha mUl AtmasvarUpano ane samyag
ratnatrayasvarUp mokShamArgano khyAl Avashe ane teo shuddha
AtmasvarUpanI shraddhA karI AtmAnubhav karashe.
Page -22 of 163
PDF/HTML Page 9 of 194
single page version
jemaNe vastunun yathArtha svarUp jANyun nathI evAn khoTAn devagurushAstra
dvArA vastunun sAchun svarUp samajavun ashakya chhe. sAchA dev to te ja
kahevAy ke je nirdoSh hoy, je vItarAg ane sarvagna hoy. sAchA guru
ane sAchAn shAstra te ja kahevAy ke je vItarAganun pratipAdan kare.
svabhAv pragaTe chhe tethI vItarAg pratimA ja sansArI jIvane nijarUp
dekhADavAnun nimitta chhe.
jevo hovAthI rAg TaLatAn avasthAe pote ja prabhu bane chhe.
pariNamatAn te potAnun svarUp vItarAgarUpe jANe-dekhe-Achare chhe.
jIv tethI sukhI thAy chhe. jIvanI svarUp pariNati vidhiyogya chhe
kAraN ke jIv tethI sukhI thAy chhe. jIvanI ashuddha pariNati avadhirUp
chhe kAraNake jIv tethI dukhI thAy chhe.
vikArabhAv ja chhe, vikAr vagarano shuddha jIv svabhAv chhe.
Page -21 of 163
PDF/HTML Page 10 of 194
single page version
AtmAno svabhAv jANavAno chhe to te kone na jANe? badhAne jANe.
samasta vastuono svabhAv prameyatva guNane lIdhe jaNAvA yogya chhe,
to te paN behad hoy. to gnAnamAn kaI vastu na jaNAy? badhI
jaNAy. tethI AtmA pUrNa nirmaL gnAn vaDe anant dharmoyukta vastunA
samasta svarUpane jANe chhe ane pratyek dravyamAn prameyatvaguN hovAthI
anant dharmoyukta pratyek dravyanun sampUrNa svarUp gnAnamAn jaNAy chhe.
anitya chhe, hey chhe, svarUpAcharaNapariNAm upAdey chhe sarva par-
alamban hey karavun, nijasvarUpane ja avalambavun te te upAdey karavun.
vyApyavyApak ekamek sambandh hoy tene nishchay jANavo.
Ave chhe. AtmAnA dravyaguNaparyAy traNe sarvathA sAkShAt param-
Page -20 of 163
PDF/HTML Page 11 of 194
single page version
ja thAy chhe.
vastumAn thato nathI paN vastu samudAyathI bahArano uparibhAv thayo
chhe.
chhe.
karavo, paralakSha chhoDI, sva taraph vaLI nij shuddha svarUpane ja
avalambavun. pratham, svaparanA vivek vinA bhedagnAn thayA vinA jIvano
vikArabhAv koI anya upAyo TaLe ja nahi evI vastu sthiti chhe.
‘hun shuddha chaitanya chamatkAr mAtra AtmA chhun’ evI shuddha AtmAnI
pratIti thaye ja vikAr TaLe chhe. tethI bhedavignAn thavA mATe jIv-
ajIvanun, sva-paranun gnAn hovun Avashyak chhe. te svaparanun gnAn thavA
mATe vAnchake A granthamAn AgaL Avatun vivechan sUkShmatAthI vichArI
levun.
sthiti” tyAn ‘em kem?’ evA prashnano avakAsh ja raheto nathI.
tyAn darek vastu TakIne badale chhe, em pratyakSha
Page -19 of 163
PDF/HTML Page 12 of 194
single page version
vastune yAd karI shake ke jo te TakatI hoy. jo vastu ek samay karatAn
vadhAre samay TakatI dekhavAmAn Ave chhe to “Takavun” teno svabhAv
Tharyo. “Takavun” jeno svabhAv chhe te vastu pahelAn na hoy tem kem
bane? Take chhe to te vastu chhe, chhe ne chhe ja, arthAt te traNe kAle Take
ja. mATe A dravyo pahelAn na hatAn tevI kalpanA karavI te sAv
nirarthak ja chhe. vastu svayam sat chhe. abhAvamAnthI (shUnyamAnthI, na hoy
temAnthI) koI paN vastu navI upaje nahi. satno (hoy teno)
vinAsh hoy nahi, asatnI (na hoy tenI) utpatti hoy. dravya chhe
to te traNe kAle chhe. mATe chha e dravyo potapotAnA svarUpe anAdithI
ja hayAtirUpe potAthI ja vartI rahyAn chhe. jIv, ajIv svayam Take chhe
evI jyAn sahaj vastusthiti chhe tyAn teo anAdithI kem hoy tevo
prashna ja raheto nathI.
nijjAtisvabhAvathI Take chhe ane temanI avasthA badale chhe. vastuj
avasthAnun ‘badalavun’ te vastuno svabhAv hovAthI jhaDapathI eTale ke
ek ja samayamAn avasthA badale. e rIte chha dravyo TakIne badale chhe.
A vastusvabhAvano mULabhUt siddhAnt chhe.
sukh koN bhogave? jo jIvanI avasthA badalAtI na hoy to vikAr
TaLI mokSharUp avikArI dashA kyAthi thAy?
Page -18 of 163
PDF/HTML Page 13 of 194
single page version
dukh vedAy chhe ne te shI rIte vedAy? mATe mithyAtvI jIvamAn vikArI
avasthA thAy chhe tenun tene dukh vedAy chhe.
avikArI shI rIte thAy chhe? te pahelAn jANIe.
paravastuo jaNAy chhe. tyAn gnAnamAn paravastu jaNAtAn, parane par na
mAnatAn agnAnI jIv parane potArUp mAnI le chhe. tyAre pote ja
sukhasvarUp chhe evun bhAn na karatAn agnAnane kAraNe vikArarUpe
pariNamIne jIv paramAn iShTa ke aniShTa buddhi karIne sukhIdukhI thAy
chhe. parane potArUp mAnavun chhoDIne gnAnanA pariNAm jyAre keval
ek shuddha gnAnarUpe pariName tyAre jIvanI avasthA shuddha thatAn,
kevalagnAn ane param sukhAdi pragaTe. A rIte parane jANavun te doSh
nathI paN parane potArUp mAnI rAgI dveShI thavun te jIvano mahAn
dukhadAyak doSh chhe.
karAvavAvALI chhe. nimittanA sadbhAvamAn kArya thatun dekhIne jIv
mithyAbuddhithI em mAnI le chhe ke nimittathI kArya thayun. kharI hakIkat
to e chhe ke nimitta paravastunI avasthAmAn kAI pheraphAr karI shakavA
samartha nathI eTale ke nimitta paravastunI avasthAmAn pheraphAr karavAmAn
akinchitkar chhe. kAraN ke
Page -17 of 163
PDF/HTML Page 14 of 194
single page version
vyApyavyApakapaNun hoy tyAn ekapaNun hoy chhe. jyAn ekapaNun hoy chhe
tyAn kartAkarmapaNun ekamAn Thare. jyAn ekapaNun hoy chhe tyAn kartAkarmapaNun
ekamAn Thare. jyAn vyApyavyApakapaNun na hoy tyAn judApaNun Thare.
judApaNAmAn kartAkarmapaNun na Thare, nimitta naimittikapaNun Thare.
potapotAnI vastumAn kartAkarmakriyA vyApyavyApak hoy chhe, paranI
sattAmAn vyApyavyApak hotA nathI. nimitta te upAdAnathI judun chhe, te
potAnI avasthAmAn ja svatantrapaNe upAdAnathI judun pariName chhe;
paravastunA kAryarUpe te pariNamI shakatun ja nathI.
jyAn nimitta hoy tyAn Avun kArya thatun dekhavAmAn Ave chhe paN
nimitta te kAryano utpAdak nathI. kArya to svayam potAnI vastumAn
potAnA shaktinA balathI (potAnI shaktinA kAraNe) ja thAy chhe, tyAn
kArya thavAmAn nimitta tadna akichintkar chhe. A mahAn siddhAntano
nirNay karIne Astikay karyA sivAy koI paN jIv satya dharmane
raste vaLI shake ja nahi kAraN ke mithyA bhrAnti sevatAn vikAranun
TaLavun ashakya ja chhe. mATe vyApyavyApakano sambandh na hovAthI jIv
ane pudgal keval sAv judA chhe em sachoTapaNe A granthamAn siddha
karel chhe. A rIte nimittathI AtmAnun bhinnapaNun darshAvyun chhe.
kahevAmAn Ave chhe.
Page -16 of 163
PDF/HTML Page 15 of 194
single page version
nathI. jo ek dravya bIjA dravyamAn vyApyavyApak thAy to banne dravyo
ek thaI jAy. vaLI jIv pudgalakarmanA nimitta vinA ja vikArarUpe
pariNamato hoy to vikAr jIvano nijasvabhAv thaI jAy mATe
chittvikArarUpe to jIv pote ja pariName chhe, tyAn karmanun nimitta kahyun.
tyAn karmane nimitta kahevAnun prayojan e chhe ke jIvano vikArIbhAv
anitya chhe em Tharyun, vikAr avastubhAv Tharyo, vikAr svabhAv na
Tharyo, A rIte jIvane vikAr thavAmAn karmanun nimitta chhe e kathan dvArA
em jANavun ke jIvane je vikAr thAy chhe te parabhAv chhe, anitya chhe
ane te jIvano svabhAv nathI; paN jIvanI avasthAmAn vikAr thatI
vakhate karmanA nimittano sadbhAv chhe te (nimitta) jIvanA vikArane
upajAve chhe em kahevAnun shAstranun prayojan nathI. vItarAg sarvagnanA
shAstramAn vastusvarUpanI ayathArtha siddhi shI rIte sambhave? vastu jyAn
svatantrapaNe potAnA ahetuk svabhAvathI ja pariName chhe tyAre nimitta
paranA kAryane kare chhe em kahevun te vastunA mUL svabhAvano ja ghAt
karavA jevun chhe.
shuddha AtmAno bhAnapUrvak, tyAg karavo joIe.
sansArathI bhalI rIte virakta thAy chhe, te sansArathI udAsIn thaI
jAy chhe.
Page -15 of 163
PDF/HTML Page 16 of 194
single page version
vikAr ja chhe. tethI gnAnI puNya-pAparUpI banney vikArone hey ja
jANe chhe. banney bandharUp chhe tethI je puNya-pApanA pariNAmathI mokSha
thavAnI IchchhA rAkhe te agnAnI chhe. je pote ja bandhasvarUp chhe tenAthI
mokSha kem thAy? na ja thAy. AvI sIdhI sAdI vAtano paN agnAnI
jIv svIkAr karato nathI.
nAsh thAy tyAre mokShabhAv kahevAmAn Ave chhe.
vikArarUpe pravarte chhe tyAn sudhI jevA prakAranA vikAro pragaTe chhe te
vikArathI jIv vyApya vyApak chhe. te vikAr amUrtik ekalA jIvanA ja
bhAvo chhe. jIvathI abhed chhe. tAtparya e chhe ke te badhA vikAr jIv
janya chhe.
svabhAvabhAvane bhUlIne chetanavikArano kartA thAy chhe ane jIv ja te
shuddha svabhAvano Ashray karIne chetanavikArane TALe chhe. dash prakAranA
parigrahAdi je pudgalaskandho chhe temane A jIv kyArey sparshato nathI.
te pudgalo svayam Ave chhe, svayam jAy chhe. pudgalo pote ja khele chhe.
paN A jIv vikArarUpe pariNamIne ‘A sarva kAm men karyAn em mAne
chhe ke je pratyakSha jUThUn chhe.
Page -14 of 163
PDF/HTML Page 17 of 194
single page version
nAcho pote ja potAnI meLe Upajyun, pote ja viNasyun, pote Ave ne
jAy. gnAnIne vastusvarUpanI draDh pratIti varte chhe ke hun A nATakane na
rAkhI shakun, na chhoDI shakun kAraN ke enA nATakane rAkhavA chhoDavAnI
chintA karavAmAn Ave to te paN jUThI chhe, kAraN ke te paravastu chhe,
jIv ane pudgal sarvathA judA chhe.
yathArtha samajaN hovAthI ane paranun pariNaman potAne hAth nathI
evI akartApaNAnI buddhi hovAthI gnAnIne pratye nirantar udAsInatA
varte chhe. akartA rahe chhe hun gnAnadraShTA chhun evA potAnA gnAyakabhAvanun
bhAn gnAnIne nirantar varte chhe. ‘dhruv shuddha AtmasAmAnyanun jor
gnAnIne nirantar hoy chhe, gnAnachetanA labdharUpe hoy tyAre paN gnAnIne
shuddhashaktirUp akhanD mULashuddhachetanAmAtra
AtmasvarUp pratye sanmukhatA, shuddha AtmasvarUp pratye valaN, shuddha AtmasvarUp
pratye jhok.
Page -13 of 163
PDF/HTML Page 18 of 194
single page version
paN mithyAtvI bane chhe.
potAnun chetanArUp chetanadravya judun ja Achare chhe.
dekhIne mArun dravya ANe melun karyun. jaDakarme mane vikAr karAvyo evo,
A jIv pote ja nimitta dekhIne, jUTho bhram kare chhe paN tun te par
gneyane kadI sparshyo ja nathI chhatAn tun tenA doSh dekhe chhe. tyAn tArI
bhramaNA chhe, parano koI doSh nathI.
pudgalak nATak sAthe kAI paN sambandh dekhato nathI kAraN ke jo koI
sambandh hoy to gnAnI dekhe, jo na hoy to gnAnI kaI rIte dekhe?
AvI pratIti thatAn parathI lakSha chhUTIne akartApaNAno kharo vairAgya
jIvamAn udbhave chhe.
apekShAthI kathan karavAmAn Avyun chhe. tyAn apekShAno UnDo yathArtha
AdhyAtmik vichAr karyA sivAy A sAdhakasAdhyano uparaTapak rUDhIgat
artha ghaTAvI levAmAn Ave to tenun tAtparya samajavAmAn gerasamajaN
UbhI thAy te svAbhAvik chhe, A gerasamaj na thAy te mATe
sAdhakasAdhyabhAvanun nIchenun tAtparya yogya vichArapUrvak hRudayamAn barAbar
nirNayapUrvak besADIne dhArI
Page -12 of 163
PDF/HTML Page 19 of 194
single page version
rIte lAgu pADavA yogya chhe. Avun sAdhak pravartatAn, Avun sAdhya pravarte
chhe em jaNAy chhe paN A sAdhak sAdhyane upajAvatun nathI em atre
sAdhakasAdhyanA udAharaNomAn samajavAnun chhe.
bhAv na pravarte eTale ke pUrva bhAv pravartatAn uttarabhAv avashya pravarte
tyAn pUrvabhAvane sAdhakabhAv kahe chhe.
ja ke te bhAv pravartatAn te kAle sAdhyabhAvanun paN pravartatun thAy chhe. e
rIte sAdhakabhAvanun thavun te sAdhyabhAv thavAmAn sAkShIbhUt to avashya chhe
paN sAdhak sAdhyane utpanna karatun nathI.
darshAvyun’ bhedavikalpathI mULajIvavastu akhanDapaNe siddha thAy nahi. ek
akhanD chetanAthI ja jIvavastunI siddhi thAy.
tem ja chhe. emAn to kAI vadhaghaT nathI.
Page -11 of 163
PDF/HTML Page 20 of 194
single page version
paryAyamAn jIv tanmay thAy chhe tethI tenI agnAnadashA thaI rahI chhe.
chhe. shraddhAguNanI pariNati mithyAtvarUpe pravartI. svanI sva-rUpe pratIti
nathI, paranI par-rUpe pratIti nathI. ‘pote nathI’ evA bhramarUpe pote
thayo. chAritra vibhAvarUp pravartyun. tyAn chAritra nijavastusvabhAvanI
sthiratA chhoDIne parapudgalanA vikArabhAvamAn ja sthiratA kare chhe.
chhe. samyaktvano guN, vikAr rahit thaIne potAnA shuddha shraddhAnarUpe thaI
pravartyo tyAre svajAtinun svajAtie karIne judun Astikya thayun.
chAritraguN keval nijarUp thaI pravartyo, par chhoDayun, nijasvabhAvamAn
sthiratA karI. A samyag bhedAbhed vikalpathI samajAvyun. A chetanA
samyagthI abhed chhe. samyagbhAv jIvane anya sarva vikalpathI judo
darshAve chhe. potAnA sarva anantaguNono punj tene vastu (-dravyadal)
kahevAmAn Ave chhe. te vastune gnAn to jANe chhe, darshan to dekhe chhe (-
shraddhe chhe), chAritra to temAn sthir thaIne Achare chhe.