Benshreeke Vachanamrut-Hindi (English transliteration). Bol: 322-356.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 8 of 12

 

Page 126 of 212
PDF/HTML Page 141 of 227
single page version

126

bahinashrIke vachanAmRut

bhI Age nahIn baDhA jA sakatA . dravyadraShTimen mAtra shuddha akhaNDa dravyasAmAnyakA hI svIkAr hotA hai ..321..

gnAnIkI draShTi akhaNDa chaitanyamen bhed nahIn karatI . sAthamen rahanevAlA gnAn vivek karatA hai ki ‘yah chaitanyake bhAv hain, yah par hai’ . draShTi akhaNDa chaitanyamen bhed karaneko khaDI nahIn rahatI . draShTi aise pariNAm nahIn karatI ki ‘itanA to sahI, itanI kachAs to hai’ . gnAn sabhI prakArakA vivek karatA hai ..322..

jisane shAntikA svAd chakh liyA ho use rAg nahIn pusAtA . vah pariNatimen vibhAvase dUr bhAgatA hai . jaise ek or baph rkA Dher ho aur dUsarI or agni ho to un dononke bIch khaDA huA manuShya agnise dUr bhAgatA huA baph rkI or DhalatA hai, usI prakAr jisane thoDA bhI sukhakA svAd chakhA hai, jise thoDI bhI shAntikA vedan varta rahA hai aisA


Page 127 of 212
PDF/HTML Page 142 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
127

gnAnI jIv dAhase arthAt rAgase dUr bhAgatA hai evan shItalatAkI or DhalatA hai ..323..

jaise ek ratnakA parvat ho aur ek ratnakA kaN ho vahAn kaN to namUnerUp hai, parvatakA prakAsh aur usakA mUlya atyadhik hotA hai; usI prakAr kevalagnAnakI mahimA shrutagnAnakI apekShA atyadhik hai . ek samayamen sarva dravya-kShetra-kAl-bhAvako sampUrNarUpase jAnanevAle kevalagnAnamen aur alpa sAmarthyavAle shrutagnAnamenbhale hI vah antarmuhUrtamen sarva shrut phe ranevAle shrutakevalIkA shrutagnAn ho tathApi bahut baDA antar hai . jahAn gnAn anant kiraNonse prakAshit ho uThA, jahAn chaitanyakI chamatkArik Ruddhi pUrNa pragaT ho gaIaise pUrNa kShAyik gnAnamen aur khaNDAtmak kShAyopashamik gnAnamen anantagunA antar hai ..324..

gnAnIko svAnubhUtike samay yA upayog bAhar Aye tab draShTi to sadA antastal par hI lagI rahatI


Page 128 of 212
PDF/HTML Page 143 of 227
single page version

128

bahinashrIke vachanAmRut

hai . bAhyamen ekamek huA dikhAyI de tab bhI vah to (draShTi-apekShAse) gaharI antarguphAmense bAhar nikalatA hI nahIn ..325..

jisane talako sparsha kiyA use bAhar sab thothA lagatA hai . chaitanyake talamen pahunch gayA vah chaitanyakI vibhUtimen pahunch gayA ..326..

devalokamen uchcha prakArake ratna aur mahal hon usase AtmAko kyA ? karmabhUmike manuShya bhojan pakAkar khAte hain vahAn bhI AkulatA aur devonke kaNThamen amRut jharatA hai vahAn bhI AkulatA hI hai . chhah khaNDako sAdhanevAle chakravartIke rAjyamen bhI AkulatA hai . antarakI Ruddhi na pragaTe, shAnti na pragaTe, to bAhya Ruddhi aur vaibhav kyA shAnti denge ? 327..

munidashAkA kyA kahanA ! muni to pramatta- apramattapanemen sadA jhUlanevAle hain ! unhen to sarvaguN-


Page 129 of 212
PDF/HTML Page 144 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
129

sampanna kahA jA sakatA hai ! 328..

munirAj bArambAr nirvikalparUpase chaitanyanagaramen pravesh karake adbhut RuddhikA anubhav karate hain . us dashAmen, ananta guNonse bharapUr chaitanyadev bhinna-bhinna prakArakI chamatkArik paryAyonrUp tarangommen evan AshcharyakArI Anandatarangommen DolatA hai . munirAj tathA samyagdraShTi jIvakA yah svasamvedan koI aur hI hai, vachanAtIt hai . vahAn shUnyatA nahIn hai, jAgRutarUpase alaukik RuddhikA atyanta spaShTa vedan hai . tU vahAn jA, tujhe chaitanyadevake darshan honge ..329..

aho ! munirAj to nijAtmadhAmamen nivAs karate hain . usamen visheSh-visheSh ekAgra hote-hote ve vItarAgatAko prApta karate hain .

vItarAgatA honese unhen gnAnakI agAdh adbhut shakti pragaT hotI hai . gnAnakA antarmuhUrtakA sthUl upayog chhUTakar ek samayakA sUkShma upayog ho jAtA hai . vah gnAn apane kShetramen rahakar sarvatra pahunch jAtA


Page 130 of 212
PDF/HTML Page 145 of 227
single page version

130

bahinashrIke vachanAmRut

hailokAlokako jAn letA hai, bhUt-vartamAn- bhaviShyakI sarva paryAyonko kram paDe binA ek samayamen vartamAnavat jAnate hain, svapadArtha tathA ananta parapadArthonkI tInon kAlakI paryAyonke anant-anant avibhAg pratichchhedonko ek samayamen pratyakSha jAnate hain .aise achintya mahimAvant kevalagnAnako vItarAg munirAj prApta karate hain .

kevalagnAn pragaT hone par, jaise kamal hajAr pankhuriyonse khil uThatA hai tadanusAr, divyamUrti chaitanyadev anant guNonkI anant pankhuriyonse khil uThatA hai . kevalagnAnI bhagavAn chaitanyamUrtike gnAn- AnandAdi anant guNonkI pUrNa paryAyommen sAdi-anant keli karate hain; nijadhAmake bhItar shAshvatarUpase virAj gaye hain, usamense kabhI bAhar Ate hI nahIn ..330..

kahIn ruke binA ‘gnAyak hUn’ is prakAr bArambAr shraddhA aur gnAnamen nirNay karanekA prayatna karanA . gnAyakakA ghoTan karate rahanA ..331..


Page 131 of 212
PDF/HTML Page 146 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
131

ekAntase dukhake balase alag ho aisA nahIn hai, parantu dravyadraShTike balase alag hotA hai . dukh lagatA ho, suhAtA na ho, parantu AtmAko pahichAne binA jAne binA jAy kahAn ? AtmAko jAnA ho, usakA astitva grahaN kiyA ho, tabhI alag hotA hai ..332..

chetakar rahanA . ‘mujhe AtA hai’ aise jAnakArIke garvake mArga par nahIn jAnA . vibhAvake mArga par to anAdise chal hI rahA hai . vahAnse rokaneke liye sir par guru honA chAhiye . ek apanI lagAm aur dUsarI gurukI lagAm ho to jIv pIchhe muDe .

jAnakArIke mAnase dUr rahanA achchhA hai . bAhya prasiddhike prasangonse dUr bhAganemen lAbh hai . ve sab prasang nisAr hain; sArabhUt ek AtmasvabhAv hai ..333..

AtmArthIko shrI guruke sAnnidhyamen puruShArtha sahaj hI hotA hai . main to sevak hUnyah draShTi rahanA chAhiye . ‘main kuchh hUn’ aisA bhAv ho to sevakapanA chhUT jAtA hai . sevak hokar rahanemen lAbh hai . sevakapanekA bhAv


Page 132 of 212
PDF/HTML Page 147 of 227
single page version

132

bahinashrIke vachanAmRut

guNasamudra AtmA pragaTanekA nimitta hotA hai ..334..

bAharake chAhe jaise sanyogamen dharmako nahIn chhoDanA, chaitanyake orakI ruchi nahIn chhoDanA . dharma yA ruchi chhUTI to amUlya manuShyabhav hAr gaye ..335..

karmonke vividh vipAkamen gnAyakabhAv chalit nahIn hotA . jis prakAr kIchaDamen kamal nirlep rahatA hai, usI prakAr chaitanya bhI chAhe jaise karmasanyogamen nirlep rahatA hai ..336..

dravyako grahaN karanese shuddhatA pragaT ho, chAritradashA pragaT ho, parantu gnAnI un paryAyommen nahIn rukate . Atmadravyamen bahut paDA hai, bahut bharA hai, us Atmadravyake Uparase gnAnIkI draShTi nahIn haTatI . yadi paryAyamen ruken, paryAyamen chipak jAyan, to mithyAtvamen A jAyan ..337..


Page 133 of 212
PDF/HTML Page 148 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
133

shubhabhAvamen shram paDatA hai, thakAn lagatI hai; kyonki vah AtmAkA svabhAv nahIn hai . shuddhabhAv AtmAkA svAdhIn svabhAv honese usamen thakAn nahIn lagatI . jitanA svAdhIn utanA sukh hai . svabhAvake sivA sab dukh hI hai ..338..

yah to gutthI sulajhAnA hai . chaitanyaDoremen anAdikI gutthI paDI hai . sUtakI lachchhImen gutthI paD gaI ho use dhairyapUrvak sulajhAye to sirA hAthamen Aye aur gutthI sulajh jAy, usI prakAr chaitanyaDoremen paDI huI gutthIko dhIrajase sulajhAye to gutthI dUr ho sakatI hai ..339..

‘isakA karUn, isakA karUn’is prakAr terA dhyAn bAhyamen kyon rukatA hai ? itanA dhyAn tU apanemen lagA de ..340..

nij chetanapadArthake Ashrayase anant adbhut


Page 134 of 212
PDF/HTML Page 149 of 227
single page version

134

bahinashrIke vachanAmRut

Atmik vibhUti pragaT hotI hai . agAdh shakti mense kyA nahIn AtA ? 341..

antaramen tU apane AtmAke sAth prayojan rakh aur bAhyamen dev-shAstra-guruke sAth; bas, anyake sAth tujhe kyA prayojan hai ?

jo vyavahArase sAdhanarUp kahe jAte hain, jinakA Alamban sAdhakako Aye binA nahIn rahatAaise dev-shAstra-guruke AlambanarUp shubh bhAv bhI paramArthase hey hain, to phi ra anya padArtha yA ashubh bhAvonkI to bAt hI kyA ? unase tujhe kyA prayojan hai ?

AtmAkI mukhyatApUrvak dev-shAstra-gurukA Alamban sAdhakako AtA hai . munirAj shrI padmaprabhamaladhAridevane bhI kahA hai ki ‘he jinendra ! main kisI bhI sthAn par hoUn, (parantu) puna puna Apake pAdapankajakI bhakti ho’ !aise bhAv sAdhakadashAmen Ate hain, aur sAth hI sAth AtmAkI mukhyatA to satat banI hI rahatI hai ..342..


Page 135 of 212
PDF/HTML Page 150 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
135

anant jIv puruShArtha karake, svabhAvarUp pariNamit hokar, vibhAvako TAlakar, siddha hue hain; isaliye yadi tujhe siddhamaNDalImen sammilit honA ho to tU bhI puruShArtha kar .

kisI bhI jIvako puruShArtha kiye binA to bhavAnta honA hI nahIn hai . vahAn koI jIv to, jaise ghoDA chhalAng mAratA hai vaise, ugra puruShArtha karake tvarAse vastuko pahunch jAtA hai, to koI jIv dhIre-dhIre pahunchatA hai .

vastuko pAnA, usamen sthir rahanA aur Age baDhanAsab puruShArthase hI hotA hai . puruShArtha bAhar jAtA hai use antaramen lAo . AtmAke jo sahaj svabhAv hain ve puruShArtha dvArA svayam pragaT honge ..343..

jab tak sAmAnya tattvadhruv tattvakhyAlamen na Aye, tab tak antaramen mArga kahAnse sUjhe aur kahAnse pragaT ho ? isaliye sAmAnya tattvako khyAlamen lekar usakA Ashray karanA chAhiye . sAdhakako Ashray to prArambhase pUrNatA tak ek gnAyakakA hI


Page 136 of 212
PDF/HTML Page 151 of 227
single page version

136

bahinashrIke vachanAmRut

dravyasAmAnyakA hIdhruv tattvakA hI hotA hai . gnAyakakA‘dhruv’kA jor ek kShaN bhI nahIn haTatA . draShTi gnAyakake sivA kisIko svIkAr nahIn karatI dhruvake sivA kisI par dhyAn nahIn detI; ashuddha paryAy par nahIn, shuddha paryAy par nahIn, guNabhed par nahIn . yadyapi sAth vartatA huA gnAn sabakA vivek karatA hai, tathApi draShTikA viShay to sadA ek dhruv gnAyak hI hai, vah kabhI chhUTatA nahIn hai .

pUjya gurudevakA aisA hI upadesh hai, shAstra bhI aisA hI kahate hain, vastusthiti bhI aisI hI hai ..344..

mokShamArgakA svarUp sankShepamen kahen to ‘antaramen gnAyak AtmAko sAdh’ . yah thoDemen bahut kahA jA chukA . vistAr kiyA jAy to anant rahasya nikale, kyonki vastumen anant bhAv bhare hain . sarvArthasiddhike dev tetIs-tetIs sAgaropam jitane kAl tak dharmacharchA, jinendrastuti ityAdi karate rahate hain . us sabakA sankShep yah hai ki‘shubhAshubh bhAvonse nyArA ek gnAyakakA Ashray karanA, gnAyakarUp pariNati karanI’ ..345..


Page 137 of 212
PDF/HTML Page 152 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
137

pUjya gurudevane to sAre bhAratake jIvonko jAgRut kiyA hai . sainkaDon varShamen jo spaShTatA nahIn huI thI itanI adhik mokShamArgakI spaShTatA kI hai . chhoTe- chhoTe bAlak bhI samajh saken aisI bhAShAmen mokShamArgako kholA hai . adbhut pratAp hai . abhI to lAbh lenekA kAl hai ..346..

mujhe kuchh nahIn chAhiye, ek shAnti chAhiye, kahIn shAnti dikhAyI nahIn detI . vibhAvamen to AkulatA hI hai . ashubhase Ubakar shubhamen aur shubhase thakakar ashubhamenaise anant-anant kAl bIt gayA . ab to mujhe bas ek shAshvat shAnti chAhiye .is prakAr antaramen gaharAIse bhAvanA jAge aur vastukA svarUp kaisA hai usakI pahichAn kare, pratIti kare, to sachchI shAnti prApta hue binA na rahe ..347..

ruchikI ugratAmen puruShArtha sahaj lagatA hai aur ruchikI mandatAmen kaThin lagatA hai . ruchi manda ho jAne par idhar-udhar lag jAy tab kaThin lagatA hai


Page 138 of 212
PDF/HTML Page 153 of 227
single page version

138

bahinashrIke vachanAmRut

aur ruchi baDhane par saral lagatA hai . svayam pramAd kare to durgam hotA hai aur svayam ugra puruShArtha kare to prApta ho jAtA hai . sarvatra apanA hI kAraN hai .

sukhakA dhAm AtmA hai, AshcharyakArI nidhi AtmAmen haiis prakAr bArambAr AtmAkI mahimA lAkar puruShArtha uThAnA aur pramAd toDanA chAhiye ..348..

chakravartI, baladev aur tIrthankar jaise ‘yah rAjya, yah vaibhavkuchh nahIn chAhiye’ is prakAr sarvakI upekShA karake ek AtmAkI sAdhanA karanekI dhunamen akele jangalakI or chal paDe ! jinhen bAhyamen kisI prakArakI kamI nahIn thI, jo chAhen vah jinhen milatA thA, janmase hI, janma honese pUrva bhI, indra jinakI sevAmen tatpar rahate the, log jinhen bhagavAn kahakar Adar dete thetheaise utkRuShTa puNyake dhanI sab bAhya Ruddhiko chhoDakar, upasarga-pariShahonkI paravAh kiye binA, AtmAkA dhyAn karaneke liye vanamen chale gaye, to unhen AtmA sabase mahimAvanta, sabase visheSh AshcharyakArI lagA hogA aur bAhyakA sab tuchchha bhAsit huA hogA


Page 139 of 212
PDF/HTML Page 154 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
139

tabhI to chale gaye honge na ? isaliye, he jIv ! tU aise AshcharyakArI AtmAkI mahimA lAkar, apane svayamse usakI pahichAn karake, usakI prAptikA puruShArtha kar . tU sthiratA-apekShAse bAharakA sab na chhoD sake to shraddhA-apekShAse to chhoD ! chhoDanese terA kuchh nahIn jAyagA, ulaTA param padArthaAtmAprApta hogA .349.

jIvonko gnAn aur kriyAke svarUpakI khabar nahIn hai aur ‘svayam gnAn tathA kriyA donon karate hain’ aisI bhramaNAkA sevan karate hain . bAhya gnAnako, bhangabhedake prashnottaronko, dhAraNAgnAnako ve ‘gnAn’ mAnate hain aur paradravyake grahaN-tyAgako, sharIrAdikI kriyAko, athavA adhik karen to shubh bhAvako, ve kriyA kalpate hain . ‘mujhe itanA AtA hai, main aisI kaThin kriyAen karatA hUn’ is prakAr ve mithyA santoShamen rahate hain .

gnAyakakI svAnubhUtike binA ‘gnAn’ hotA nahIn hai aur gnAyakake draDha Alamban dvArA Atmadravya svabhAvarUpase pariNamit hokar jo svabhAvabhUt kriyA hotI hai usake sivA ‘kriyA’ hai nahIn . paudgalik


Page 140 of 212
PDF/HTML Page 155 of 227
single page version

140

bahinashrIke vachanAmRut

kriyA AtmA kahAn kar sakatA hai ? jaDake kAryarUp to jaD pariNamit hotA hai; AtmAse jaDake kArya kabhI nahIn hote . ‘sharIrAdike kArya mere nahIn hain aur vibhAv kArya bhI svarUpapariNati nahIn hai, main to gnAyak hUn’ aisI sAdhakakI pariNati hotI hai . sachche mokShArthIko bhI apane jIvanamen aisA ghunT jAnA chAhiye . bhale pratham savikalparUp ho, parantu aisA pakkA nirNay karanA chAhiye . pashchAt jaldI antarakA puruShArtha kare to jaldI nirvikalpa darshan ho, der kare to derase ho . nirvikalpa svAnubhUti karake, sthiratA baDhAte-baDhAte, jIv mokSha prApta karatA hai .is vidhike sivA mokSha prApta karanekI anya koI vidhi nahIn hai ..350..

kisI bhI prasangamen ekAkAr nahIn ho jAnA . mokShake sivA tujhe aur kyA prayojan hai ? pratham bhUmikAmen bhI ‘mAtra mokSha-abhilASh’ hotI hai .

jo mokShakA arthI ho, sansArase jo thak gayA ho, usake liye gurudevakI vANIkA prabal srot bah rahA hai jisamense mArga sUjhatA hai . vAstavamen to


Page 141 of 212
PDF/HTML Page 156 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
141

antarase thakAn lage to, gnAnI dvArA kuchh dishA sUjhaneke bAd antar hI antaramen prayatna karanese AtmA mil jAtA hai ..351..

‘dravyase paripUrNa mahAprabhu hUn, bhagavAn hUn, kRutakRutya hUn’ aisA mAnate hone par bhI ‘paryAyamen to main pAmar hUn’ aisA mahAmuni bhI jAnate hain .

gaNadharadev bhI kahate hain ki ‘he jinendra ! main Apake gnAnako nahIn pA sakatA . Apake ek samayake gnAnamen samasta lokAlok tathA apanI bhI anant paryAyen gnAt hotI hain . kahAn ApakA anant-anant dravya-paryAyonko jAnanevAlA agAdh gnAn aur kahAn merA alpa gnAn ! Ap anupam AnandarUp bhI sampUrNatayA pariNamit ho gaye hain . kahAn ApakA pUrNa Ananda aur kahAn merA alpa Ananda ! isI prakAr ananta guNonkI pUrNa paryAyarUpase Ap sampUrNatayA pariNamit ho gaye ho . ApakI kyA mahimA karen ? Apako to jaisA dravya vaisI hI ek samayakI paryAy pariNamit ho gaI hai; merI paryAy to anantaven bhAg hai’ .


Page 142 of 212
PDF/HTML Page 157 of 227
single page version

142

bahinashrIke vachanAmRut

is prakAr pratyek sAdhak, dravya-apekShAse apaneko bhagavAn mAnatA hone par bhI, paryAy-apekShAsegnAn, Ananda, chAritra, vIrya ityAdi sarva paryAyonkI apekShAseapanI pAmaratA jAnatA hai ..352..

sarvotkRuShTa mahimAkA bhaNDAr chaitanyadev anAdi- ananta paramapAriNAmikabhAvamen sthit hai . munirAjane (niyamasArake TIkAkAr shrI padmaprabhamaladhAridevane) is paramapAriNAmik bhAvakI dhun lagAyI hai . yah pancham bhAv pavitra hai, mahimAvant hai . usakA Ashray karanese shuddhike prArambhase lekar pUrNatA pragaT hotI hai .

jo malin ho, athavA jo anshata nirmal ho, athavA jo adhUrA ho, athavA jo shuddha evan pUrNa hone par bhI sApekSha ho, adhruv ho aur traikAlik-paripUrNa- sAmarthyavAn na ho, usake Ashrayase shuddhatA pragaT nahIn hotI; isaliye audayikabhAv, kShAyopashamikabhAv, aupashamikabhAv aur kShAyikabhAv avalambanake yogya nahIn hain .


Page 143 of 212
PDF/HTML Page 158 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
143

jo pUrA nirmal hai, paripUrNa hai, param nirapekSha hai, dhruv hai aur traikAlik-paripUrNa-sAmarthyamay haiaise abhed ek paramapAriNAmikabhAvakA hIpAramArthik asalI vastukA hIAshray karane yogya hai, usIkI sharaN lene yogya hai . usIse samyagdarshanase lekar mokSha takakI sarva dashAen prApta hotI hain .

AtmAmen sahajabhAvase vidyamAn gnAn, darshan, chAritra, Ananda ityAdi ananta guN bhI yadyapi pAriNAmikabhAvarUp hI hain tathApi ve chetanadravyake ek- ek ansharUp honeke kAraN unakA bhedarUpase avalamban lene par sAdhakako nirmalatA pariNamit nahIn hotI .

isaliye paramapAriNAmikabhAvarUp anantaguN- svarUp abhed ek chetanadravyakA hIakhaNDa paramAtma- dravyakA hIAshray karanA, vahIn draShTi denA, usIkI sharaN lenA, usIkA dhyAn karanA, ki jisase anant nirmal paryAyen svayam khil uThen .

isaliye dravyadraShTi karake akhaNDa ek gnAyakarUp vastuko lakShamen lekar usakA avalamban karo . vahI, vastuke akhaNDa ek paramapAriNAmikabhAvakA Ashray


Page 144 of 212
PDF/HTML Page 159 of 227
single page version

144

bahinashrIke vachanAmRut

hai . AtmA anantaguNamay hai parantu dravyadraShTi guNonke bhedonkA grahaN nahIn karatI, vah to ek akhanD traikAlik vastuko abhedarUpase grahaN karatI hai .

yah pancham bhAv pAvan hai, pUjanIy hai . usake Ashrayase samyagdarshan pragaT hotA hai, sachchA munipanA AtA hai, shAnti aur sukh pariNamit hotA hai, vItarAgatA hotI hai, pancham gatikI prApti hotI hai ..353..

tIrthankarabhagavanton dvArA prakAshit digambar jain dharma hI satya hai aisA gurudevane yukti -nyAyase sarva prakAr spaShTarUpase samajhAyA hai . mArgakI khUb chhAnabIn kI hai . dravyakI svatantratA, dravya-guN-paryAy, upAdAn- nimitta, nishchay-vyavahAr, AtmAkA shuddha svarUp, samyagdarshan, svAnubhUti, mokShamArga ityAdi sab kuchh unake param pratApase is kAl satyarUpase bAhar AyA hai . gurudevakI shrutakI dhArA koI aur hI hai . unhonne hamen taranekA mArga batalAyA hai . pravachanamen kitanA math- mathakar nikAlate hain ! unake pratApase sAre bhAratamen bahut


Page 145 of 212
PDF/HTML Page 160 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut
145

jIv mokShamArgako samajhanekA prayatna kar rahe hain . pancham kAlamen aisA suyog prApta huA vah apanA param sadbhAgya hai . jIvanamen sab upakAr gurudevakA hI hai . gurudev guNonse bharapUr hain, mahimAvanta hain . unake charaNakamalakI sevA hRudayamen basI rahe ..354..

taranekA upAy bAharI chamatkArommen nahIn rahA hai . bAhya chamatkAr sAdhakakA lakShaN bhI nahIn hain . chaitanyachamatkArasvarUp svasamvedan hI sAdhakakA lakShaN hai . jo antarakI gaharAImen rAgake ek kaNako bhI lAbharUp mAnatA hai, use AtmAke darshan nahIn hote . nispRuh aisA ho jA ki mujhe apanA astitva hI chAhiye, anya kuchh nahIn chAhiye . ek AtmAkI hI lagan lage aur antaramense utthAn ho to pariNati palaTe binA na rahe ..355..

munirAjakA nivAs chaitanyadeshamen hai . upayog tIkShNa hokar gahare-gahare chaitanyakI guphAmen chalA jAtA hai . bAhar Ane par murade jaisI dashA hotI hai .