PDF/HTML Page 1691 of 1906
single page version
mumukShu- mAtAjIke vachanAmRutamen gurudevane rasakas-se gurudev svayam hI itane hI ras- se bAt karate ho, is upadeshakI jamAvaT (hotI hai), itanI navInatA (lagatI hai), aise sunate hon, parantu Apake kahaneke bAd sunate hain to bahut pharka lagatA hai. nayI bAt hI lage.
samAdhAna- hAn. gurudev svayam shAstrakI bAt kahate ho, svayam bhI aisA kahate the.
mumukShu- shurUAtamen Apake dvArA likhe gaye samayasArake pravachan hai, usamen pahale paDhA thA. gurudevakA ek vachan AtA hai.
samAdhAna- hamen ruchatA hai usakA gIt gAte hain. dUsareke liye nahIn. hamako jo ruchatA hai usakA gIt ham gAte hain. shAstra paDhate vakta gurudev AhAhA..! svayam rang jAte the. vahI shAstra ham paDhe aur gurudev paDhe, vah kuchh alag hI hotA hai. gurudev svayam ekadam rangamen Akar paDhate the. unakI svayamkI mahimAko milAkar jo nikAlate the, unako jo mahimA AtI thI, vah kuchh alag hI prakAr-se paDhate the. apane Ap paDhen aur gurudev paDhen, vah kuchh alag hI prakAr-se paDhate the.
jIvako deshanAlabdhi hotI hai. jIv anAdikAl-se jo samajhA nahIn hai. use ek bAr jinendra dev yA guru, koI use milatA hai. deshanA sunakar antaramen-se deshanAlabdhi pragaT hotI hai. AtmAkA svarUp apragaTapane bhI grahaN hotA hai. vah apaneAp anAdi kAl-se (prayatna karatA hai). jo chaitanya-sparshI vANI AtI hai, us vANIke sAth upAdAnakA sambandha hotA hai. AtmAko jAgRut honemen aisA upAdAn-nimittakA sambandha hai. puruShArtha bhale apane-se ho, jIv svatantra puruShArtha kare to bhI nimitta aur upAdAnakA aisA sambandha hai.
chaitanyakI jo vANI nikalatI hai vah andar-se ghulamilakar, antaramen jise pragaT huA hai, vah pragaT jinako huA hai unakI vANI nIkale, us vANIkI asar usake upAdAn upar (hotI hai). aisA nimitta-upAdAnakA sambandha hai. isaliye gurudevakI chaitanya- sparshI vANI Aye, vah dUsareko jAgRut honemen nimitta hotI hai. aisA upAdAn-nimittakA sambandha hai.
PDF/HTML Page 1692 of 1906
single page version
apaneAp shAstra paDhe aur jo gurudev svayam kahe usakI jo asar ho, vah asar alag hI hotI hai. grahaN karake svayam paDhe to use dRuShTimen kuchh samajhamen Aye, parantu pahale to gurudev samakSha, jinhen sAkShAt chaitanya pragaT huA hai, unakI vANI hI chaitanyako pragaT honemen nimitta hotI hai, aisA upAdAn-nimittakA sambandha hai. jIv svatantra hone par bhI svatantra puruShArtha karatA hai to bhI upAdAn-nimittakA aisA sambandha hai. guruke sAth aur devake sAtha.
unakA AtmA kis prakAr kahatA hai? vah svayam AtmA hai na, isaliye use ekadam grahaN hotA hai. Tepamen bhI .. sabako us jAtake sanskAr hai na. dravya, kShetra, kAl, bhAvakA sambandha ho jAtA hai. Tep alag hotI hai, sab alag hotA hai.
svayamko chaitanyako grahaN karanA hai, parantu gurukI vANI chaitanya batAye ki tU AtmA hai. bArambAr kahe. vah dhobIkA vastra galatI-se oDhakar soyA hai. use bArambAr guru kahate hain, ye vastra terA nahIn hai, terA nahIn hai. tab use mAlUm paDatA hai ki ye merA nahIn hai. vaise gurudevane bArambAr upadeshamen kahA ki tU AtmA bhinna hai. ye sharIr bhinna hai, ye vibhAv terA svabhAv nahIn hai, sab bhinna hai. bhinna hai-bhinna hai. kitane sAl vANI barasAyI. andar dRuDh sanskAr, gurukI vANI-se dRuDh sanskAr paDate hain.
bAkI anAdi-se kShayopasham gnAn aisA hai ki bAharakA sab grahaN karatA hai, parantu apaneko grahaN karanemen gurukI vANI mile to upAdAn aur nimittakA aisA sambandha hai. kShayopasham gnAn bAharakA sab grahaN kare. ek jAtike log ho to khudane thoDA- sA dekhA ho to us manuShyako pahachAnatA hai. use sthUl upayog kahate hain, usamen sUkShmatA- se bhed kar sakatA hai.
bahut sAlake bAd AdamIko dekhe to aisA kahe, yah vahI AdamI hai. usamen kyA pharka paDA? us vah kah nahIn sakatA ki usake Ankhen alag hai, yA usakA chaherA alag hai, yah alag hai, aisA bhed to karatA hai, parantu vah bol nahIn sakatA. thoDA- thoDA pheraphAr ho to usakA gnAn kShayopasham gnAn chAron or pahunch sakatA hai. yah phalAnA AdamI, phalAnA AdamI. aise dUr-se bhI pahachAn sakatA hai. kShayopasham gnAn aise bhed karatA hai. aise sthUl kahanemen AtA hai, parantu sUkShma bhed bAharamen karatA hai.
antaramen svayamko pahachAnanA ho, vah bhed gnAn hI karatA hai. parantu vah gnAn apanI or muDakar svayamko pakaDanemen (sakSham nahIn hotA). anAdikA bAharakA abhyAs ho gayA hai, svayamko pakaD nahIn sakatA. puruShArtha kare to pakaDe. gurukI vANI Ave. us vANIke sAth upAdAnakA (sambandha hai). tU bhinna hai.
gnAn gnAnako grahaN kare, gnAyakako grahaN kare aisA usakA svabhAv hai. parantu vah
PDF/HTML Page 1693 of 1906
single page version
grahaN karanemen svayam puruShArtha kare to usakI dishA badalatI hai. bAharakA grahaN karanemen use sahaj-sahaj grahaN karatA hai. usamen use upAdhi nahIn lagatI, bojh nahIn lagatA. kuchh nahIn lagatA. parantu antaramen jAy to use upAdhi-bojh lagatA hai. gurudevane vANI barasAkar saral kar diyA hai. parantu puruShArtha svayamko karanA paDatA hai.
mumukShu- antar puruShArtha ... bAhar-se bhinna-bhinna vyaktiko pahachAn sakate hain, aise AtmAko bhI pahachAn sakatA hai?
samAdhAna- AtmAko pahachAn sakatA hai. svayam hI hai. svayam hI hai. gnAn gnAnako pahichAn sakatA hai. aisA sUkShma bhed karatA hai.
mumukShu- bAharamen to vah khyAlamen AtA hai, Ap kahate ho vaisA. sAdhAraN to...
samAdhAna- kyA bhed hai vah bol nahIn pAtA. usakI Ankhen alag hai, chaherA alag hai, yah alag hai, dikhanemen sab ek samAn lagatA hai. to bhI kShayopashamagnAn bhed to karatA hI hai ki yah manuShya yah hai aur yah manuShya yah hai. jyAdA logommen kShayopasham gnAn bhed kar detA hai. itanA sUkShma hokar bhI bhed karatA hai. usI tarah apanI or muDe to svayamko pahachAn sake, parantu muDatA hI nahIn hai.
mumukShu- aisA apaneko spaShTa pahachAn sakatA hai?
samAdhAna- hAn, spaShTa pahachAn sakatA hai. usamen use bAharamen shankA bhI nahIn paDatI. koI use tarka kare ki ye manuShya vah nahIn hai. to bhI kahatA hai, nA, vahI hai. binA vichAr kiye, tarka binA nakkI karatA hai ki yah vahI manuShya hai. dUsare log kahe to bhI jUThA hI hai.
vaise svayamko nakkI kar sakatA hai ki yah main hI hUn, yahI merA astitva hai. aise tarka binA nishankapane svayamko grahaN kar sakatA hai ki yahI main hUn. anya kuchh main nahIn hUn. ye rAgAdi main nahIn hUn, yahI main hUn. nishankapane grahaN kar sakatA hai.
mumukShu- adabhut bAt karate ho, parantu kitanI bAr aisA prayatna karane-se ho aur kyA hotA hai... pIchhalI bAr kahA thA ki bhAvabhAsan honeke bAd vikalpAtmak bhedagnAn-se use TikAye rakhanA chAhiye. to use TikAye rakhanemen aisA vichAr AtA hai ki pariNatimen rasakA vedan to ho jAtA hai, tattvakA ras vedanamen AtA hai, us vakta main bhinna hUn, bhinna hUn, aisA abhyAs karate rahanA usakA nAm TikanA hai? vikalpAtmak bhedagnAn (use kahate hain)?
samAdhAna- vikalpamen use aisA gADh abhyAs ho gayA hai, isaliye use bIchamen vikalpa Ate hI rahate hain. parantu antaramen jo apanA guN hai, us guN dvArA pUre gnAyakako grahaN karanA ki yah gnAn jitanA, vartamAn jAne utanA hI main nahIn hUn, parantu main pUrNa
PDF/HTML Page 1694 of 1906
single page version
jAnanevAlA hI hUn, jo jAnanevAlekA astitva hai vahI main hUn. yah jAnA, vah jAnA aisA paryAyamAtra jAnA vah nahIn, parantu jAnanevAlekA pUrA astitva hai vahI main hUn. parantu jAnanevAlekA pUrA astitva hai, vahI main hUn. aisA use andaramen Utarakar usakI pariNati andarase apane astitvamen-se grahaN honI chAhiye.
use vikalpa sAthamen Ate hain, isaliye bAr-bAr vikalpa chhUT jAtA hai aur dUsarA vikalpa AtA hai. isaliye usakA anAdikA abhyAs aise hI chAlU rahatA hai. parantu bArambAr (bhedagnAnako) dRuDh karatA rahe to sahaj hotA hai.
mumukShu- shurUAtamen dRuDh yAnI isaprakAr vikalpapUrvak dRuDh karatA rahe?
samAdhAna- vikalpa to sAthamen Aye binA nahIn rahatA hai. parantu vikalpake pIchhe jo gnAn kAm karatA hai, vikalpake pIchhe jo pratIt kAm karatI hai, us pratIt aur gnAnako dRuDh karate rahanA. vikalpa to sAthamen AtA hI rahegA. jabatak vikalpakI sthitimen hai isaliye vikalpa sAthamen AtA hai.
mumukShu- vikalpake pIchhe jo gnAn aur pratIti hai, use dRuDh karate rahanA?
samAdhAna- use dRuDh karanA. chaitanyakA Ashray-dravyakA Ashray-astitva hai vahI main hUn. vikalpakA astitva vah main nahIn, parantu gnAyakakA astitva hai vah main hUn.
mumukShu- gnAn aur pratItimen dRuDhatA to isaprakAr bAharamen kShayopasham gnAnamen anek log ho aur spaShTa khyAlamen Aye, aisA apane AtmAkA khyAl A jAtA hai?
samAdhAna- hAn, apane AtmAkA khyAl AtA hai ki main AtmA hUn. vah to rUpI hai. ye arUpI hai, arUpI hai lekin khud hai. vah to dUr hai, vah manuShya dUr hai. ye to svayam aur svayam samIp hai. phir bhI pahachAn nahIn sakatA hai.
mumukShu- Ap kahate ho ... vah amUrtik hai. isaliye hamen to is mUrtik padAthAmen aisA lagatA hai ki barAbar, kShayopasham gnAn-se khyAl A jAtA hai, isakA kaise khyAl Aye?
samAdhAna- arUpImen svayam dRuDhatA, ekAgratA kare, apanA astitva grahaN kare usamen bArambAr dRuDhatA kare to svayam apaneko grahaN hue binA nahIn rahatA. use aisA ho gayA hai, gurudev kahate the na, nau-das log ho to ye hai, ye hai, aisA karake svayamko ginatImen bhUl jAtA hai. vaise yah sab, yah sab hai, parantu jAnanevAlA kaun hai? yah sab hai (jAnatA hai). vah svayamko bhUl jAtA hai. main kaun hUn? aisA svayamko dRuDh karanA chAhiye ki yah main hUn.
mumukShu- Ap kahate ho, antar nivRutti (kahate ho), bAhya-se to nivRutti lI, parantu antar nivRutti lekar aisA kar, antar nivRutti mAne kyA?
PDF/HTML Page 1695 of 1906
single page version
samAdhAna- antar nivRutti mAne antaramen anek jAtakI vikalpakI jAlamen rukatA ho, anek jAtake vikalpamen rukatA ho, usamen-se svayam chhUTakar bArambAr chaitanya taraph jAnA, vah antar nivRutti hai. anek jAtakI jAlamen rukatA ho, (usamense bAhar nikalakar) chaitanya taraphakA vichAr karanA, chaitanya taraph yah main hUn, aise apaneko grahaN karanA. vikalpakI jAlakI pravRutti ADe vah bAr-bAr AtI hai, isaliye vah use gauN ho jAtA hai. isaliye vikalpakI jAlakI pravRutti kam karake apanI orakA abhyAs baDhAye, vah antar nivRutti hai.
vAstavik nivRutti to svayam gnAyakakA gnAyakarUp pariNaman ho jAy to vAstavik nivRutti hai. parantu anya vikalpa kam karake chaitanya taraphakA abhyAs baDhAye to bhI antar nivRutti hai.
mumukShu- Apake pAs-se yah mArgadarshan bahut sundar milatA hai ki anubhav pUrva kis prakAr Age baDhanA, yah bahut sundar rIt-se Apase khyAlamen AtA hai.
mumukShu- nyAy utanA gambhIr aur dRuShTAnta itanA sarala. pahachAnamen AtA hai, aur kah nahIn sakatA ki kaise pahachAnA? sab ek sarIkhe dikhate hain phir bhI kaise alag karatA hai?
samAdhAna- usake lakShaN-se pahachAnA aisA kahe. parantu kyA lakShaN, vah kah nahIn sakatA. kisIkI AvAj par-se (pahachAn karatA hai). sabake AvAj bArIk ho to AvAj par-se kahatA hai ki yah phalAnA manuShya hai. AvAjamen kyA pharka paDA use kah nahIn sakatA hai. svayam gnAnamen grahaN kar letA hai ki isakI AvAj yah hai, isaliye yah manuShya hai. is prakAr svayam grahaN kar letA hai. aise lakShaN-se rUpIko pahachAn letA hai.
parantu apane gnAnalakShaN-se gnAyakako pahachAnanemen mushkil paDatI hai. usamen binA vikalpa, binA tarka pahachAn letA hai, nishankapane pahachAn letA hai. bArambAr chaitanyakA abhyAs kare, usamen ulajhanamen na A jAy, usamen AkulatA na ho, parantu bhAvanA rakhe. bahut AkulatA kare ki kyon hotA nahIn? to use bahut ulajhan ho to Age nahIn baDh sakatA. parantu amuk prakArakI bhAvanA-se Age baDhatA hai. ulajhanamen A jAy to dikkat ho jAya.
mumukShu- ulajhanamen na A jAya. mArga nikAlatA jAya.
samAdhAna- mArga nikAlatA jAya. bAharakI takalIphamen-se jaise mArga nikAlatA hai, vaise antaramen svayam rAstA nikAlatA hai. koI vikalpakI jAlamen nahIn ulajhakar svayam rAstA nikAlakar chaitanyakA abhyAs kaise baDhe? is tarah svayam rAstA nikAlatA hai.
PDF/HTML Page 1696 of 1906
single page version
mumukShu- mAlUm paD jAtA hogA ki mujhe samyaggnAn honevAlA hai?
samAdhAna- sabako mAlUm paDe yA na paDe. sabako mAlUm hI paD jAy aisA nahIn hai.
mumukShu- bahutonko mAlUm paD jAtA hai?
samAdhAna- bahutonko mAlUm paDe. pariNati ekadam palaT jAy to mAlUm paD jAya. bhAvanA ugra ho, puruShArtha ugra ho, ekadam antarmuhUrtamen palaT jAy to pahale-se mAlUm nahIn bhI paDatA, kisIko mAlUm paDatA hai, kisIko nahIn paDatA hai.
mumukShu- vichAr dashA lambI chalI ho to?
samAdhAna- lambI chalI ho to kisIko mAlUm paDatA hai. sabako mAlUm paD jAtA hai, aisA nahIn.
mumukShu- gnAnI honeke bAd aisA mAlUm paDe ki ab is bAr nirvikalpa dashA hogI?
samAdhAna- is bAr hogI, aise vikalpa hote hI nahIn. is vakta hogI yA is samay hogI (aisA vikalpa nahIn hotA). vah svayam antar pariNatimen svarUp lInatAkA prayAs karatA hai. kAl Upar, kab hogI us par usakA dhyAn nahIn hai. use pariNati bhinna honekI, gnAtAdhArAkI ugratA honekI, us par usakI dRuShTi hotI haiai.
nirvikalpatA kab hogI, vaisI usakI (dRuShTi) nahIn hotI. us jAtakA usako vikalpa nahIn hotA. apanI pariNati bhinna karatA jAtA hai. bhinna pariNatimen use sahaj dhArA uThe to (nirvikalpa) hotA hai.
mumukShu- vikalpa bhale na kare, parantu mAlUm nahIn paDatA hogA ki ab do dinamen yA chAr dinamen nirvikalpa dashA hogI?
samAdhAna- us par usakI dRuShTi hI nahIn hai. usakI dRuShTi nij chaitanya par sthApit ho gayI hai. usakI pariNati par hI usakA (dhyAn hai). dhyAn apanI pariNati, lInatA par, gnAtAdhArAkI ugratA par hai. usakI gnAtAdhArAkI ugratA par hI (usakA dhyAn hai).
mumukShu- gnAtAdhArAkI ugratA par dhyAn ho to sahaj nirvikalpa dashA hotI hai?
samAdhAna- to sahaj hotI hai.
mumukShu- itanA dUr hai, aisA kisake jor-se kahate the.
samAdhAna- gnAyakake joramen kahatI thI. vah kuchh nishchit nahIn thA, gnAyakake joramen kahatI thI. gnAyakake jor-se aisA lagatA thA ki samIp hai. yah pariNati aisI hai ki Akhir tak pahunchakar hI chhUTakArA karegI. yah puruShArthakI dhArA aisI hai ki Akhir tak pahunch jAyagI. apanI ugratA-se kahatI thI. kab hogA, aisA kuchh mAlUm
PDF/HTML Page 1697 of 1906
single page version
nahIn thA. antarakI gnAyakakI ugratA-se kahatI thI. apanI bhAvanA, puruShArthake joramen kahatI thI.
mumukShu- anubhav pUrvakA vishvAs bhI gajabakA!
samAdhAna- is puruShArthakA jor aisA hai ki Akhir tak pahunchakar hI chhUTakArA karegA.
mumukShu- .. paDhA thA, usamen AyA thA ki bharat chakravartI subah uThakar roj pahale anubhav karate the, nirvikalpa dashAmen ek bAr Ate the. usake bAd hI prAtakAlamen Age baDhate the.
samAdhAna- aisI dhyAnadhArA svayam karate hain, isaliye nirvikalpa dashA AtI hai. aisA. us jAtakI apanI vartamAn pariNatikI ugratA karate hain to nirvikalpa dashA AtI hai. bhUmikA samyagdarshanamen palaTatI hai vah usakI vartamAn chAritra lInatAkI dashAkI ugratA vah vartamAnamen karatA hai. svAnubhUti kaise jaldI karun, usake bajAy usakI vartamAn virakta dashA baDh jAtI hai ki vah gRuhasthAshramamen bhI rah nahIn sakate. aisI usakI lInatA utanI baDh jAtI hai ki vartamAn lInatA baDhane-se svAnubhUti tvarA-se hotI hai. isaliye chhaThaven- sAtaven guNasthAnen antarmuhUrta-antarmuhUrtamen unakI dashA tvarA-se hotI hai. unakI lInatA, vartamAn lInatA utanI baDh jAtI hai.
vartamAn chAritrakI dashA, viraktikI dashA unakI savikalpatAmen lInatAkA jor utanA baDh jAtA hai ki nirvikalpa dashA unhen shIghratA-se AtI hai. nirvikalpa dashA, unakI vartamAn chAritradashA, unakI vartamAn dhyAnakI ugratA chAritrakA vah kArya hai. apanI chAritradashAkI ugratAke kAraN vah shIghratA-se hotI hai. antarakI ugratA, antaramen vartamAnakI jo ugratA hotI hai usase usakA kArya hotA hai. vItarAg dashA unhen chhaThaven-sAtaven guNasthAnamen baDhatI jAtI hai vartamAnamen, ata usamen shreNI lagAte hain. shreNI lagAUn aisA unhen nahIn hotA. unhen vItarAg dashAkI ugratA hotI jAtI hai. isaliye shreNI chaDhate hain. unakI sthiti aisI ho jAtI hai ki antaramen gaye so gaye, phir bAhar hI nahIn Ate hain. itanI ugratA ho jAtI hai isaliye shreNI chaDhate hain. utanI vItarAg dashA baDh jAtI hai.
vaise gRuhasthAshramamen unakI vartamAn gnAtAdhArAkI ugratA, unakI lInatA, dashAkI viraktimen utanI gati hotI hai, isaliye svAnubhUtikI dashA unhen hotI hai. unakI lInatAke kAraN vah kArya AtA hai. svarUpAcharaN chAritra chaturtha guNasthAnamen hotA hai. parantu usakI bhI tAratamyatA hotI hai. kisIko ugra hotI hai. bhUmikA palaTe usamen to lInatAkI ugratA adhik baDh jAtI hai.