PDF/HTML Page 273 of 1906
single page version
samAdhAna- ... main to jAnanevAlA gnAyak hUn. paradravya svata svatantra pariNamate hain. usake dravya-guN-paryAy svatantra aur mere dravya-guN-paryAy svatantra hain. main use kahIn badal nahIn sakatA. jo badal sakatA to koI bAr ichchhA anusAr hotA hai aur koI bAr ichchhA anusAr hotA bhI nahIn hai. svayamne nakkI kiyA ho ki aisA kar dUn aur badal dUn, to bhI nahIn hotA. vah to jaise honA hotA hai vaise hI hotA hai. usamen koI kachh badal nahIn sakatA.
use kAryamen to apanI shraddhA badalanI hai. andar AkulatA ho, yah kyon nahIn huA, ichchhA anusAr kyon nahIn huA? parantu vah hotA hI nahIn hai. svayamko andar shraddhA badalakar kartAbuddhi antarase chhoD denI ki main nahIn kar sakatA. vah rah nahIn sakatA, rAgake kAraN sab kArya ho, svayam rAg karatA hai, isaliye rah nahIn sakatA. usakI shraddhA palaT de ki main to jAnanevAlA gnAyak udAsIn hUn. udAsIn gnAtA ho jAya. shraddhA badal de.
mumukShu- vah usakA charitArthapanA hai.
samAdhAna- vah charitArthapanA. shraddhA badalakar andar udAsIn ho jA. sachchA udAsIn aur sachchA gnAyakapanA to yathArtha gnAyakakI pariNati hotI hai tab hotA hai. lekin usake pahale usakI shraddhA aur bhAvanA kar sakatA hai. ekatvabuddhi vAstavik TUTI nahIn ho to bhI main gnAyak hUn, main to jAnanevAlA hUn. is prakAr usakI bhAvanA, usakI shraddhA, aisI pratIti buddhipUrvak bhI aisA kar sakatA hai. use jo atishay rAg-dveSh, ekatvabuddhi hotI thI usase bhinna rah sake. vAstavik bhinna to bAdamen hotA hai. parantu pahale itanA vah kar sakatA hai. usase udAsIn ho, bhinna ho, pratIt kare. yathArtha udIsanatA, bhinnatA to gnAyakakI pariNati ho tab kahanemen AtA hai. parantu usake pahale bhI usakI bhAvanAmen yah sab kar sakatA hai.
mumukShu- vAstavamen to shraddhA hI nahIn palaTI hai.
samAdhAna- shraddhA palaTI nahIn. ekatvabuddhi hotI rahatI hai. shraddhAko badalanA. pahale to shraddhA palaTanekI jarUrat hai. jo honevAlA hai vah hotA rahatA hai. svayam andar rAg-
PDF/HTML Page 274 of 1906
single page version
dveShamen juDatA hai. dUsarA bAharakA to kuchh nahIn kar sakatA hai.
mumukShu- vahI usakA prayog hai.
samAdhAna- vahI usakA prayog hai-shraddhA badalanI. main kuchh nahIn kar sakatA. rAgase chhUT nahIn sakatA hUn, isaliye rAgamen juDatA hUn. bAkI rAg-dveSh bhI merA svabhAv nahIn hai. lekin rAgamen juDatA hUn, itanA maryAdA AtI hai. bAkI bAhar jaDakA to kuchh nahIn kar sakatA. dUsare chaitanya aur dUsare pudagalakA kuchh nahIn (kar sakatA). is sharIrakA bhI kuchh nahIn kar sakatA. kisIkA kuchh nahIn kar sakatA. vyApAr-dhandhekA bhI kuchh nahIn kar sakatA. bAharakA koI kArya main nahIn kar sakatA hUn. prashasta bhAv aur aprashasta bhAv jo hote hain, shubhAshubh bhAv hote hain, vahAn tak hai, isase Age bAhar aur kuchh nahIn hotA hai.
mumukShu- phir vahAnse andar rAg aur gnAn kyA hotA hai, use..
samAdhAna- rAg aur gnAnako andar bhinna karanA vah dUr rah jAtA hai. pragnAchhainIse gnAn bhinna, rAg bhinna, aise bhedagnAn karanA bAkI rah jAtA hai.
mumukShu- ... bArambAr ADe AtA hai, ichchhA hogI to hI AyegA, nahIn to kaise AyegA? aisA nimitta-naimittik..
samAdhAna- ichchhA hogI to AyegA, lekin aisA kyon svayamko karanA paDatA hai? ichchhA hogI to AyegA, usake liye mujhe ichchhA karanI paDe, aisA hai? vah to andar svayamko rAg ho to rAg Aye binA rahatA nahIn. dUsarA kArya karaneke liye rAg karanA paDe aisA nahIn hai. rAg chhUT jAtA ho to dUsareke kAryake liye rAgamen khaDe rahanekI AvashyakatA nahIn hai. antaramense chhUTakar vItarAg dashA hotI ho to vahAn khaDe rahanekI jarUrat nahIn hai. lekin usakI bhUmikA hotI hai, ashubhabhAvamense shubhabhAvamen AnekI. usakI amuk bhUmikA hotI hai.
shubhAshubh bhAvonse bhedagnAn karanA. dUsaronke liye kahIn ichchhA karanekI jarUrat nahIn hai. sab vivek karanA paDatA hai. main dUsarekA kuchh nahIn kar sakatA hUn. lekin usamen ashubhase bachaneke liye shubhabhAv Aye, vahAn aisA kahe ki main kuchh nahIn kar sakatA hUn, main kuchh nahIn kar sakatA, shraddhA barAbar hai ki bAharakA kuchh (nahIn kar sakatA). shubhabhAvamen bhI bAharakA jo honevAlA hai vah nahIn kar sakatA. lekin shubhabhAv to svayamko Aye binA nahIn rahatA.
mumukShu- vah vivek svayamko karanA hai.
samAdhAna- vah vivek svayamko honA chAhiye na.
mumukShu- ashubh hai yA shubh hai, aise..
PDF/HTML Page 275 of 1906
single page version
samAdhAna- hAn, utanA karanA paDatA hai. dev-guru-shAstrake shubhabhAv Ate hain. bAharake kArya apane hAthamen nahIn hai. bAharake kArya honA, shubhabhAv Aye, guru sambandhit, dev sambandhit, shAstra sambandhit sab bhAv Aye. bAharakA kArya ho vah svayam (hotA) hai. ashubhabhAvase bachaneko shubhabhAvamen Aye, parantu shubh bhI merA svarUp nahIn hai. aisA dhyey honA chAhiye, dhyey honA chAhiye.
mumukShu- use kartavya nahIn mAnanA.
samAdhAna- nahIn, kartavya nahIn, yah sarvasva hai aisA nahIn mAnanA.
mumukShu- .. ek ulajhan rahA karatI hai ki koI aisA samay nahIn hai ki (rAg nahIn ho).
samAdhAna- rAg hotA rahatA hai, binA rAgake dikhatA nahIn. rAg rahit AtmA hai, us orakI shraddhA pariNatirUp nahIn hai na, isaliye aisA hotA hai.
mumukShu- mUlamen to shraddhA hI nahIn palaTI.
samAdhAna- shraddhA palaTI nahIn. yathArtha shraddhA antaramense pariNatirUp shraddhA honI chAhiye vah shraddhA nahIn huyI. pIchhe muDanA, vivek karanA in sabake liye svayamko vichAr karanA hai.
mumukShu- .. parantu ruchi bAharamen bahut jAtI hai, palaTanI bahut kaThin lagatI hai, kyA karanA mArgadarshan dIjiye?
samAdhAna- sunanA, paDhanA. yahAn to gurudevakI bhUmi hai na, isaliye shAnti (hai). andar samajhanA.
mumukShu- bahut achchhA lagatA hai. bhAvanagar rahate hain.
samAdhAna- koI unhen samajhAye to ho sakatA hai. karane jaisA to yahI hai, manuShya jIvanamen. sArabhUt to ek AtmA hI hai. AtmAko pahachAnanA. bAkI kuchh sArabhUt nahIn hai. is manuShya jIvanake andar to sab chalatA hI rahatA hai. vyApAr Adimen samay jAtA hai, bAkI sArabhUt karanA to yahI hai. AtmAko pahachAnanA. usakI jignAsA, laganI Adi karane jaisA hai.
AtmA sabase bhinna-nyArA hai. sharIrase, vibhAvase bhinna AtmAkA svabhAv gnAyak hai, use pahachAnanA. ananta guNonse bharapUr hai. bArambAr sunanA, paDhanA. palanekA svayam prayatna karanA. vichAr karanA, karanA to yah ek hI hai. sArabhUt ek AtmA hI hai. AtmAko pahachAnanA. bAharamen ruchi jAtI ho, bAharamen ras AtA ho, antaramen ruchiko palaTanekA prayatna karanA. jaisI ruchi, vaisA prayatna-puruShArtha hotA hai. ruchi anuyAyI vIrya. ruchi anuyAyI puruShArtha hogA. jaisI ruchi, vaisA. vichAr karake bArambAr prayatna karanA. sukh AtmAmen
PDF/HTML Page 276 of 1906
single page version
hai, sukh bAharamen kahIn nahIn hai. bAharamen sab kAyAmen, andar vikalpamen har jagah dukh hai. pratyek kAyAmen. andar vikalpamen dukh hI hai. AkulatAse bharA yah sansAr hai. dukh hai. apanA svabhAv ek hI sukharUp hai. isaliye sukharUp svabhAvako grahaN karake jAnanevAlA AtmAmen Ananda, sukh sab bharapUr usamen hI bharA hai. use pahachAnanekA prayatna karanA. bAharakA karane jAtA hai, vah kuchh nahIn kar sakatA. vah to puNya-pApake uday anusAr hotA hai. sarva dravyonkA pariNaman svatantra hai. svayam kuchh nahIn kar sakatA hai, mAtra abhimAn karatA hai ki yah sab mainne kiyA. kisIkA achchhA yA jo bhI ho, achchhA-burA sab kuchh usake puNya-pApake uday anusAr hotA hai, svayam kuchh nahIn kar sakatA. svayam rAg-dveSh karatA hai. isaliye andar us vikalpase bhI AtmA bhinna hai, usakA svabhAv bhinna hai, use pahachAnanekA prayatna karanA. ruchi palaTanI. .. mainne kiyA, mainne kiyA mAtra abhimAn karatA hai. paradravyakA kartA nahIn hai, koI dravyako koI badal nahIn sakatA. apane pariNAmonko svayam badal sakatA hai.
... nirlep rahatA hai. kIchaDamen aur pAnImen kamal nirlep hI rahatA hai. mumukShu- jheranA upayogathI vaidyajan marato nathI, karmodaye gnAnI bandhAto nathI. gnAnI bandhate nahIn usakA kAraN?
samAdhAna- jaharake upayogase vaidya maratA nahIn. vaidyane jaharamen jo nukasAn karanevAlA hai use nikAl diyA hai. vaise AtmAmen bhI svayamne ekatvabuddhiko toD dI hai. bhinna hI rahatA hai. bAharake kAyAmen juDane par bhI, bAharamen juDane par bhI vah nyArA hI hai. vikalpa Aye us vikalpase bhI nyArA rahatA hai, isaliye vah bandhatA nahIn. andar svayam vartamAnamen hI bhinna rahatA hai. apanI pariNati ekatvabuddhi hokar vartamAnamen bandhatI nahIn hai, isaliye vah bandhatA hI nahIn. isaliye dravyakarma bhI us prakAr nahIn bandhate. apanI pariNati hI bandhatI nahIn. pariNati ekatvarUpase juDatI hI nahIn. vartamAn bhinna hI bhinna rahatA hai. vartamAnamen bandhatA hI nahIn. jo uday Ate hain usase bhinna hI bhinna rahatA hai. judA hI judA rahatA hai.
dravyadRuShTise merA gnAyak svabhAv bhinna hI hai. yah vibhAv merA svabhAv nahIn hai. sharIr to main nahIn, bAharake kAyAse, sharIrase sabase main bhinna hUn aur andar vibhAv pariNAmase bhI main bhinna hUn. aise nyArA hI nyArA rahatA hai, isaliye vah svayam andarase bandhatA hI nahIn, virakta rahatA hai. nyArA rahatA hai, isaliye karmase bandhatA nahIn. dravyakarma bhI nahIn bandhate. bhAvakarma nahIn bandhate hain, isaliye dravyakarma nahIn bandhate. andarase nyArA hI nyArA, bhinna hI bhinna svayam rahatA hai. anAdise bhinna hai, lekin pragaTarUpase bhinna ho gayA hai. alpa asthiratA hotI hai use gauN kar dI hai. vah asthiratA aisI hai ki vah lambe
PDF/HTML Page 277 of 1906
single page version
samay TikanevAlI nahIn hai. andarase nyArA hI nyArA, bhinna hI bhinna rahatA hai. har samaya. jAgate, sote, svapnamen sabamen vah nyArA hI nyArA, gnAyak hI rahatA hai. aisI gnAn- vairAgyakI shakti use pragaT huI hai.
gnAn-vairAgya shakti. gnAn-vairAgyakI aisI adabhut shakti pragaT huyI hai ki use lep hI nahIn lagatA. antaramen aisI koI use shakti pragaT huyI hai. sab prakArase vah bhinna ho gayA hai. usakA Adar hI nahIn karatA. kisI bhI prakArase yah vibhAv AdaraNIy nahIn hai, yah sansAr AdaraNIy nahIn hai, man-vachan-kAyAse, kisI bhI prakArase AdaraNIy nahIn hai. sab prakArase andar bhinna ho gayA hai. dravyadRuShTise usakI shraddhAmen, sab prakArase bhinna ho gayA hai, isaliye vah bandhatA nahIn. aisI usakI pariNati hI ho gayI hai. mAtra vikalparUp nahIn yA nirNay karake nirNay ek or paDA rahA hai, aisA nahIn. usakI pariNati hI nyArI rahatI hai, nyArI pariNati (ho gayI hai). isaliye vah bandhatA nahIn.
use aisA hotA hai ki yah kuchh AdaraNIy nahIn hai. kab aisI vairAgyakI pariNati ho ki yah sab chhUTakar main mere svarUpamen lIn ho jAUn aur pUrNa lIn ho jAUn. kab muni banun, kab yah sab chhUT jAy, aisA bhAvanA use vartatI hai. andarase bhinna rahatA hai. gRuhasthAshramamen hone par bhI svAnubhUtimen lIn hotA hai. bAhar Aye to bhinna hI bhinna rahatA hai.
AtA hai na? vRukShakA mUl kATaneke bAd vah vRukSha panapatA hI nahIn. usakA mUl kaT gayA hai. sukhabuddhi hI bandhanakA kAraN hai. jahAn dekho vahAn ekatvabuddhi. usane buddhimen nirNay kiyA ho ki main bhinna hUn, to bhI usakI pariNatimen har vakta ekatvabuddhi hI ho rahI hai. sab pariNatimen ekatvabuddhi (hotI hai). usase bhinna, usI kShaN bhinna bhAsanA chAhiye, usI kShaN bhinna nahIn bhAsatA. vichAr kare ki main bhinna hUn, bhinna hUn. lekin jis kShaN pariNati hotI hai, usI kShaN vah bhinna nahIn rahatA hai.
aur gnAnIkI pariNati sahaj aisI hai ki jis kShaN vikalpa AtA hai, usI kShaN vah bhinna rahatA hai. phir use vichAr nahIn karanA paDatA ki main bhinna hUn, main bhinna hUn. aisA vichAr nahIn karanA paDatA. jis kShaN vikalpa AtA hai, usI kShaN vah bhinna rahatA hai. shubhAshubh pratyek bhAvamen jis kShaN vikalpa hotA hai, usI kShaN (bhinna rahatA hai).