PDF/HTML Page 1691 of 1906
single page version
mumukShuH- mAtAjIke vachanAmR^itame.n gurudevane rasakas-se gurudev svaya.n hI itane hI ras- se bAt karate ho, is upadeshakI jamAvaT (hotI hai), itanI navInatA (lagatI hai), aise sunate ho.n, parantu Apake kahaneke bAd sunate hai.n to bahut pharka lagatA hai. nayI bAt hI lage.
samAdhAnaH- hA.N. gurudev svaya.n shAstrakI bAt kahate ho, svaya.n bhI aisA kahate the.
mumukShuH- shurUAtame.n Apake dvArA likhe gaye samayasArake pravachan hai, usame.n pahale paDhA thA. gurudevakA ek vachan AtA hai.
samAdhAnaH- hame.n ruchatA hai usakA gIt gAte hai.n. dUsareke liye nahI.n. hamako jo ruchatA hai usakA gIt ham gAte hai.n. shAstra paDhate vakta gurudev AhAhA..! svaya.n ra.ng jAte the. vahI shAstra ham paDhe aur gurudev paDhe, vah kuCh alag hI hotA hai. gurudev svaya.n ekadam ra.ngame.n Akar paDhate the. unakI svaya.nkI mahimAko milAkar jo nikAlate the, unako jo mahimA AtI thI, vah kuCh alag hI prakAr-se paDhate the. apane Ap paDhe.n aur gurudev paDhe.n, vah kuCh alag hI prakAr-se paDhate the.
jIvako deshanAlabdhi hotI hai. jIv anAdikAl-se jo samajhA nahI.n hai. use ek bAr jinendra dev yA guru, koI use milatA hai. deshanA sunakar a.ntarame.n-se deshanAlabdhi pragaT hotI hai. AtmAkA svarUp apragaTapane bhI grahaN hotA hai. vah apaneAp anAdi kAl-se (prayatna karatA hai). jo chaitanya-sparshI vANI AtI hai, us vANIke sAth upAdAnakA sambandha hotA hai. AtmAko jAgR^it honeme.n aisA upAdAn-nimittakA sambandha hai. puruShArtha bhale apane-se ho, jIv svata.ntra puruShArtha kare to bhI nimitta aur upAdAnakA aisA sambandha hai.
chaitanyakI jo vANI nikalatI hai vah andar-se ghulamilakar, a.ntarame.n jise pragaT huA hai, vah pragaT jinako huA hai unakI vANI nIkale, us vANIkI asar usake upAdAn upar (hotI hai). aisA nimitta-upAdAnakA sambandha hai. isaliye gurudevakI chaitanya- sparshI vANI Aye, vah dUsareko jAgR^it honeme.n nimitta hotI hai. aisA upAdAn-nimittakA sambandha hai.
PDF/HTML Page 1692 of 1906
single page version
apaneAp shAstra paDhe aur jo gurudev svaya.n kahe usakI jo asar ho, vah asar alag hI hotI hai. grahaN karake svaya.n paDhe to use dR^iShTime.n kuCh samajhame.n Aye, parantu pahale to gurudev samakSha, jinhe.n sAkShAt chaitanya pragaT huA hai, unakI vANI hI chaitanyako pragaT honeme.n nimitta hotI hai, aisA upAdAn-nimittakA sambandha hai. jIv svata.ntra hone par bhI svata.ntra puruShArtha karatA hai to bhI upAdAn-nimittakA aisA sambandha hai. guruke sAth aur devake sAtha.
unakA AtmA kis prakAr kahatA hai? vah svaya.n AtmA hai na, isaliye use ekadam grahaN hotA hai. Tepame.n bhI .. sabako us jAtake sa.nskAr hai na. dravya, kShetra, kAl, bhAvakA sambandha ho jAtA hai. Tep alag hotI hai, sab alag hotA hai.
svaya.nko chaitanyako grahaN karanA hai, parantu gurukI vANI chaitanya batAye ki tU AtmA hai. bAra.nbAr kahe. vah dhobIkA vastra galatI-se oDhakar soyA hai. use bAra.nbAr guru kahate hai.n, ye vastra terA nahI.n hai, terA nahI.n hai. tab use mAlUm paDatA hai ki ye merA nahI.n hai. vaise gurudevane bAra.nbAr upadeshame.n kahA ki tU AtmA bhinna hai. ye sharIr bhinna hai, ye vibhAv terA svabhAv nahI.n hai, sab bhinna hai. bhinna hai-bhinna hai. kitane sAl vANI barasAyI. andar dR^iDh sa.nskAr, gurukI vANI-se dR^iDh sa.nskAr paDate hai.n.
bAkI anAdi-se kShayopasham j~nAn aisA hai ki bAharakA sab grahaN karatA hai, parantu apaneko grahaN karaneme.n gurukI vANI mile to upAdAn aur nimittakA aisA sambandha hai. kShayopasham j~nAn bAharakA sab grahaN kare. ek jAtike log ho to khudane thoDA- sA dekhA ho to us manuShyako pahachAnatA hai. use sthUl upayog kahate hai.n, usame.n sUkShmatA- se bhed kar sakatA hai.
bahut sAlake bAd AdamIko dekhe to aisA kahe, yah vahI AdamI hai. usame.n kyA pharka paDA? us vah kah nahI.n sakatA ki usake A.Nkhe.n alag hai, yA usakA chaherA alag hai, yah alag hai, aisA bhed to karatA hai, parantu vah bol nahI.n sakatA. thoDA- thoDA pheraphAr ho to usakA j~nAn kShayopasham j~nAn chAro.n or pahu.Nch sakatA hai. yah phalAnA AdamI, phalAnA AdamI. aise dUr-se bhI pahachAn sakatA hai. kShayopasham j~nAn aise bhed karatA hai. aise sthUl kahaneme.n AtA hai, parantu sUkShma bhed bAharame.n karatA hai.
a.ntarame.n svaya.nko pahachAnanA ho, vah bhed j~nAn hI karatA hai. parantu vah j~nAn apanI or muDakar svaya.nko pakaDaneme.n (sakSham nahI.n hotA). anAdikA bAharakA abhyAs ho gayA hai, svaya.nko pakaD nahI.n sakatA. puruShArtha kare to pakaDe. gurukI vANI Ave. us vANIke sAth upAdAnakA (sambandha hai). tU bhinna hai.
j~nAn j~nAnako grahaN kare, j~nAyakako grahaN kare aisA usakA svabhAv hai. parantu vah
PDF/HTML Page 1693 of 1906
single page version
grahaN karaneme.n svaya.n puruShArtha kare to usakI dishA badalatI hai. bAharakA grahaN karaneme.n use sahaj-sahaj grahaN karatA hai. usame.n use upAdhi nahI.n lagatI, bojh nahI.n lagatA. kuCh nahI.n lagatA. parantu a.ntarame.n jAy to use upAdhi-bojh lagatA hai. gurudevane vANI barasAkar saral kar diyA hai. parantu puruShArtha svaya.nko karanA paDatA hai.
mumukShuH- a.ntar puruShArtha ... bAhar-se bhinna-bhinna vyaktiko pahachAn sakate hai.n, aise AtmAko bhI pahachAn sakatA hai?
samAdhAnaH- AtmAko pahachAn sakatA hai. svaya.n hI hai. svaya.n hI hai. j~nAn j~nAnako pahichAn sakatA hai. aisA sUkShma bhed karatA hai.
mumukShuH- bAharame.n to vah khyAlame.n AtA hai, Ap kahate ho vaisA. sAdhAraN to...
samAdhAnaH- kyA bhed hai vah bol nahI.n pAtA. usakI A.Nkhe.n alag hai, chaherA alag hai, yah alag hai, dikhaneme.n sab ek samAn lagatA hai. to bhI kShayopashamaj~nAn bhed to karatA hI hai ki yah manuShya yah hai aur yah manuShya yah hai. jyAdA logo.nme.n kShayopasham j~nAn bhed kar detA hai. itanA sUkShma hokar bhI bhed karatA hai. usI tarah apanI or muDe to svaya.nko pahachAn sake, parantu muDatA hI nahI.n hai.
mumukShuH- aisA apaneko spaShTa pahachAn sakatA hai?
samAdhAnaH- hA.N, spaShTa pahachAn sakatA hai. usame.n use bAharame.n sha.nkA bhI nahI.n paDatI. koI use tarka kare ki ye manuShya vah nahI.n hai. to bhI kahatA hai, nA, vahI hai. binA vichAr kiye, tarka binA nakkI karatA hai ki yah vahI manuShya hai. dUsare log kahe to bhI jUThA hI hai.
vaise svaya.nko nakkI kar sakatA hai ki yah mai.n hI hU.N, yahI merA astitva hai. aise tarka binA niHsha.nkapane svaya.nko grahaN kar sakatA hai ki yahI mai.n hU.N. anya kuCh mai.n nahI.n hU.N. ye rAgAdi mai.n nahI.n hU.N, yahI mai.n hU.N. niHsha.nkapane grahaN kar sakatA hai.
mumukShuH- adabhut bAt karate ho, parantu kitanI bAr aisA prayatna karane-se ho aur kyA hotA hai... pIChalI bAr kahA thA ki bhAvabhAsan honeke bAd vikalpAtmak bhedaj~nAn-se use TikAye rakhanA chAhiye. to use TikAye rakhaneme.n aisA vichAr AtA hai ki pariNatime.n rasakA vedan to ho jAtA hai, tattvakA ras vedaname.n AtA hai, us vakta mai.n bhinna hU.N, bhinna hU.N, aisA abhyAs karate rahanA usakA nAm TikanA hai? vikalpAtmak bhedaj~nAn (use kahate hai.n)?
samAdhAnaH- vikalpame.n use aisA gADh abhyAs ho gayA hai, isaliye use bIchame.n vikalpa Ate hI rahate hai.n. parantu a.ntarame.n jo apanA guN hai, us guN dvArA pUre j~nAyakako grahaN karanA ki yah j~nAn jitanA, vartamAn jAne utanA hI mai.n nahI.n hU.N, parantu mai.n pUrNa
PDF/HTML Page 1694 of 1906
single page version
jAnanevAlA hI hU.N, jo jAnanevAlekA astitva hai vahI mai.n hU.N. yah jAnA, vah jAnA aisA paryAyamAtra jAnA vah nahI.n, parantu jAnanevAlekA pUrA astitva hai vahI mai.n hU.N. parantu jAnanevAlekA pUrA astitva hai, vahI mai.n hU.N. aisA use andarame.n Utarakar usakI pariNati andarase apane astitvame.n-se grahaN honI chAhiye.
use vikalpa sAthame.n Ate hai.n, isaliye bAr-bAr vikalpa ChUT jAtA hai aur dUsarA vikalpa AtA hai. isaliye usakA anAdikA abhyAs aise hI chAlU rahatA hai. parantu bAra.nbAr (bhedaj~nAnako) dR^iDh karatA rahe to sahaj hotA hai.
mumukShuH- shurUAtame.n dR^iDh yAnI isaprakAr vikalpapUrvak dR^iDh karatA rahe?
samAdhAnaH- vikalpa to sAthame.n Aye binA nahI.n rahatA hai. parantu vikalpake pIChe jo j~nAn kAm karatA hai, vikalpake pIChe jo pratIt kAm karatI hai, us pratIt aur j~nAnako dR^iDh karate rahanA. vikalpa to sAthame.n AtA hI rahegA. jabatak vikalpakI sthitime.n hai isaliye vikalpa sAthame.n AtA hai.
mumukShuH- vikalpake pIChe jo j~nAn aur pratIti hai, use dR^iDh karate rahanA?
samAdhAnaH- use dR^iDh karanA. chaitanyakA Ashray-dravyakA Ashray-astitva hai vahI mai.n hU.N. vikalpakA astitva vah mai.n nahI.n, parantu j~nAyakakA astitva hai vah mai.n hU.N.
mumukShuH- j~nAn aur pratItime.n dR^iDhatA to isaprakAr bAharame.n kShayopasham j~nAname.n anek log ho aur spaShTa khyAlame.n Aye, aisA apane AtmAkA khyAl A jAtA hai?
samAdhAnaH- hA.N, apane AtmAkA khyAl AtA hai ki mai.n AtmA hU.N. vah to rUpI hai. ye arUpI hai, arUpI hai lekin khud hai. vah to dUr hai, vah manuShya dUr hai. ye to svaya.n aur svaya.n samIp hai. phir bhI pahachAn nahI.n sakatA hai.
mumukShuH- Ap kahate ho ... vah amUrtik hai. isaliye hame.n to is mUrtik padAthAme.n aisA lagatA hai ki barAbar, kShayopasham j~nAn-se khyAl A jAtA hai, isakA kaise khyAl Aye?
samAdhAnaH- arUpIme.n svaya.n dR^iDhatA, ekAgratA kare, apanA astitva grahaN kare usame.n bAra.nbAr dR^iDhatA kare to svaya.n apaneko grahaN hue binA nahI.n rahatA. use aisA ho gayA hai, gurudev kahate the na, nau-das log ho to ye hai, ye hai, aisA karake svaya.nko ginatIme.n bhUl jAtA hai. vaise yah sab, yah sab hai, parantu jAnanevAlA kaun hai? yah sab hai (jAnatA hai). vah svaya.nko bhUl jAtA hai. mai.n kaun hU.N? aisA svaya.nko dR^iDh karanA chAhiye ki yah mai.n hU.N.
mumukShuH- Ap kahate ho, a.ntar nivR^itti (kahate ho), bAhya-se to nivR^itti lI, parantu a.ntar nivR^itti lekar aisA kar, a.ntar nivR^itti mAne kyA?
PDF/HTML Page 1695 of 1906
single page version
samAdhAnaH- a.ntar nivR^itti mAne a.ntarame.n anek jAtakI vikalpakI jAlame.n rukatA ho, anek jAtake vikalpame.n rukatA ho, usame.n-se svaya.n ChUTakar bAra.nbAr chaitanya taraph jAnA, vah a.ntar nivR^itti hai. anek jAtakI jAlame.n rukatA ho, (usame.nse bAhar nikalakar) chaitanya taraphakA vichAr karanA, chaitanya taraph yah mai.n hU.N, aise apaneko grahaN karanA. vikalpakI jAlakI pravR^itti ADe vah bAr-bAr AtI hai, isaliye vah use gauN ho jAtA hai. isaliye vikalpakI jAlakI pravR^itti kam karake apanI orakA abhyAs baDhAye, vah a.ntar nivR^itti hai.
vAstavik nivR^itti to svaya.n j~nAyakakA j~nAyakarUp pariNaman ho jAy to vAstavik nivR^itti hai. parantu anya vikalpa kam karake chaitanya taraphakA abhyAs baDhAye to bhI a.ntar nivR^itti hai.
mumukShuH- Apake pAs-se yah mArgadarshan bahut sundar milatA hai ki anubhav pUrva kis prakAr Age baDhanA, yah bahut sundar rIt-se Apase khyAlame.n AtA hai.
mumukShuH- nyAy utanA ga.nbhIr aur dR^iShTAnta itanA sarala. pahachAname.n AtA hai, aur kah nahI.n sakatA ki kaise pahachAnA? sab ek sarIkhe dikhate hai.n phir bhI kaise alag karatA hai?
samAdhAnaH- usake lakShaN-se pahachAnA aisA kahe. parantu kyA lakShaN, vah kah nahI.n sakatA. kisIkI AvAj par-se (pahachAn karatA hai). sabake AvAj bArIk ho to AvAj par-se kahatA hai ki yah phalAnA manuShya hai. AvAjame.n kyA pharka paDA use kah nahI.n sakatA hai. svaya.n j~nAname.n grahaN kar letA hai ki isakI AvAj yah hai, isaliye yah manuShya hai. is prakAr svaya.n grahaN kar letA hai. aise lakShaN-se rUpIko pahachAn letA hai.
parantu apane j~nAnalakShaN-se j~nAyakako pahachAnaneme.n mushkil paDatI hai. usame.n binA vikalpa, binA tarka pahachAn letA hai, niHsha.nkapane pahachAn letA hai. bAra.nbAr chaitanyakA abhyAs kare, usame.n ulajhaname.n na A jAy, usame.n AkulatA na ho, parantu bhAvanA rakhe. bahut AkulatA kare ki kyo.n hotA nahI.n? to use bahut ulajhan ho to Age nahI.n baDh sakatA. parantu amuk prakArakI bhAvanA-se Age baDhatA hai. ulajhaname.n A jAy to dikkat ho jAya.
mumukShuH- ulajhaname.n na A jAya. mArga nikAlatA jAya.
samAdhAnaH- mArga nikAlatA jAya. bAharakI takalIphame.n-se jaise mArga nikAlatA hai, vaise a.ntarame.n svaya.n rAstA nikAlatA hai. koI vikalpakI jAlame.n nahI.n ulajhakar svaya.n rAstA nikAlakar chaitanyakA abhyAs kaise baDhe? is tarah svaya.n rAstA nikAlatA hai.
PDF/HTML Page 1696 of 1906
single page version
mumukShuH- mAlUm paD jAtA hogA ki mujhe samyagj~nAn honevAlA hai?
samAdhAnaH- sabako mAlUm paDe yA na paDe. sabako mAlUm hI paD jAy aisA nahI.n hai.
mumukShuH- bahuto.nko mAlUm paD jAtA hai?
samAdhAnaH- bahuto.nko mAlUm paDe. pariNati ekadam palaT jAy to mAlUm paD jAya. bhAvanA ugra ho, puruShArtha ugra ho, ekadam a.ntarmuhUrtame.n palaT jAy to pahale-se mAlUm nahI.n bhI paDatA, kisIko mAlUm paDatA hai, kisIko nahI.n paDatA hai.
mumukShuH- vichAr dashA la.nbI chalI ho to?
samAdhAnaH- la.nbI chalI ho to kisIko mAlUm paDatA hai. sabako mAlUm paD jAtA hai, aisA nahI.n.
mumukShuH- j~nAnI honeke bAd aisA mAlUm paDe ki ab is bAr nirvikalpa dashA hogI?
samAdhAnaH- is bAr hogI, aise vikalpa hote hI nahI.n. is vakta hogI yA is samay hogI (aisA vikalpa nahI.n hotA). vah svaya.n a.ntar pariNatime.n svarUp lInatAkA prayAs karatA hai. kAl Upar, kab hogI us par usakA dhyAn nahI.n hai. use pariNati bhinna honekI, j~nAtAdhArAkI ugratA honekI, us par usakI dR^iShTi hotI haiai.
nirvikalpatA kab hogI, vaisI usakI (dR^iShTi) nahI.n hotI. us jAtakA usako vikalpa nahI.n hotA. apanI pariNati bhinna karatA jAtA hai. bhinna pariNatime.n use sahaj dhArA uThe to (nirvikalpa) hotA hai.
mumukShuH- vikalpa bhale na kare, parantu mAlUm nahI.n paDatA hogA ki ab do diname.n yA chAr diname.n nirvikalpa dashA hogI?
samAdhAnaH- us par usakI dR^iShTi hI nahI.n hai. usakI dR^iShTi nij chaitanya par sthApit ho gayI hai. usakI pariNati par hI usakA (dhyAn hai). dhyAn apanI pariNati, lInatA par, j~nAtAdhArAkI ugratA par hai. usakI j~nAtAdhArAkI ugratA par hI (usakA dhyAn hai).
mumukShuH- j~nAtAdhArAkI ugratA par dhyAn ho to sahaj nirvikalpa dashA hotI hai?
samAdhAnaH- to sahaj hotI hai.
mumukShuH- itanA dUr hai, aisA kisake jor-se kahate the.
samAdhAnaH- j~nAyakake jorame.n kahatI thI. vah kuCh nishchit nahI.n thA, j~nAyakake jorame.n kahatI thI. j~nAyakake jor-se aisA lagatA thA ki samIp hai. yah pariNati aisI hai ki Akhir tak pahu.Nchakar hI ChUTakArA karegI. yah puruShArthakI dhArA aisI hai ki Akhir tak pahu.Nch jAyagI. apanI ugratA-se kahatI thI. kab hogA, aisA kuCh mAlUm
PDF/HTML Page 1697 of 1906
single page version
nahI.n thA. a.ntarakI j~nAyakakI ugratA-se kahatI thI. apanI bhAvanA, puruShArthake jorame.n kahatI thI.
mumukShuH- anubhav pUrvakA vishvAs bhI gajabakA!
samAdhAnaH- is puruShArthakA jor aisA hai ki Akhir tak pahu.Nchakar hI ChUTakArA karegA.
mumukShuH- .. paDhA thA, usame.n AyA thA ki bharat chakravartI subah uThakar roj pahale anubhav karate the, nirvikalpa dashAme.n ek bAr Ate the. usake bAd hI prAtaHkAlame.n Age baDhate the.
samAdhAnaH- aisI dhyAnadhArA svaya.n karate hai.n, isaliye nirvikalpa dashA AtI hai. aisA. us jAtakI apanI vartamAn pariNatikI ugratA karate hai.n to nirvikalpa dashA AtI hai. bhUmikA samyagdarshaname.n palaTatI hai vah usakI vartamAn chAritra lInatAkI dashAkI ugratA vah vartamAname.n karatA hai. svAnubhUti kaise jaldI karu.N, usake bajAy usakI vartamAn virakta dashA baDh jAtI hai ki vah gR^ihasthAshramame.n bhI rah nahI.n sakate. aisI usakI lInatA utanI baDh jAtI hai ki vartamAn lInatA baDhane-se svAnubhUti tvarA-se hotI hai. isaliye ChaThave.n- sAtave.n guNasthAne.n a.ntarmuhUrta-a.ntarmuhUrtame.n unakI dashA tvarA-se hotI hai. unakI lInatA, vartamAn lInatA utanI baDh jAtI hai.
vartamAn chAritrakI dashA, viraktikI dashA unakI savikalpatAme.n lInatAkA jor utanA baDh jAtA hai ki nirvikalpa dashA unhe.n shIghratA-se AtI hai. nirvikalpa dashA, unakI vartamAn chAritradashA, unakI vartamAn dhyAnakI ugratA chAritrakA vah kArya hai. apanI chAritradashAkI ugratAke kAraN vah shIghratA-se hotI hai. a.ntarakI ugratA, a.ntarame.n vartamAnakI jo ugratA hotI hai usase usakA kArya hotA hai. vItarAg dashA unhe.n ChaThave.n-sAtave.n guNasthAname.n baDhatI jAtI hai vartamAname.n, ataH usame.n shreNI lagAte hai.n. shreNI lagAU.N aisA unhe.n nahI.n hotA. unhe.n vItarAg dashAkI ugratA hotI jAtI hai. isaliye shreNI chaDhate hai.n. unakI sthiti aisI ho jAtI hai ki a.ntarame.n gaye so gaye, phir bAhar hI nahI.n Ate hai.n. itanI ugratA ho jAtI hai isaliye shreNI chaDhate hai.n. utanI vItarAg dashA baDh jAtI hai.
vaise gR^ihasthAshramame.n unakI vartamAn j~nAtAdhArAkI ugratA, unakI lInatA, dashAkI viraktime.n utanI gati hotI hai, isaliye svAnubhUtikI dashA unhe.n hotI hai. unakI lInatAke kAraN vah kArya AtA hai. svarUpAcharaN chAritra chaturtha guNasthAname.n hotA hai. parantu usakI bhI tAratamyatA hotI hai. kisIko ugra hotI hai. bhUmikA palaTe usame.n to lInatAkI ugratA adhik baDh jAtI hai.