PDF/HTML Page 1743 of 1906
single page version
samAdhAnaH- sharIr tattva bhinna, yah jaD tattva bhinna, aisA use sahaj rahatA hai, nira.ntara. usakI koI kriyAko mai.n kar nahI.n sakatA. aisA sahaj rahatA hai.
mumukShuH- samay-samayame.n apaneme.n vibhaAv pariNAm hote hai.n aur vah sab vibhAvake pariNAm parame.n aki.nchitkar hai, aisA spaShTa usake j~nAname.n AtA hai?
samAdhAnaH- vibhAvake pariNAm aur sharIr jaD kriyA, vah dono.n tattva tya.nt bhinna hai.n. aur vibhAv pariNAm usake j~nAname.n vartatA hai ki ye merA svabhAv nahI.n hai. vah svabhAv mujh-se atya.nt bhinna hai. parantu jo vibhAvakA pariNaman hotA hai, vah mere puruShArthakI mandatA-se hotA hai. aisA use j~nAn vartatA hai. parantu use sahaj j~nAyakarUp pariNaman vartatA hai ki ye vibhAv merA svabhAv nahI.n hai. apanA bhinna astitva grahaN karatA hai, use nira.ntar vartatA hai. vibhAv hai vah merA svabhAv nahI.n hai. isaliye usase use bhinna bhedaj~nAn vartatA hai. parantu vah jAnatA hai ki ye jo vibhAvakA pariNaman hotA hai, vah mere puruShArthakI mandatA-se hotA hai.
mumukShuH- merA prashna aisA hai ki samay-samayame.n rAg to, aisA karu.N, phalAnA karu.N aisA hotA hai aur usI kShaN samyagdR^iShTikA j~nAn aisA jAne ki is rAgakI arthakriyA bAharame.n kuCh nahI.n hai.
samAdhAnaH- hA.N, aisA hotA hai. phir bhI bAharakA jo bane vah kahI.n hAthakI bAt nahI.n hai, vah use vartatA hI rahatA hai.
mumukShuH- nira.ntar niHsha.nkapane aisA vartatA hai?
samAdhAnaH- niHsha.nkapane vartatA rahatA hai. ye rAg jo hotA hai, us anusAr bAhar bane hI, aisA nahI.n hotA. pratyek dravya svata.ntra hai. bAharakA sab svata.ntra, rAgakI kriyA svata.ntra, sab svata.ntra hai. niHsha.nkapane sahajapane vartatA hI rahatA hai.
mumukShuH- ye jo j~nAnIkA a.ntar pariNaman khyAlame.n AtA nahI.n, isaliye anek bAr aisI sha.nkA ho jAy ki sarva prakArakA rAg to hotA hai ki aisA karu.N, vaisA karu.N, vah sab hotA rahatA hai, phir bhI aisA bhI rahatA hogA?
samAdhAnaH- hA.N, vah kahe, aisA bole ki aisA karo, isakA aisA karo, usakA
PDF/HTML Page 1744 of 1906
single page version
vaisA karo. phir bhI use aisI ekatvabuddhi nahI.n hotI ki aisA karane-se aisA hI hogA. aisI use ekatvabuddhi nahI.n hai. usase bhinna pariNaman (vartatA hai). vah samajhatA hai ki jaisA honA hogA vaisA hI hogA. aisA sahaj vartatA hai. phir bhI vah kahe aisA ki, aisA karo. vikalpa bhI aisA Aye ki yah karane jaisA hai. aisA vikalpa Aye. parantu vah jaisA bananA hotA hai, vaisA hI banatA hai. use sahaj vartatA hai.
mumukShuH- koI bhI paradravyakI jo kriyA ho rahI hai, vah to usase hI ho rahI hai. rAgakA koI kArya nahI.n hai, aisA spaShTapane usake khyAlame.n rahatA hai.
samAdhAnaH- spaShTapane khyAl rahatA hai. rAgakA mAtra nimitta banatA hai. usakA mel ho jAy to ho jAya. mel na khAy to vah svata.ntra hai. jo bananevAlA hotA hai vahI banatA hai. aisI ekatvabuddhi use hotI hI nahI.n ki aisA rAg huA to aisA honA hI chAhiye. use barAbar khyAl hai ki jo bananevAlA hai vaise hI banatA hai. dhAraNA anusAr kuCh hotA hI nahI.n. pratyek dravya svata.ntra pariNamatA hai.
bAharake sab anek jAtake prasa.ng, vah koI kArya rAgake adhIn ho aisA nahI.n hai. sharIrakA pariNaman bhI apane adhIn nahI.n hai. koI rAgake adhIn nahI.n hai. isakA aisA, isakA aisA karo, vah bhI hAthakI bAt nahI.n hai. vah bhI koI davAIse miTe yA usase miTe vah koI hAthakI bAt nahI.n hai. svata.ntra niHsha.nkapane use pratIt vartatI hI rahatI hai. use yAd nahI.n karanA paDatA. use ekatvabuddhi aisI tanmayatA nahI.n hotI ki aisA karane-se aisA hogA hI. aisI ekatvabuddhi hI nahI.n hotI, usase nyArA hI rahatA hai.
samAdhAnaH- .. do dravyakI svata.ntratAkI pratIti sAthame.n ho to hI mai.n j~nAyak hU.N, aisI use dR^iShTi (rahe), to hI usakA abhyAs ho sakatA hai. do dravyakI svata.ntratA jo svIkAr nahI.n karatA, use j~nAyak hU.N, aisA kab Aye? ki mai.n parase bhinna hU.N. ye parapadArtha hai usase mai.n bhinna mai.n ek chaitanyadravya svata.ntra j~nAyak hU.N. vibhAv svabhAv bhI merA nahI.n hai aur mai.n ek j~nAyak hU.N, aisA svaya.nko bhinna kab bhAsit ho? ki paradravya-se bhinna svaya.nko pratIti ho aur mai.n svata.ntra dravya hU.N aur ye paradravya svata.ntra hai, dono.nkI svata.ntratA lage to hI j~nAyak dravyakI pratIti ho. in dono.nkA sambandha hai. bhedaj~nAn jise ho, mai.n j~nAyak hU.N, aise bAra.nbAr apane nij astitvako grahaN kare, use do dravyakI svata.ntratAkA nirNay hue binA rahatA hI nahI.n. use sambandha hai.
mumukShuH- us sambandhit anek prakArake vikalpa Ate hai.n. mai.n merI bAt Apako karatA hU.N. sa.nsthAkA ... mujhe aisA hotA hai ki do dravyakI svata.ntratA hai. jo honevAlA hai vah hogA. athavA pratyek dravya svata.ntrarUp-se pariNamate hai.n. rAgake kAraN koI pheraphAr
PDF/HTML Page 1745 of 1906
single page version
honevAlA nahI.n hai. aisI dR^iDhatA nahI.n rahatI hai. aisA lage ki dR^iDhatA nahI.n rahatI hai. to phir jo apane j~nAyakakA abhyAs karate hai.n, itanA to vikalpAtmak j~nAname.n nirNay honA chAhiye ki rAg AtA hai, phir bhI pariNaman to jo honevAlA hai vahI hogA.
samAdhAnaH- use aisA nirNay rahanA chAhiye, jo honevAlA hai vahI hogA. parantu rAgake kAraN isakA aisA ho to ThIk, aisA ho to ThIk, aisI use bhAvanA rahe. phir usake rAg anusAr na ho to usakA use Agrah nahI.n rahatA hai. phir use samAdhAn ho jAy ki jaise honA hogA vaisA hogA. rAgake kAraN aisA ho to ThIk, aisA karu.N to ThIk, aisA ho, aise sab vikalpa Aye. to bhI yadi usakI ichChA anusAr bane to vah samajhe ki aisA bananevAlA thA aur na bane to bhI vahI bananevAlA thA. isaliye use samAdhAn ho jAtA hai ki rAgake kAraN kuCh hotA nahI.n hai. parantu rAg Aye binA nahI.n rahatA. vah rAgako samajhatA hai ki ye rAg hai. bAkI pratyek dravya to svata.ntra hai. jo bananevAlA hotA hai vahI banatA hai. rAgake kAraN, use sab vichAraNA rAgake kAraN chalatI hai. use jo dev-guru-shAstrake prati jo rAg hai, us rAgake kAraN hai.
mumukShuH- sa.nyogAdhIn dR^iShTi hai isaliye sa.nyogase dekhate hai.n ki aisA kiyA to aisA huA. aisA nahI.n hotA hai to aisA nahI.n huA. vikalpAtmakame.n bhI aisA ... ho jAtA hai.
samAdhAnaH- use nimitta-naimittik sambandha hotA hai. rAgakA aur bAhya kAyAkA nimitta-naimittik sambandhakA mel baiTh jAy to aisA hotA hai ki mai.nne aise bhAv kiye, aisA kiyA isalaye aisA huA. parantu nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA mel ho jAtA hai. parantu vah mail aise nishchayarUp nahI.n hotA hai. kyo.nki pratyek dravya svata.ntra hai.n. koI bAr pheraphAr hotA hai. parantu usake nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA hotA hai ki, mai.nne aisA kiyA to aisA huA, aisA na karu.N to aisA hotA. usakA nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA ho isaliye use aisA lagatA hai ki aisA karu.N to aisA hogA, aisA karu.N to aisA hogA. usakA sambandha aisA hai.
bAkI jise pratIt hai use barAbar khyAlame.n hai ki mai.n j~nAyak bhinna hU.N. pratyek dravya svata.ntra svataH pariNaman karate hai.n. mai.n usakA pariNaman karavA nahI.n sakatA. svata.ntra dravya hai. to bhI aise nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA mel dikhatA hai. parantu vah svaya.n kar nahI.n sakatA.
jise yathArtha pratIti ho vah barAbar samajhatA hai ki usake melake kAraN aisA hotA hai, rAgake kAraN nahI.n hotA hai. usakA nimitta-naimittik sambandhake melake kAraN aisA dikhe ki aisA ho rahA hai. aisA anukUl uday ho to vaisA hI hotA hai. aisA sambandha
PDF/HTML Page 1746 of 1906
single page version
hai. aisA anukUl uday na ho to vaisA nahI.n bhI banatA. aisA banatA hai.
mumukShuH- dono.n prakAr bhajate hai.n.
samAdhAnaH- aisA banatA hai. lekin use nirNay barAbar hotA hai ki svata.ntra dravya hai. phir use AkulatA nahI.n hotI, samAdhAn ho jAtA hai ki jaisA bananA hotA hai vaise hI banatA hai. usakI rAgakI maryAdA (hai), maryAdA bAhar nahI.n jAtA. usakI bhAvanA anusAr amuk rAg usakI maryAdAme.n (hotA hai). jo mumukShukI maryAdAme.n rAg ho us anusAr use bhAvanA AtI hai.
pratyek dravya svata.ntra hai.n. mai.n j~nAyak bhinna, paradravya bhinna, koI kisIko kar nahI.n sakatA. ek dravya dUsare dravyakA, koI chaitanya chaitanyakA kar nahI.n sakatA. pratyek dravya svata.ntra hai.n. sabake pariNAm svata.ntra, sabakI pariNati svata.ntra, sab svata.ntra hai.n. nimitta-naimittik sambandhake kAraN bane, isaliye ichChA anusAr huA aisA dikhatA hai. bAkI koI kisIkA kar nahI.n sakatA. aisA dikhatA hai isaliye vichAr-vichAr chalate rahate hai.n.
bAkI jise sahaj pratIti hotI hai vah samajhatA hai ki jo bananA hai vahI banatA hai. svaya.nko jo rAg AtA hai, ichChA hotI hai, vah mAtra rAg hokar ChUT jAtA hai. bAkI usakI vichAraNA use la.nbI nahI.n chalatI. jaise bananA hotA hai vaise hI banatA hai. apane j~nAyakako bhinna jAnatA hai. j~nAyakakI pratIt aur j~nAyakakA pariNaman bhinna hai aur ye paradravyakA pariNaman bhinna hai. vikalpAtmak pratIti hai isaliye use vichAraNA chalatI hai ki ichChA anusAr banatA hai. ichChAnusAr banatA nahI.n hai. vah svata.ntra pariNaman hai.
mumukShuH- kabhI-kabhI ulajhan ho jAtI hai. pakkA nirNay hai isaliye koI bAr andar ulajhan ho jAtI hai, ek prakArakI AkulatA ho jAtI hai. bAharame.n galat ho rahA hai aisA lage, phalAnA hotA ho to aisA lage ki aisA kyo.n? phir sha.nkA paDe. tattva apaneko baiThA nahI.n hai isaliye aisA hotA hai.
samAdhAnaH- usane vikalpa-se nakkI kiyA hai na, isaliye aise vichAr Ate hai.n. bAkI vastu svarUp-se jo bananA hotA hai aisA hI banatA hai. jise sahaj j~nAyakakI pratIti (huyI hai), sahaj bhedaj~nAnakI dhArA hai, use aise vichAr nahI.n Ate hai.n. jo hai use jAnatA hai. rAg Aye use bhI jAnatA hai. use rAg AtA hai, dev-guru-shAstrakI mahimA Adi sab use AtA hai, parantu jo bhI hotA hai use jAnatA hai, use la.nbe vichAr nahI.n chalate. sahaj j~nAyakakI dhArA, bhedaj~nAnakI dhArA vartatI rahatI hai.
mumukShuH- anubhav hone pUrva Apane kis prakArakA abhyAs kiyA ki jisase vikalpAtmak j~nAname.n aisA nirNay ekadam majabUt ho gayA? kyo.nki ham hamArI pariNati dekhate hai.n to hame.n to aisA hI lagatA hai ki ye pariNati DolamaDol hotI hai. shAstra
PDF/HTML Page 1747 of 1906
single page version
paDhate hai.n, shAstra-se nakkI karate hai.n to aisA lagatA hai, barAbar, aisA hI vastukA svarUp hai. apanI pariNati-se dekhate hai.n to aise vichAr chalate rahate hai.n. koI bAr vaisA bhAv baiThatA hai, koI bAr aise la.nbe vichAr bhI Ate hai.n.
samAdhAnaH- vikalpAtmak pratIti hai na, isaliye usame.n DolamaDol hotA hai. bAkI dR^iDh nirNay ho aur mai.n j~nAyak hI hU.N aur jo bananA hai vah banatA hai, aisI pratItikI dR^iDhatA, aise abhyAsakI dR^iDhatA ho to use aise vichAr la.nbAte nahI.n. bAkI sahaj dhArA to svAnubhUtike bAd hI hotI hai. isaliye abhyAsakI dR^iDhatA rakhe to use vaise vichAr la.nbAye nahI.n. usakI mandatAke kAraN vichAr la.nbAte hai.n.
samAdhAnaH- usakI pratItime.n use vichAr la.nbAte hai.n. usakI mandatAke kAraNa.
mumukShuH- us prakArake abhyAsakI mandatAke kAraNa.
samAdhAnaH- abhyAsakI mandatAke kAraN vichAr la.nbAte hai.n. bAkI sahaj dhArA jise hotI hai, use aise vichAr la.nbAte nahI.n. svAnubhUtikI bAdakI dhArAme.n use vaisA nahI.n hotA. use j~nAyakakI dhArA hI rahatI hai.
samAdhAnaH- ... vaisA bananA thA to vaisA huA. chakravartI to puNya lekar Aye hai.n. bAkI kuCh rAjA hAr jAte hai.n.
mumukShuH- bharat chakravartI bAhubalIke Age hAre.
samAdhAnaH- hA.N, parantu unakA chakravartI pad lekar Aye the. us vakta hAre, us prakAr-se hAre. parantu unhe.n kuCh hotA nahI.n hai. unakI laDAIme.n hAr gaye.
mumukShuH- jise j~nAyakakI sachchI dR^iShTi pragaT huyI hai, vah dR^iShTi apekShA-se to rAgako apane-se bhinna jAnatA hai. usI kShaN j~nAn aisA jAnatA hai ki yah pariNaman merA hai. merA prashna yahA.N hai ki vah pariNaman merA hai, us kShaN ashubharAgame.n jitanA UlaTA puruShArtha huA hai, usame.n bhI aisA j~nAn karatA hai ki ye mere UlaTe puruShArthapUrvak hI aisA huA hai. aisA bhI jAnatA hai yA svakAlame.n huA hai, usakI mukhyatA rakhatA hai?
samAdhAnaH- j~nAn dono.nko jAnatA hai. svaparaprakArashaka. ye j~nAyak so mai.n hU.N aur j~nAn aisA bhI jAnatA hai ki merI itanI j~nAyakakI pariNati hai. dR^iShTike sAth j~nAyakakI pariNati bhI vartatI hai-j~nAnadhArA. aur sheSh nyUnatA hai utanI rAgadhArA hai. rAgAdhArA mere puruShArthakI kamajorIke kAraN in kAyAme.n-shubhAshubh bhAvo.nme.n juDanA ho jAtA hai. bAkI isI kShaN mai.n j~nAyak hU.N, mujhe kuCh nahI.n chAhiye. ek j~nAyakatA mujhe pragaT ho utanI puruShAArtha dhArA baDhe to mujhe vItarAg hI honA hai. aisI bhAvanA hai. parantu puruShArthakI mandatAke kAraN usame.n juDatA hai. usame.n vah jAnatA hai ki ye shubhAshubh pariNAm (hote
PDF/HTML Page 1748 of 1906
single page version
hai.n).
mumukShuH- merA prashna to yah hai ki shubharAg yA rAgadhArA-karmadhArA jo chalatI hai, usame.n jo rAg utpanna hotA hai, vah rAg honeme.n puruShArthakI mukhyatA letA hai ki mere puruShArthakI mandatAke kAraN athavA UlaTe puruShArthake kAraN ye rAg utpanna huA hai aise letA hai? kyo.nki pA.Ncho samavAy hai.n. shubharAgame.n vah kisakI mukhyatA karatA hai? UlaTe puruShArthakI mukhyatA (karatA hai)?
samAdhAnaH- merI mandatA hai. puruShArthakI mandatA hai. mai.n j~nAyak hU.N, yah merA svabhAv nahI.n hai, usakA svata.ntra pariNaman hai, yah sab jAnatA hai. parantu usake sAth mukhya use aisA hai ki mere puruShArthakI mandatA hai. mukhya aisA rahatA hai ki mere puruShArthakI mandatA hai. yah merA svabhAv nahI.n hai, parantu mere puruShArthakI mandatA-se (hoshratA hai). puruShArtha mere svabhAvakI or jAy to ye sab ChUT jAy aisA hai. lekin usako usakI AkulatA nahI.n hai. mere puruShArthakI mandatA hai, mai.n kaise a.ntarame.n jAU.N, aisI bhAvanA rahatI hai.
j~nAname.n jAnatA hai ki ye jo hai vah merA sva pariNaman hai aur yah vibhAv hai. chAritrame.n aisA jAnatA hai ki mere puruShArthakI mandatA-se hotA hai. puruShArthakI mandatA usake khyAlame.n mukhya (rUp-se rahatI hai).
mumukShuH- svapna to vaishAkh shukla dUj thI na, us din AyA thA. svAdhyAy mandirame.n sab sajAvaT aur charaNachihna, jIvan darshan Adi sab thA na, isaliye dekhakar aisA huA ki gurudev yahA.N virAjate ho.n to kaisA lagatA? vahIke vahI vichAr chalate the. rAtako aisA hotA thA, gurudev padhAro, padhAro. aisA hotA thA. isaliye prAtaHkAlame.n svapna AyA ki gurudev devalokame.n-se padhAre hai.n, devake rUpame.n. rUp devakA thA aur pahanAvaT sab devakI thI, ratnake AbhUShaN, ratnakA mugaT Adi thA. pahachAname.n A jAy ki gurudev hai.n, devake rUpame.n.
gurudevane aisA kahA ki bahin! aisA kuCh rakhanA nahI.n, mai.n to yahI.n hU.N, aisA tIn bAr kahA ki mai.n to yahI hU.N. devalokame.n hai. parantu mai.n to yahI.n hU.N. aisA bhAv-se gurudevane kahA. maname.n aisA huA ki gurudevakI Aj~nA hai, svIkAr kar le ki gurudev yahA.N hai. parantu ye sab jIvo.nko duHkh hotA hai. gurudev maun rahe. parantu gurudevane aisA hI kahA ki mai.n yahI.n hU.N.n. aisA do-tIn bAr kahA.
us aisA utsav ho gayA ki sabako Ananda hI bahut thA. svapna to utanA thA, parantu Ananda thA. gurudev devalokame.n virAjate hai.n, devake rUpame.n yahA.N padhAre. aisA svapna AyA.
mumukShuH- hame.n to Apake sAtishay j~nAname.n ApakA..
PDF/HTML Page 1749 of 1906
single page version
samAdhAnaH- virAjate hai.n, kShetra-se dUr hai. bAkI gurudev jahA.N virAje vahA.N shAshvat hI hai. alaukik AtmA, tIrtha.nkarakA dravya kuCh alag hI hai. gurudevakA prabhAv har jagah vartatA hai. gurudevakA shrutaj~nAn (aisA thA). gurudevake prabhAvanA yog-se to sab apUrva thA. gurudev yahA.N virAje to bhI kShetra-se dUr (hai.n). bAkI gurudevane aisA kahA ki mai.n to yahI.n hU.N.
samAdhAnaH- ... sharIr bhinna, AtmA bhinna, vibhAv svabhAv apanA nahI.n hai. bAhya sa.nyog to pUrva karmakA uday-se hotA hai. bAkI svaya.n a.ntarame.n shAnti rakhakar, gurudevane jo vANI barasAyI, unake upadeshake jo sa.nskAr hai, use dR^iDh karanA ki AtmA bhinna shAshvat hai. vAstavame.n to vahI karanekA hai. usIkA vA.nchan, usakA vichAr, abhyAs vah, shrutakA vichAr, usIkI mahimA sab vahI karane jaisA hai. sa.nsArake andar bAkI sab gauN hai. AtmAko mukhya karake AtmAkI ruchi kaise baDhe, vah karane jaisA hai.
... mahAbhAgyakI bAt hai. aise pa.nch kalyANak prasa.ng ujavAte hai.n. sAkShAt pa.nch kalyANak to bhagavAnake hote hai.n. apane pratiShThA karake pa.nch kalyANak manAte hai.n. sthApanA karake. jinendra bhagavAnakI mahimA koI apUrva hai. dev mahimA, guru mahimA, shAstra mahimA. jIv andar shuddhAtmAkA lakShya karake jo kuCh ho vah karane jaisA hai. shubhabhAvanAme.n shrAvako.nko yah hotA hai. andar shuddhatmA kaise pragaT ho aur bAharame.n shubhabhAvanAme.n yah hotA hai. dev-guru-shAstrakI prabhAvanA kaise ho, vah hotA hai. apanI shakti ho us anusAra. upakArakA badalA chUkAnA asamartha hai. us upakArake Age kuCh bhI kare sab kam hI hai.
mumukShuH- unakI mahimA Ap batAte ho. samAdhAnaH- 45 sAl yahA.N rahakar jo upadesh barasAyA hai, sabakI ruchi (ho gayI), a.ntarame.n sabako jAgR^it kiyA.