PDF/HTML Page 1483 of 1906
single page version

ముముక్షుః- ఆప జో అస్తిత్వకా గ్రహణ కహతే హో కి నిజ అస్తిత్వకా గ్రహణ కరనా. ఔర త్రికాల జ్ఞాయకకీ దృష్టి కరనీ, దోనోం ఏక హీ బాత హై?

సమాధానః- దోనోం ఏక హీ బాత హై. ఏక జ్ఞాయకమేం త్రికాల ఆ గయా. వర్తమాన జిసకా అస్తిత్వ జ్ఞాయకరూప హై, వహ ఉసకా త్రికాల అస్తిత్వ హై. వర్తమాన జో సతరూప అఖణ్డ జ్ఞాయక హై వహ తో త్రికాల అఖణ్డ జ్ఞాయక హీ హై.

ముముక్షుః- .. ఉసకా కోఈ సరల ఉపాయ?

సమాధానః- వహ దృష్టి తో స్వయం అంతరమేం-సే జాగృత హో తో హో. దృష్టి మాత్ర వికల్ప వహ తో భావనా కరే, లగన లగాయే. అంతర-సే జిసకో లగీ హో ఉసకీ దృష్టి అంతరమేం జాతీ హై. జిసే అంతరమేం లగన లగే, బాహ్య దృష్టి ఔర బాహ్య తన్మయతాసే జో థక గయా హై, జిసే అంతరమేం కహీం చైన నహీం పడతా. బాహ్య దృష్టి ఔర బాహ్య ఉపయోగ, బాహరకీ ఆకులతాసే జిసకో థకాన లగీ హై ఔర అంతరమేం కుఛ హై, అంతరకే అస్తిత్వకీ జిసే మహిమా లగీ హై. అంతరమేం హీ సబ హై, ఐసీ జిసకో అంతరసే మహిమా లగే తో ఉసకీ దృష్టి బదల జాతీ హై. తో వహ స్వయం చైతన్యకో గ్రహణ కర లేతా హై. జిసే లగే వహ గ్రహణ కియే బినా నహీం రహతా. నహీం తో వహ ఊపర-ఊపర సే విచార కరతా రహే. బాకీ దృష్టి పలటనేకే లియే అంతరమేం- సే లగన లగే తో దృష్టి పలటతీ హై.

ముముక్షుః- ... తో జ్ఞాత హోగా, ఐసా కహ సకతే హైం?

సమాధానః- పరకో జాననా బన్ద కరనా ఐసా నహీం. ఏక క్షణ విభావమేం-సే తన్యతా ఛోడకర ఉసకా భేదజ్ఞాన కరే తో స్వ జ్ఞాత హోగా. జాననే ఓర నహీం. పర-ఓర జో ఉపయోగ (తన్మయ హో రహా హై, ఉసే ఛోడకర), రాగ ఔర వికల్పకీ ఏకత్వబుద్ధి తోడకర స్వమేం జా తో స్వకా వేదన హోగా.

జాననేకా తో ఉపయోగ పలటతా హై. అన్దర జో జాననేకా స్వభావ హై, ఉసకా నాశ నహీం హోతా. జాననేకా స్వభావ హై ఉసకా నాశ నహీం హోతా. రాగకే సాథ ఏకత్వబుద్ధి హై, ఉసే క్షణభరకే లియే తోడ దే. క్షణబర యానీ అన్దరమేం-సే ఐసీ ప్రజ్ఞాఛైనీ ద్వారా ఉసకా ఐసా భేదజ్ఞాన కర తో స్వకీ స్వానుభూతి హోగీ. ఏక క్షణభరకే లియే. స్వభావ ఔర విభావమేం ఐసీ తీక్ష్ణ ప్రజ్ఞాఛైనీ ద్వారా స్వయం స్వసన్ముఖ హో జాయ, తో స్వకా వేదన హోగా. ఉసకా

PDF/HTML Page 1484 of 1906
single page version

రాగ తోడనేకా హై, ఉసకీ ఏకత్వబుద్ధి తోడనీ హై. జాననా తో, అనేక జాతకే వికల్ప ఆ గయే తో భీ అన్దర జో ప్రత్యభిజ్ఞాన జాననేకా స్వభావ హై ఉసకా నాశ నహీం హోతా. వహ నాశ నహీం హోతా. రాగ ఛూట జాతా హై.

ముముక్షుః- జో పరిభ్రమణ హో రహా హై వహ ఏకత్వబుద్ధికే కారణ హై.

సమాధానః- ఏకత్వబుద్ధికే కారణ హై, జాననేకే కారణ నహీం. ఏకత్వబుద్ధికే కారణ పరిభ్రమణ ఖడా హై. కేవలజ్ఞానీ లోకాలోక జానతే హైం. జాననా రాగకా కారణ నహీం హోతా. వీతరాగ దశా, భేదజ్ఞాన కరే, ఏకత్వబుద్ధి తోడ దే. వహ తో ఉపయోగ వహాఁ జాతా హై, రాగకే సాథ ఏకత్వ (హై), ఇసలియే తూ అన్యకో జాననేకే బజాయ స్వకో జాన, ఐసా కహనేమేం ఆతా హై. పరన్తు జాననేకా స్వభావ తోడ దే, ఐసా నహీం కహనా హై. ఉసమేం రాగమిశ్రిత ఉపయోగ హై, ఉస ఉపయోగకో బదల దే. ఐసా. జ్ఞేయ-ఓరకీ ఏకత్వబుద్ధికో తోడ దే. తేరీ జాననేకీ దిశా స్వసన్ముఖ కర దే. ఐసా కహనా హై. ఇసలియే రాగ టూట జాతా హై. తేరే ఉపయోగకీ దిశా బదల దే, ఐసా కహనా హై.

ముముక్షుః- జహాఁ స్వకో అపనేరూప జానా తో ఉసకా సమస్త జ్ఞాన సమ్యకజ్ఞాన నామ ప్రాప్త కరతా హై.

సమాధానః- హాఁ, సమ్యకజ్ఞాన నామ ప్రాప్త కరతా హై.

ముముక్షుః- ఔర ఉసకే పహలే జబతక పరమేం ఏకత్వబుద్ధి హై, తబతక మిథ్యాజ్ఞాన నామ ప్రాప్త హోతా హై.

సమాధానః- మిథ్యాజ్ఞాన నామ ప్రాప్త హోతా హై. దిశా పూరీ పలట గయీ న. పూరీ దిశా, పర సన్ముఖ దిశా (థీ, వహ) స్వ సన్ముఖ జాననేకీ దిశా హో గయీ, ఉసకా సమస్త జ్ఞాన సమ్యక రూప హో గయా. ఉసకే సమస్త అభిప్రాయ పలట గయే. (పహలే) జానతా థా ఉసమేం అభిప్రాయమేం భూల హోతీ థీ. జహాఁ సమ్యక భేదజ్ఞాన హుఆ తో జ్ఞానకీ దిశా పలట గయీ. ఉసకా పూరా జ్ఞాన సమ్యక రూప పరిణమిత హో గయా. భేదజ్ఞాన రూప జ్ఞాన పరిణమిత హుఆ ఇసలియే ఉసకీ జాననేమేం కహీం భూల నహీం హోతీ. ఉసకే పహలే ఏకత్వబుద్ధి థీ, దిశా అలగ థీ ఇసలియే జాననేమేం భూల హోతీ థీ.

సమాధానః- .. ద్రవ్యకే షటకారక ఔర ఏక ద్రవ్య ఔర దూసరే ద్రవ్యకే షటకారక వహ షటకారక ఏవం పర్యాయకే షటకారక, వహ షటకారక ఏకసమాన నహీం హోతే. వహ షటకారకమేం ఫర్క హోతా హై. పర్యాయ తో క్షణిక హై, ద్రవ్య తో త్రికాల హై. పర్యాయ స్వతంత్ర హోనే పర భీ పర్యాయకే షటకారక ఔర ద్రవ్యకే షటకారకమేం అంతర హై. పర్యాయకో ద్రవ్యకా ఆశ్రయ తో రహతా హై. స్వతంత్ర హోనే పర భీ ఉస పర్యాయకో ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హోతా హై. జితనా ద్రవ్య స్వతంత్ర, ఉతనీ హీ పర్యాయ స్వతంత్ర కహనేమేం ఆయే తో వహ పర్యాయ నహీం రహతీ, వహ ద్రవ్య హో జాయ. ఇసలియే పర్యాయకో ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై. ఇసలియే ఉసకే షటకారక ఔర ద్రవ్యకే షటకారకమేం

PDF/HTML Page 1485 of 1906
single page version

ముముక్షుః- పర్యాయ స్వయం స్వతంత్రపనే ద్రవ్యకా ఆశ్రయ లేతీ హుయీ ప్రగట హోతీ హై. ఆప జో కహతే హో కి ఉసే ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై. పర్యాయ ప్రగట హోతీ హై స్వతంత్ర, పరన్తు వహ ద్రవ్యకా ఆశ్రయ లేతీ హుయీ, అపనే షటకారకసే పరిణమతీ హై. ఆపనే జో కహా బరాబర హై. ఐసే హీ హై.

సమాధానః- ద్రవ్యకే ఆశ్రయసే ప్రగట హోతీ హై, స్వతంత్ర. కారణ ద్రవ్య త్రికాల హై ఔర పర్యాయ క్షణిక హై.

ముముక్షుః- ఔర పరకా ఆశ్రయ లేతీ హుయీ ప్రగట హోతీ హై, తబతక దశామేం ఆస్రవ, బన్ధ హై ఔర జబ జ్ఞాయకకా ఆశ్రయ లేతీ హుయీ ప్రగట హోతీ హై, తబ సంవర, నిర్జరా, మోక్ష ప్రగట హోతే హైం.

సమాధానః- సంవర, నిర్జరా, మోక్ష (ప్రగట హోతే హైం). పరకే ఆశ్రయ-సే తో ఆస్రవ హోతా హై. నిజ శుద్ధాత్మాకే ఆశ్రయసే శుద్ధ పర్యాయ ప్రగట హో తో సంవర, నిర్జరా హై.

సమాధానః- ... భీతరమేం-సే ఉసకో-జ్ఞాయకదేవకో గ్రహణ కరనా. అనన్త గుణకీ మూర్తి దివ్యమూర్తి చైతన్యదేవ. ఉసకో పహచానతా హై వహ, జినేన్ద్ర దేవ, గురు సబకో పీఛానతా హై. జో భగవానకే ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయకో పీఛానతా హై, వహ అపనే ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయకో (పీఛానతా హై).

ముముక్షుః- భగవానకే ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయకీ పహచానమేం తో అపనే ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయకీ పహచాన హోవే తో వాపస వహీ ... లగ జాయగీ, స్వానుభకీ. అనన్త బార భగవానకే దర్శన కరనే గయే, సమవసరణమేం గయే, సాక్షాత సర్వజ్ఞదేవకా భీ కియా, లేకిన అంతర దృష్టి ఔర అనుభవ బినా దర్శన నహీం హుఆ.

సమాధానః- అంతరమేం భగవానకా ద్రవ్య క్యా హై? క్యా కరతా హై? స్వానుభూతి భగవాననే వీతరాగ దశా ప్రగట కీ, ఉసే పహచానా నహీం ఔర బాహరసే దర్శన కియా, ఇసలియే... జో యథార్థ పీఛాన కరే తో అపనే ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయకీ పీఛాన లేతా హై.

ముముక్షుః- భగవానకా తో పరద్రవ్య, గుణ, పర్యాయ ఉనకీ పహచాన కరనేమేం తో ఉపయోగకీ తో పరసన్ముఖతా రహతీ హై. ఫిర అపనీ పహచానకే లియే తో వాపస స్వసన్ముఖతాకా జోర హో.

సమాధానః- దృష్టి తో అపనే పర దేనీ హై. పరన్తు నిమిత్త-ఉపాదానకా సమ్బన్ధ హై. ఇసలియే శాస్త్రమేం ఐసా కహా హై. నిమిత్త ఔర ఉపాదానకా సమ్బన్ధ హై. భగవాన తరఫలక్ష్య

PDF/HTML Page 1486 of 1906
single page version

కరే అపనీ ఓర జాతా హై తో భగవాన-ఓరకా లక్ష్య ఛూట జాతా హై ఔర స్వసన్ముఖతా హో జాతీ హై. భగవాన-ఓరకా రాగ ఛూట జాయ ఔర అపనీ ఓర అపనీ శ్రద్ధా హో తబ అపనేకో (పహచానతా హై). రాగ తో వీతరాగ దశా హో తబతక రహతా హై, పరన్తు భేదజ్ఞాన హోతా హై. భగవానకీ ఓర యహ రాగ (జాతా హై, వహ) ఔర మైం భిన్న హూఁ, ఐసా భేదజ్ఞాన హో జాతా హై. ఉసకా భేదజ్ఞాన హో జాతా హై.

ముముక్షుః- కేవలీ భగవానకో తో ప్రత్యక్ష ఆత్మాకే ప్రదేశ వగైరహ అనుభవమేం జాననేమేం .. ఆది ప్రత్యక్ష లగతే హైం. ఉనకో తో కేవలజ్ఞాన హో జానేసే ... లేకిన అపనే తో స్వానుభవకే కాలమేం ఆత్మాకే ప్రదేశ ఆదికా ప్రత్యక్షరూప (నహీం హోతా).

సమాధానః- భగవానకో కేవలజ్ఞాన హై, ఇసలియే ప్రత్యక్ష జానతే హైం. ప్రదేశ ఔర సబ ద్రవ్య, గుణ, పర్యాయకో ప్రత్యక్ష జానతే హైం. లోకాలోక సబకో ప్రత్యక్ష (జానతే హైం). స్వానుభవకే కాలమేం ఔర వేదన ప్రత్యక్ష హై. అపనా స్వానుభవ ప్రత్యక్ష హై. ప్రదేశ ఉసకో ప్రత్యక్ష నహీం హోతే హైం. అనుభవ ప్రత్యక్ష హై న. అపనా ఆనన్ద ఔర స్వానుభూతి ప్రత్యక్ష హై.

ముముక్షుః- స్వానుభవకో ఆపనే ప్రత్యక్ష ఫరమాయా తో...

సమాధానః- పరోక్ష కహనేమేం ఆతా హై. కేవలజ్ఞానకీ అపేక్షాసే పరోక్ష (కహనేమేం ఆతా హై). క్యోంకి మతి-శ్రుత హై వహ పరోక్ష హై. ఇసలియే పరోక్ష కహనేమేం ఆతా హై. పరన్తు స్వానుభూతి హై వహ ప్రత్యక్ష హై. అపనే వేదన హుఆ వహ ప్రత్యక్ష హై. తో అపేక్షాసే ప్రత్యక్ష కహనేమేం ఆతా హై, ఉసకో పరోక్ష భీ కహనేమేం ఆతా హై. మతి-శ్రుత తో మనకా అవలమ్బన రహతా హై ఇసలియే పరోక్ష కహనేమేం ఆతా హై. పరన్తు పరోక్ష ఐసా నహీం హై కి కుఛ జాననేమేం నహీం ఆతా. వేదన తో ప్రత్యక్ష హై.

ముముక్షుః- కోఈ ఏక దృష్టాన్త.

సమాధానః- మిశరీ ఖాతా హై తో ఉసకా స్వాద అపనేకో ఆతా హై, వహ స్వాద కహీం ఐసా నహీం హై కి పరోక్ష హై, కోఈ అనుమాన నహీం కరతా హై. మిశరీకా స్వాద హై వహ స్వాద తో ప్రత్యక్ష హై. అన్ధేకో మిశరీ ఖిలాఓ తో కైసా ఆకార హై? కైసా వర్ణ హై? వహ నహీం జానతా. పరన్తు జో స్వాద హోతా హై వహ స్వాద తో ప్రత్యక్ష హోతా హై. అన్ధేకో మిశరీ (ఖిలాయీ) వహ స్వాద తో ప్రత్యక్ష హోతా హై.

ఐసే స్వానుభూతిమేం అసంఖ్యాత ప్రదేశ గినతీమేం నహీం ఆతే. పరన్తు ఉసకా జో వేదన హోతా హై వహ తో ప్రత్యక్ష హోతా హై. జైసే అన్ధేకో మిశరీ (ఖిలాయీ). తో స్వాద, శక్కరకీ మీఠాస హై వహ తో ఉసే ప్రత్యక్ష హోతీ హై. వైసే స్వానుభూతికే కాలమేం ఆనన్ద ఔర ఉసకే అనన్త గుణ-పర్యాయకా వేదన (హోతా హై), వహ వేదన ప్రత్యక్ష హోతా హై.

ముముక్షుః- కల ఆపశ్రీనే ఫరమాయా థా కి జైసే వికల్పోంకో జాన లేతా హై, వైసే హీ అరూపీ జ్ఞానకో జ్ఞాన జాన లేతా హై. కైసే?

PDF/HTML Page 1487 of 1906
single page version

సమాధానః- వికల్ప భీ జాననేమేం ఆతా హై కి వికల్ప ఆయా, వికల్ప ఆయా, వికల్ప ఆయా. వైసే జ్ఞాన భీ జాననేమేం ఆతా హై. అరూపీ హై తో భీ జాననేమేం ఆతా హై కి యహ జ్ఞాన.. జ్ఞాన.. జ్ఞాన హై. అరూపీ హోవే తో భీ జ్ఞాన జాననేమేం ఆతా హై.

... ప్రత్యక్ష కర లియా హై. ఉనకో ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయ, అసంఖ్యాత ప్రదేశ సబ ప్రత్యక్ష జ్ఞాన (గోచర) హై. ఇసలియే ఉనకీ వాణీ నిమిత్త హోతీ హై. అపనేకో తో ఉపాదాన-సే హోతా హై. ఉపాదాన అపనా ఔర భగవానకీ వాణీ నిమిత్త హోతీ హై. లక్ష్య అపనేకో దేనా హై. బాహర లక్ష్య కరే కి భగవాన ఐసే హైం, ఐసే హైం తో స్వసన్ముఖ దృష్టి నహీం హోతీ. పరన్తు భగవాన హై వైసా మైం హూఁ, ఐసే దృష్టి అంతర్ముఖ కరే తో స్వానుభూతి హోతీ హై. స్వానుభూతి, కేవలజ్ఞాన జైసా నహీం హై కి కేవలజ్ఞాన సబ ప్రత్యక్ష జానతా హై, ఐసా. పరన్తు ఉసకా వేదన ఔర ఆనన్ద ఔర ఉసకే అనన్త గుణ ఆది వేదనమేం ఆతా హై వహ ప్రత్యక్ష హై. దేఖనేమేం నహీం ఆతా హై కి ఐసే అసంఖ్య ప్రదేశ హై.

ముముక్షుః- ఇతనా దుర్లభ క్యోం పడ రహా హై? ఆపకే నికటమేం, గురుదేవశ్రీకే పాసమేం హమ సబ భాఈ-బహన బహుత సమయసే (రహతే హైం).

సమాధానః- పురుషార్థ అపనేకో కరనా పడతా హై. అనాదికా అభ్యాస హై ఔర బాహర ఉపయోగ జాతా హై. దిశా పలట దేనీ హై. దిశా పలటనీ హై. అపనా స్వభావ హై ఇసలియే సులభ హై. పరన్తు అనాదికా అభ్యాస హై ఇసలియే బాహర దౌడతా హై. బార-బార దౌడతా హై, అంతరమేం నహీం జాతా హై. ఇసలియే దుర్లభ హో రహా హై. ఐసే-ఐసే చక్కర ఖాతా హై. అపనీ ఓర నహీం జాతా హై, ఇసలియే దుర్లభ హో జాతా హై.

స్వభావ హై ఇసలియే సులభ హై. జిసకో హోతా హై ఉసకో అంతర్ముహూర్తమం హోతా హై, నహీం హోతా హై ఉసకో కాల లగతా హై. భగవానకే సమవసరణమేం అంతర్ముహూర్తమేం కేవలజ్ఞాన ప్రాప్త కర లేతా హై, కోఈ ముని బన జాతా హై, కిసీకో సమ్యగ్దర్శన హోతా హై. ఐసా అంతర్ముహూర్తమేం భీ హోతా హై. కిసీకో అభ్యాస కరనే-సే హోతా హై. యహ తో పంచమకాల హై. ఇసలియే దుర్లభతా దేఖనేమేం ఆతీ హై. పరన్తు స్వభావ హై అపనా తో పురుషార్థ కరనే-సే హో సకతా హై.

ముముక్షుః- ప్రశ్న లియా హై రాజమలజీ పాణ్డే సాహబనే కి కేవలీ భగవానకే జ్ఞానమేం- నోంధమేం కౌన జీవ కబ మోక్ష జాయగా. ఔర ఐసా భీ ఆయా కి ఢాఈ పుదగల పరావర్తన కాల జిసకా శేష రహ జాయగా, ఉసకే బాద వహ సమ్యగ్దర్శన ప్రాప్త కరేగా. తో ఫిర ఊధర జోర క్యోం దియా గయా? ఇధర స్వభావ పర పురుషార్థకా జోర హోగా తో స్వానుభవ హోగా.

సమాధానః- భగవానకే జ్ఞానమేం, భగవానకే కేవలజ్ఞానకా స్వభావకో బతాతే హైం కి భగవానకే జ్ఞానమేం సబ హై. కబ, కౌన-సా జీవ మోక్ష జాయగా. భగవాన తో సబ జానతే హైం. భగవానకే కేవలజ్ఞానకీ బాత కహీ హై కి కేవలజ్ఞానమేం తో సబ ఆ గయా హై. పరన్తు భగవాననే ఐసా జానా హై కి యహ జీవ పురుషార్థ కరనే-సే మోక్ష జాయగా. బిన పురుషార్థ-

PDF/HTML Page 1488 of 1906
single page version

సే మోక్ష జాయగా ఐసా భగవానకే జ్ఞానమేం నహీం ఆయా హై. భగవానకే జ్ఞానమేం ఐసా ఆయా హై కి యహ జీవ ఇతనే కాలకే బాద పురుషార్థ కరేగా ఔర మోక్ష జాయగా. పురుషార్థ కరేగా, ఆత్మాకీ స్వానుభూతి కరేగా ఔర వీతరాగతా, మునిదశా ప్రగట కరేగా ఔర మోక్ష జాయగా. పురుషార్థ కరనే-సే మోక్ష జాయగా, ఐసా భగవానకే జ్ఞానమేం ఆయా హై. బిన పురుషార్థ-సే మోక్ష జాయగా ఐసా భగవానకే జ్ఞానమేం నహీం ఆయా హై.

ముముక్షుః- భగవానకీ వాణీ సునతే హైం ఔర ఐసా జాననేమేం ఆతా హై తో ఫిర అంతరమేం- సే యహ తో నక్కీ హో జాతా హై కి హమారా జీవ, కేవలీ భగవాననే నిర్వాణ హోనేకా ఔర సమ్యగ్దర్శన హోనేకా సమయ దేఖ లియా హై, ఉస సమయ జరూర హమారా పురుషార్థ స్వభావకే సన్ముఖ హోగా, హోగా ఔర హోగా. తో ఫిర విశ్వాస ఆతా హై కి హమ ఐసే శరణమేం ఆ గయే హైం, పూజ్య మాతాజీ అనుభూతి దేవీకే, తో ఐసీ బాత సుననేకో మిల రహీ హై తో యే భీ కోఈ ఉపాదాన హమారా జాగృత హై.

సమాధానః- విశ్వాస ఆతా హై, లేకిన పురుషార్థ తో అపనేకో కరనా పడతా హై. జిసకో అపూర్వ రుచి హోతీ హై ఉసకీ ముక్తి హోతీ హై. గురుదేవ కహతే థే కి తత్ప్రతి ప్రీతి చిత్తేన వార్తా పి హీ శ్రుతాః. అంతర ప్రీతిసే వార్తా భీ సునీ, అంతర అపూర్వతాసే (సునీ) తో భావి నిర్వాణ భాజనమ. అపనీ కైసీ పరిణతి హై వహ స్వయం జాన సకతా హై కి కైసే మేరీ పరిణతి హోతీ హై, ముఝే కైసీ అపూర్వతా లగతీ హై, మేరీ కైసీ రుచి హై, అపనే ఆప అపనా నిర్ణయ కర సకతా హై కి మైం పురుషార్థ కరుఁగా, ఐసా కరుఁగా.

ముముక్షుః- అనుభూతికో విషయ బనానేకే లియే .. వేదనమేం సుఖ ఆతా హై, ఐసా ఆత్మా భీ జ్ఞానమేం ఆతా హై? ఐసా ప్రశ్న రహ జాతా హై కి పర్యాయ జో హై, భావమన హై, వహ స్థానవిశేష- సే హీ ఆత్మాకో పకడతా హై యా సర్వాంగ జో పూరే ఆత్మ ప్రదేశోంమేం పర్యాయ వ్యాప్త హై, తో పర్యాయ పూరా సర్వాంగ ఆత్మాకో పకడతీ హై యా స్థానవిశేష-సే పర్యాయ పకడతీ హై?

సమాధానః- యహాఁ తో మన హై న, ఇసలియే ఐసా కహతే హైం కి యహాఁ-సే పకడతా హై. పరన్తు వహ పకడతీ తో హై ద్రవ్యకో న, అఖణ్డ ద్రవ్యకో పకడతీ హై, గ్రహణ కరతీ హై. అఖణ్డకో గ్రహణ కరతీ హై. జహాఁ-సే పకడే వహాఁ-సే పకడనా తో అపనేకో హై న.

ముముక్షుః- జ్ఞానపర్యాయ సర్వాంగ హై న. అసంఖ్య ప్రదేశమేం జ్ఞానపర్యాయ భీ హై. జ్ఞానపర్యాయ సర్వాంగసే ఆత్మాకో జ్ఞానమేం పకడతీ హై యా భావమన స్థానవిశేష-సే హీ పకడతీ హై?

సమాధానః- భావమన ఆయా తో ఉసమేం సబ ఆ జాతా హై. భావమన ముఖ్య రహా తో ఉసమేం సర్వాంగ ఆ జాతా హై. వహ ముఖ్య రహతా హై తో ఏక తరఫ-సే నహీం పకడనేమేం ఆతా హై, ఏక తరఫ-సే పకడనేమేం ఆతా హై ఐసా నహీం హోతా. భావమన తో నిమిత్త బనతా హై ఔర వహాఁ-సే గ్రహణ కరే తో సర్వాంగ పకడతా హై అపనే ఆత్మాకో.

ముముక్షుః- ఉసమేం ఐసా కహనా హై ఇనకా కి జైసే ఆఁఖ-సే దేఖతే హైం తో కిసీ

PDF/HTML Page 1489 of 1906
single page version

పురుషకో దేఖనా హో తో ఆఁఖ-సే హీ దేఖేంగే, యహాఁ-సే నహీం దేఖ సకతే న. ఐసా. ... కరతా హై, కిసీ పురుషకో దేఖనా హో, వస్తుకో దేఖనా హో తో ఆఁఖకా ప్రదేశ ఖులా హుఆ హై తో వహాఁ-సే వహ ఉస పురుషకో దేఖ సకతా హై. ఉసీ ప్రకార జబ ఆత్మాకో గ్రహణ కరనే జాతే హైం తో ఇధర తో వహ భావమన హై నహీం, ఇధర హై నహీం, ఇధర హై నహీం. జహాఁ జిసకా స్థాన హై, ఉస స్థాన-సే హీ గ్రహణ కరతా హై యా సర్వ ప్రదేశోంసే వహ గ్రహణ కరతా హై?

సమాధానః- భావమన తో నిమిత్త హై. జ్ఞానసే గ్రహణ కరనా హై న. జ్ఞానసే గ్రహణ కరనా హై. తో జ్ఞాన తో సర్వాంగ హోతా హై. ... ఇసలియే వహాఁ-సే కహనేమేం ఆతా హై. భావమన నిమిత్త బనతా హై. పరన్తు గ్రహణ తో సర్వాంగ-సే హోతా హై. జ్ఞాన-సే గ్రహణ కరనా హై. మన-సే గ్రహణ కరనా హై (ఉసమేం) మన తో నిమిత్త హోతా హై. ఆఁఖ హై వహ తో... భావమనకే నిమిత్తమేం జ్ఞాన-సే గ్రహణ కరనా హై. జ్ఞాన తో సర్వాంగ-సే గ్రహణ కరతా హై. నిమిత్త భావమన బనతా హై, పరన్తు గ్రహణ సర్వాంగ-సే హోతా హై.

ముముక్షుః- పర్యాయ సర్వాంగ గ్రహణ కరకే ఆత్మాకో పకడతీ హోగీ? సర్వాంగ ఆత్మా హై తో సర్వాంగ జ్ఞానపర్యాయ భీ హై. జ్ఞానపర్యాయ వహీం కే వహీం ఆత్మాకో స్వీకార కరతీ హై? పూరీ పర్యాయ సముచ్చయ ఆత్మాకో వహీం కే వహీం స్వీకార కరతీ హోగీ?

సమాధానః- పర్యాయ సర్వాంగ ఆత్మాకో గ్రహణ కరతీ హై.

ముముక్షుః- భావమన నిమిత్తమాత్ర హై.

సమాధానః- భావమన నిమిత్త బనతా హై. ఇసలియే కహనేమేం ఆతా హై కి మన-సే హోతా హై. ఐసా కహనేమేం ఆతా హై. శాస్త్రమేం భీ ఆతా హై. థోడా గ్రహణ హుఆ, ఇధర-సే హుఆ, ఇధర-సే నహీం హుఆ. ఇధర-సే ఏకత్వబుద్ధి హో రహీ హై ఔర ఇధర-సే గ్రహణ హో గయా హై, ఐసా నహీం. భావమన నిమిత్త బనతా హై, పరన్తు గ్రహణ సర్వాంగ హోతా హై.

ముముక్షుః- ఆత్మాకే ప్రదేశోంమేం ఆనన్దకీ .. దేతా హై, ఉస అపేక్షాసే ఉసకో ఘటా సకతే హైం. లేకిన నిమిత్తకీ అపేక్షా తో భావమన హీ నిమిత్త పడతా హై. ఉసీ దరవాజేకే మాధ్యమ- సే అన్దర జ్ఞానకీ పర్యాయ స్వసన్ముఖ అన్దరమేం జాకర సర్వాంగమేం ఆనన్ద దేతీ హై. ఉస అపేక్షాసే. లేకిన యహాఁ-సే భీ జాన లేతా హోగా, యహాఁ-సే భీ జానతా హోగా. నహీం, అసంజ్ఞీ పంచేన్ద్రియ తక తో స్వానుభూతి కరనేకీ యోగ్యతా హీ నహీం ఖులీ హై, మాతాజీ! ఇసలియే మైంనే కహా.

సమాధానః- భావమన నిమిత్త హోతా హై. ... గ్రహణ ఉససే హోతా హై. మనకే ద్వారా హోతా హై, భావమన-మనకే నిమిత్తకే ద్వారా అపనేకో భీతరమేం జాతా హై. మన నిమిత్త హోతా హై.

సమాధానః- ... స్వరూప పహచాననా. ఆత్మా క్యా హై? ఉసకా క్యా స్వరూప హై? శరీర భిన్న హై, ఆత్మా భిన్న హై. భీతరమేం ఆత్మా జ్ఞానస్వభావ జ్ఞాయక హై, ఉసకో పహచాననా. వికల్ప భీ ఆత్మాకా స్వభావ నహీం హై. ఉససే భేదజ్ఞాన కరనా. భేదజ్ఞానకే లియే బారంబార ఆత్మాక రటన కరనా. శాస్త్ర స్వాధ్యాయ, విచార, చింతవన, జన్మ-మరణ కరతే-కరతే శుభభావ

PDF/HTML Page 1490 of 1906
single page version

బహుత కియే, పుణ్యబన్ధ హుఆ, దేవలోక హుఆ లేకిన ఆత్మాకా భవకా అభావ నహీం హుఆ, ముక్తి నహీం హుయీ. ముక్తి తో భీతరమేం హై. భీతరమేం-సే స్వానుభూతి హోతీ హై, బాహర-సే హోతా నహీం. పుణ్యబన్ధ హోతా హై, దేవలోక హోతా హై. భవకా అభావ నహీం హోతా. భవకా అభావ తో ఆత్మాకో పహచాననే-సే హోతా హై. ఇసలియే ఉసకో పీఛాననా చాహియే.

అనుభవకే పహలే మైం కౌన హూఁ? మేరా క్యా స్వభావ హై? ఉసకీ లగన లగనీ చాహియే. ఉసకీ మహిమా హోనీ చాహియే. సబకుఛ ఆత్మామేం హై, సర్వస్వ ఆత్మామేం హై. బాహరమేం కుఛ నహీం హై. బాహరమేం సుఖ నహీం హై, బాహరమేం-సే కుఛ ఆతా నహీం హై. సుఖ, జ్ఞాన సబ ఆత్మాకే స్వభావమేం హై. జో జిసమేం హోవే ఉసమేం-సే నికలతా హై, ఉసమేం-సే ప్రగట హోతా హై. జిసకా జో స్వభావ హో ఉసమేం దృష్టి దే తో నికలతా హై.

ఛోటీపీపర హై ఉసకో ఘిసతే-ఘిసతే, గురుదేవ కహతే థే, చరపరాఈ ప్రగట హోతీ హై. వైసే ఆత్మాకా స్వభావ పహచానే తో స్వభావమేం-సే జ్ఞాన, ఆనన్ద సబ ఆత్మామేం-సే ప్రగట హోతా హై. బాహర-సే నహీం ఆతా హై. అంతరమేం-సే ఆతా హై. పహలే ఉసకా భేదజ్ఞాన కరనా. ఉసకా బారంబార అభ్యాస కరనా. బాదమేం వికల్ప తోడకరకే స్వభావమేం స్వానుభూతి హోతీ హై.