PDF/HTML Page 1491 of 1906
single page version
ముముక్షుః- దృష్టి కరనీ, తో దృష్టి కరనీ కైసే?
సమాధానః- దృష్టి బాహర జాతీ హై, ఉసకో పలటకర మైం అనాదిఅనన్త శాశ్వత ఆత్మా హూఁ. అనాదిఅనన్త ఏక చైతన్యద్రవ్య, ఉసమేం కుఛ... అనన్త భవ కియే, నిగోేదమేం గయా, అనన్త- అనన్త జన్మ-మరణ కియే, తో భీ ఆత్మా తో వైసా హీ, జైసా హై వైసా హీ (రహా హై). ఉసమేం కుఛ స్వభావకా నాశ నహీం హుఆ. ఇసలియే దృష్టి పలటకర ఆత్మామేం దృష్టి దేనా కి మైం తో చైతన్య ఆత్మా హీ హూఁ. మైం శుద్ధాత్మా హూఁ. శుద్ధ తరఫ దృష్టి దేనే-సే శుద్ధాత్మాకీ శుద్ధ పర్యాయ ప్రగట హోతీ హై. ఔర విభావమేం దృష్టి దేనే-సే విభావకీ పర్యాయ హోతీ హై.
సువర్ణమేం-సే సువర్ణకే ఝేవర హోతే హైం. సువర్ణకే ఝేవర. లోహమేం-సే లోహేకే ఝేవర హోతే హైం. విభావమేం-సే విభావ హోతా హై, స్వభావమేం-సే స్వభావ హోతా హై. ఇసలియే అంతర దృష్టి కరనా, స్వభావ తరఫ దృష్టి కరనా.
ముముక్షుః- కరనీ కైసే?
సమాధానః- పురుషార్థ కరనే-సే హోతీ హై. దృష్టి తో స్వయం అంతరమేం కరే తో హో. కోఈ కర నహీం దేతా హై. అపనా పురుషార్థ కరనే-సే (హోతీ హై). దేవ, గురు, శాస్త్ర మార్గ బతాతే హైం, ఉస మార్గ పర చలనే-సే క్యా మార్గ హై? గురునే కైసా మార్గ బతాయా? జినేన్ద్ర దేవ కైసా కహతే హైం? శాస్త్రమేం కైసా ఆతా హై? వహ విచార కరకే, యథార్థ నిర్ణయ కరకే ఆత్మామేం దృష్టి పురుషార్థ ద్వారా కరనా. కోఈ కర నహీం దేతా హై. అనన్త కాల హుఆ తో కోఈ కరతా నహీం హై, అపనే పురుషార్థ-సే హోతా హై. దృష్టి అపనా పురుషార్థ కరకే స్వభావ తరఫలే జానా.
జైసే స్ఫటిక నిర్మల హై, వైసే ఆత్మాకా స్వభావ నిర్మల హై. స్ఫటికమేం ఊపర లాల- పీలా రంగ దేఖనేమేం ఆతా హై. కాలే-లాల ఫూలకే నిమిత్తసే కాలా-లాల దిఖాఈ దేతా హై, పరన్తు భీతరమేం సఫేద హై.
వైసే ఆత్మా మూల స్వభావసే స్ఫటిక జైసా నిర్మల హై ఔర విభావకీ కాలిమా దిఖాఈ దేతీ హై వహ పుదగలకే నిమిత్తసే ఔర పురుషార్థకీ మన్దతాసే విభావ హోతా హై. ఉసకా మూల స్వభావ నహీం హై. స్వభావ తో నిర్మల హై. ఉస నిర్మల తరఫ దృష్టి కరకే ఉసమేం నిర్మల పర్యాయ ప్రగట హోతీ హై. ఐసా భేదజ్ఞాన కరనే-సే నిర్వికల్ప స్వానుభూతి హోతీ హై. వహ స్వానుభూతి బఢతే-బఢతే మునిదశా హోతీ హై తో క్షణ-క్షణమేంం స్వానుభూతి ఆత్మామేం లీన హోతా హై. మునిరాజ
PDF/HTML Page 1492 of 1906
single page version
తో అంతర్ముహూర్త-అంతర్ముహూర్తమేం స్వభావమేం లీనతా కరతే హైం. ఐసే లీనతా కరతే-కరతే కేవలజ్ఞాన హోతా హై. బాహరసే నహీం హోతా హై. బాహరసే తో క్రియా (కరే), శుభభావ-సే పుణ్య హోతా హై. భీతరమేం అంతర దృష్టి ఔర అంతరమేం జ్ఞాన, శ్రద్ధా ఔర లీనతా కరనే-సే స్వానుభూతి ప్రగట హోతీ హై.
ముముక్షుః- శ్రీమదమేం ఆతా హై, అపూర్వ అవసర ఐసా కబ ఆయగా? జ్ఞానీ .. మోక్షకీ భావనా భాతే హైం. సమయసారకీ .. గాథామేం ఆతా హై, జ్ఞానీ ఉపశమ, క్షయోపశమ, క్షాయికరూప శుద్ధ భావనా హై, ఉసమేం ఐసా భాతే హైం కి మైం అఖణ్డ హూఁ. దోనోం భావోంమేం క్యా అంతర హై?
సమాధానః- మైం అఖణ్డ జ్ఞాయక తత్త్వ హూఁ ఔర విభావభావ మేరా స్వభావ నహీం హై, అధూరీ పర్యాయ జితనా మైం నహీం, పూరీ పర్యాయ నహీం, మైం తో అఖణ్డ శాశ్వత ద్రవ్య హూఁ. ఐసీ భావనా, ఐసీ దృష్టి యథార్థ కరతే హైం తో భీ పర్యాయమేం తో అధూరాశ హై. జ్ఞాన ఐసా రహతా హై, జ్ఞాన రఖతా హై కి మైం శాశ్వత ద్రవ్య తో హూఁ, పర్యాయమేం అధూరాశ హై. పర్యాయ కహీం పూర్ణ నహీం హుయీ హై. వీతరాగ స్వభావ హై, లేకిన వీతరాగతాకీ పర్యాయ ఔర వీతరాగతాకా వేదన నహీం హుఆ హై. కేవలజ్ఞాన నహీం హుఆ హై, ఇసలియే ఉసకీ భావనా హోతీ హై.
అపూర్వ అవసర ఐసా కబ ఆయగా? కబ ఐసా అపూర్వ అవసర ఆయే కి మైం ఆత్మాకా ధ్యాన కరుఁ, నిర్వికల్ప స్వానుభూతి (కరకే) బారంబార ఆత్మామేం లీనతా కరుఁ, మునిదశా ప్రగట హోవే, ఏకాన్తవాసమేం ఆత్మాకా ధ్యాన కరకే కేవలజ్ఞాన ప్రగట కరుఁ, ఐసే పర్యాయకీ శుద్ధ కరనేకే లియే భావనా ఆతీ హై. ఔర ద్రవ్య అపేక్షాసే మైం శుద్ధ హూఁ.
సమయసారమేం ఐసా ఆతా హై కి ద్రవ్య అపేక్షాసే మైం శుద్ధ హూఁ పరన్తు పర్యాయకీ శుద్ధికే లియే మైం కబ కేవలజ్ఞాన ప్రాప్త కరుఁ? కబ మునిదశా ప్రాప్త కరుఁ? ఐసీ భావనా ఆతీ హై. ద్రవ్య ఔర పర్యాయకీ అపేక్షాసే. పర్యాయ తో శుద్ధ పూర్ణ నహీం హుయీ హై, ద్రవ్య అపేక్షాసే పూర్ణ హై.
ముముక్షుః- ఇసే ఖణ్డకీ భావనా కహ సకతే హైం?
సమాధానః- భావనా తో ఆవే, పర్యాయకీ శుద్ధికీ భావనా ఆయే. ఆచార్యదేవ అమృతచన్ద్రాచార్యనే కహా హై న, మమ పరమవిశుద్ధి చిన్మాత్ర... మైం తో చైతన్య శుద్ధ చిన్మాత్ర మూర్తి హూఁ, పరన్తు మేరీ పరమ విశుద్ధికే కారణ మైం యహ శాస్త్ర రచతా హూఁ. శుద్ధ చిన్మాత్ర మూర్తి ద్రవ్య అపేక్షాసే హూఁ ఔర పర్యాయమేం మేరీ పరమ విశుద్ధ హోఓ. ఐసీ భావనా తో సాథమేం ఆతీ హై. పర్యాయకీ శుద్ధికీ భావనా ఆతీ హై.
పర్యాయకీ శుద్ధికీ భావనా ఆతీ హై. పర్యాయమేం మేరీ పూర్ణతా నహీం హై. ద్రవ్య భలే శక్తిసే పరిపూర్ణ హై, పరన్తు ప్రగట వేదన పూర్ణతాకా నహీం హై. జైసా ద్రవ్య హై వైసీ పర్యాయ పూర్ణ హో జాయ, పూర్ణ వేదన వీతరాగకా (హో జాయ). జైసా ద్రవ్య, వైసీ పర్యాయ భీ హో జాయ. పర్యాయమేం విభావ హై, పర్యాయమేం పూర్ణతా నహీం హై. ద్రవ్య అపేక్షాసే పూర్ణ హై. పర్యాయమేం న్యూనతా హై తో భావనా భాతే హైం కి కబ మునిదశా ప్రాప్త హో? ఐసీ భావనా ఆతీ హై.
ద్రవ్య-పర్యాయకా మేల హై. నిశ్చయ-వ్యవహారకీ సన్ధి సాధకోంకో ఆతీ హై. గృహస్థాశ్రమమేం
PDF/HTML Page 1493 of 1906
single page version
ఆత్మాకీ స్వానుభూతి థీ, నిర్వికల్ప స్వానుభూతీ (థీ). న్యారే రహతే థే, నిర్లేప రహతే థే. తో భీ భావనా ఆతీ థీ, మైం కబ ఆత్మామేం లీన హో జాఊఁ? మునిదశా ప్రాప్త కరుఁ, (ఐసీ) భావనా ఆతీ హై.
పూర్ణ హూఁ యానీ పూర్ణ హీ హూఁ, అతః కుఛ కరనా నహీం హై, ఐసా నహీం ఆతా. జిసే యథార్థ ద్రవ్యదృష్టి ప్రగట హుయీ, జిసకో ఆత్మాకా సంపూర్ణ... ద్రవ్యదృష్టి ప్రగట హుయీ, (ఉసే) పర్యాయకీ భావనా సాథమేం రహతీ హీ హై. యది భావనా న రహే తో ఉసకీ ద్రవ్యదృష్టి భీ యథార్థ నహీం హై. జిసే ద్రవ్యదృష్టి ప్రగట హుయీ ఉసే భావనా సాథమేం హోతీ హీ హై. మైం కైసే ఆత్మామేం లీనతా కరుఁ, ఐసీ భావనా హోతీ హీ రహతీ హై. ద్రవ్య పూర్ణ ఔర పర్యాయకీ శుద్ధి, యే దోనోం సాథమేం రహతే హైం. పర్యాయకీ శుద్ధి, ఆంశిక శుద్ధి తో హోతీ హై, పరన్తు పూర్ణ శుద్ధి కైసే హో, ఐసీ భావనా ఆతీ హీ రహతీ హై.
ముముక్షుః- నిరంతర చలతీ హై?
సమాధానః- చలతీ హై, పురుషార్థ చలతా హై. కోఈ బార భావనా ఉగ్ర హో జాయ. దశా నహీం ప్రగట హుయీ హై, పరన్తు భావనా ఆతీ హై. పురుషార్థకీ డోర చాలూ హీ హై. శుద్ధి కైసే హో? ఉసే జైసే పురుషార్థ ఉత్పన్న హో ఉస అనుసార శుద్ధి హోతీ హై. భావనా రహతీ హై.
ముముక్షుః- సహజ ..
సమాధానః- సహజ చలతీ హై. మైం ద్రవ్య అపేక్షాసే పూర్ణ హూఁ ఔర పురుషార్థకీ డోర చాలూ హై. భావనా కోఈ బార జోరదార తీవ్రపనే భావనా రహే, వహ అలగ బాత హై.
ముముక్షుః- ... ఆనన్ద న హో తో వహ పురుషార్థ దూసరే కోఈ భీ భవమేం కైసే ఉత్పన్న హోతా హై?
సమాధానః- పురుషార్థ కరే.. బారంబార ఉసకే సంస్కార డాలే, అన్దర గహరే హో తో ఉసే అవశ్య భేదజ్ఞాన హోతా హీ హై. పరన్తు యథార్థ హో తో. మైం యహ చైతన్య హూఁ, దూసరా కుఛ ముఝే నహీం చాహియే. చైతన్య తరఫకీ ఐసీ అపూర్వ రుచి ఔర ఐసీ మహిమా హో, ఔర బారంబార ఉసకీ లగన లగే, తత్త్వకా విచార కరే కి మైం జ్ఞాయక హూఁ, జ్ఞాయక హూఁ, అన్య కుఛ మేరా నహీం హై. ఐసీ భావనా రఖే, బారంబార ఉసకా అభ్యాస రఖే, బారంబార ఉసకా చింవతన కరే. ఐసీ భావనా హో తో ఉసే.. అంతరమేం-సే హో, భేదజ్ఞానకా పురుషార్థ బారంబార కరతా హో తో ఉసే అవశ్య హోతా హై. ఉసకా కారణ యథార్థ హో తో కార్య ఆతా హై. ఉసకా ఫల ఆయే బినా నహీం రహతా. పురుషార్థ బారంబార (కరే). వహ థకే నహీం. ఉసకీ భావనా, జిజ్ఞాసా అంతరమేం- సే రహా హీ కరే బారంబార, తో ఉసకా ఫల అవశ్య ఆతా హై.
ముముక్షుః- ..
సమాధానః- మాత్ర మోక్ష అభిలాష. ఏక అభిలాష మోక్షకీ హై, దూసరీ కోఈ అభిలాషా నహీం హై. ముఝే దూసరా కుఛ నహీం చాహియే, ఏక ఆత్మాకే అలావా కోఈ ప్రయోజన నహీం హై.
PDF/HTML Page 1494 of 1906
single page version
ముముక్షుకే జో-జో కార్య హో వహ ఏక ఆత్మాకే లియే (హోతే హైం). మాత్ర మోక్షకీ అభిలాష, దూసరీ కోఈ అభిలాషా నహీం హై. మాత్ర మోక్ష అభిలాష. ఆత్మాకా స్వరూప ముఝే కైసే ప్రగట హో? మోక్ష యానీ అంతరమేం-సే ముక్తికీ దశా (కైసే ప్రగట హో)?
కషాయకీ ఉపశాన్తతా, మాత్ర మోక్ష అభిలాష. మాత్ర మోక్షకీ అభిలాష. ఉసే ఐసే తీవ్ర.. విభావమేం ఉతనీ తన్మయతా నహీం హోతీ, విభావకా రస మన్ద పడ గయా హో, చైతన్య తరఫకే రసకీ వృద్ధి హుయీ హో. చైతన్య తరఫకీ మహిమా, రుచి అధిక హోతీ హై. ఏక మాత్ర మోక్షకీ అభిలాషా-సే, మోక్షకే హేతు-సే ఆత్మాకే హేతు-సే, ముఝే ఆత్మాకీ కైసే ప్రాప్తి హో? ఇస హేతు-సే ఉసకే ప్రత్యేక కార్య హో. ఉసకీ జిజ్ఞాసా, రుచి, లగనీ సబ ఆత్మాకే హేతు-సే (హోతా హై). శాస్త్ర స్వాధ్యాయ, వాంచన, మనన ముఝే ఆత్మాకీ కైసీ ప్రాప్తి హో? (ఇస హేతుసే హోతా హై). "మాత్ర మోక్ష అభిలాష, భవే ఖేద అంతర దయా, త్యాం ఆత్మార్థ నివాస.' జహాఁ ఆత్మార్థకా ప్రయోజన హై.
సమాధానః- ... (గురుదేవనే) కితనా స్పష్ట కర దియా హై. కహీం కిసీకీ భూల న రహే ఐసా నహీం హై. మార్గ సరల ఔర సుగమ కర దియా హై. మాత్ర స్వయంకో పురుషార్థ కరనా బాకీ రహతా హై. కోఈ క్రియామేం రుకే (బినా), శుభభావ, గుణభేద, పర్యాయ సబ పరసే దృష్టి (ఉఠాకర) ఏక చైతన్య పర దృష్టి కర. ఫిర బీచమేం సబ ఆతా హై, జ్ఞానమేం జాన. దృష్టి ఆత్మా పర కరకే జో పర్యాయమేం శుద్ధి హై, ఉస శుద్ధికా పురుషార్థ ఉసకే సాథ రహతా హై. పర్యాయమేం భేదజ్ఞాన కరకే విశేష శుద్ధ కరనే హేతు ఉసకా ప్రయత్న ఉసకే సాథ హీ రహతా హై. వహ కరనా హై. పహలే ఆత్మాకో పహచాననా, ఉసకా భేదజ్ఞాన కరనా. భేదజ్ఞాన కరనేకా ప్రయత్న కరనా.
... అగాధతా ఉసే మాలూమ నహీం హై, వహ స్వయం స్వానుభూతిమేం జాయ తో మాలూమ పడే. ఉపయోగ బాహర హో తో కహాఁ మాలూమ పడతా హై. దృష్టాన్త కైసా దేతే హైం. "జే మార్గే సింహ సంచర్యా, రజో లాగీ తరణా'. ఘాస నహీం చరేగా. చైతన్య జైసా సింహ, స్వయం హీ జహాఁ పలటా, ఉసకే పురుషార్థ-సే సబ కర్మ, విభావ ఢీలే పడ జాతే హైం. (సింహ) జిస రాస్తే పర చలా హో, వహ చలా హో ఉసకీ రజ ఊడే, వహాఁ బేచారా హిరన ఖడా నహీం రహ సకతా. ఐసా సింహకా పరాక్రమ హోతా హై. సింహ జైసా ఆత్మా, పరాక్రమీ సాధక ఆత్మా ఐసే మహాపురుష జిస మార్గ పర చలే, ఉస మార్గ పర కాయరోంకా కామ నహీం హై. దూసరే కాయరోంకా కామ నహీం హై. యహ మార్గ వీరోంకా హై. జిస మార్గ పర చలే, భగవాన జిస మార్గ పర చలే వహ మార్గ తో వీరోంకా హై, కాయరోంకా కామ నహీం హై, ఐసా కహతే థే. హిరన జైసే ఆప కోఈ ఖడే నహీం రహ పాఓగే, ఐసా కహతే థే. అన్దర ఆత్మా.. మహాపురుష జిస మార్గ పర చలే, ఉస మార్గ పర తుమ కాయర ఖడే నహీం రహ పాఓేగే, ఐసా కహతే హైం. జోరదార కహతే థే. సుననేవాలే ఏకదమ...
మహావీర భగవాన ఊపర జాతే హైం, గౌతమ స్వామీ.. బహుత సాల పహలే ఐసా జైన ప్రకాశమేం
PDF/HTML Page 1495 of 1906
single page version
కిసీనే ఛాపా థా. ప్రభు! ఖడే రహో, యే మేరా కపడా ఇసమేం అటక రహా హై. ఐసే సబ శ్వేతాంబరమేం (కథన ఆతే హైం). అరే..! గులామమార్గీ! ఐసా కహే. ఉసమేం ఐసా ఆతా హై. యే తేరా మార్గ నహీం హై. తేరా కపడా అటక రహా హై, కపడేకో ఛోడ. ఐసా సబ ఆతా థా. ... ఛోడ సబ. వికల్ప నహీం ఉత్పన్న హోతా హై. హమ ఆజ హీ ధర్మ అంగీకార కరేంగే. ఐసా జోరదార. ఆజ హీ అంగీకార కరేంగే. అసరకారక. సబ డోల ఉఠే, పూరీ సభా డోలే. ఉతనా భావవాహీ. తీర్థంకరకా ద్రవ్య, ఉనకీ వాణీ ఐసీ, అన్దర భావ ఐసే. భావ ఔర వాణీ, సబ. ...
ఆహార లేనే నికలతే తో ఐసే లగతే, సింహ జైసే. సబ కాఁపే. పధారో, పధారో భావసే కహే. ఐసే మహాపురుష హమారే ఆఁగనమేం పధారే, హమారా మహాభాగ్య. లేకిన థోడా ఫేరఫార హో తో సింహకీ భాఁతి చలే జాతే, సామనే తక నహీం దేఖతే థే. సబ ఐసే దేఖతే రహ జాతే, ఔర ఆఁఖమేం-సే ఆఁసు చలే జాయ, సామనే కౌన దేఖతా హై? ఐసే థే. ఆహార లేనే నికలతే. థోడా ఫేరఫార హో జాయ, మాలూమ పడే కి మేరే లియే ఆపనే బనాయా హై, ఖడా కౌన రహతా హై? క్యోం బనాయా, ఇతనా భీ పూఛనే ఖడే నహీం రహతే. బిజలీకా చమకారా హో, వైసే చలే జాతే. ఆజ అపనే ఆఁగనమేం కానజీస్వామీ ఆకర వాపస చలే గయే. కితనా దుఃఖ హో. హూబహూ సాధు దిఖే, స్థానకవాసీ సంప్రదాయకే. ఏక నమూనా, సాధుకా నమూనా దిఖతా హో వైసే దిఖతే థే.
సమాధానః- ... నక్కీ స్వయంకో కరనా హై. యహ శరీర తో ప్రత్యక్ష జడ దిఖతా హై, జో కుఛ జానతా నహీం. అన్దర విభావ హోతా హై, ఉసే భీ జాననేవాలా తో స్వయం హై. విభావ జితనే హో వహ సబ చలే జాతే హైం. వహ ఖడే నహీం రహతే. సబ విభావ, వికల్ప చలే జాతే హైం ఔర జాననేవాలా ఖడా రహతా హై. వహ జాననేవాలా జో హై, ఉస జాననేవాలేకో జాననా. వాస్తవమేం తో వహీ కరనా హై. ఉసీకీ మహిమా కరనీ, ఉసీకీ ప్రతీతి కరనీ. మైం భిన్న, మేరా స్వభావమేం హీ అనన్త శక్తి ఔర అనన్త మహిమాసే మైం భరా హూఁ. విభావ తో నిఃసార-సారభూత నహీం హై. విచార కరే తో వహ ఆకులతారూప హై, దుఃఖరూప హై. వహ కహీం సుఖ నహీం హై ఔర సుఖకా కారణ భీ నహీం హై. ఐసే స్వయం నక్కీ కరనా చాహియే.
పానీ స్వభావసే శీతల హై, పరన్తు అగ్నికే నిమిత్త-సే ఉష్ణతా హో తో వహ ఉష్ణతా పానీకా స్వభావ నహీం హై. స్వభావ-సే శీతల హై. ఐసే ఆత్మా అన్దర శీతలతాసే భరా హుఆ, జ్ఞాన ఔర ఆనన్దసే భరా హై, ఐసా నక్కీ కరనా చాహియే. యహ విభావ పరిణతి మేరే స్వరూప-స్వభావ-ఓరకీ నహీం హై. నిమిత్త హై, ఉస నిమిత్తకే కారణ పురుషార్థకీ మన్దతాసే హోతీ హై. కోఈ పర కరవాతా నహీం, పరన్తు అపనే పురుషార్థకీ మన్దతాసే హోతా హై, ఇసలియే మైం ఉససే కైసే భిన్న హోఊఁ? ఇస ప్రకార పురుషార్థ కరకే స్వయం హీ అపనీ ఓర ముడనా హై, కోఈ మోడతా నహీం హై.
సమాధానః- ... అనన్త తీర్థంకర మోక్ష గయే, ఇసీ మార్గ-సే గయే హైం. ఆత్మస్వభావకో
PDF/HTML Page 1496 of 1906
single page version
పహచానకర, జ్ఞాయకకో పహచానకర అనన్త తీర్థంకరోం, మునివరోం సబ మోక్ష గయే వే, భేదజ్ఞానసే ఔర స్వభావకో-జ్ఞాయక స్వభావకో పహచానకర హీ గయే హైం. పరన్తు జో పురుషార్థ కరతా హై వహ జాతా హై, జో పురుషార్థ నహీం కరతా హై వహ నహీం జాతా. పురుషార్థ కరే వహ జాతా హై. భేదవిజ్ఞానతః సిద్ధాః సిద్ధా యే కిల కేచన. భేదవిజ్ఞాన-సే, జో సిద్ధికో ప్రాప్త హుఏ వే ఉసీసే ప్రాప్త హుఏ. ఆత్మస్వభావకో పహచానకర. జిసనే ప్రాప్త నహీం కియా, ఉసకే అభావ- సే నహీం ప్రాప్త హుఏ.
ముముక్షుః-... న్యూనతా లగతీ హై కి ఐసా నహీం చలేగా.
సమాధానః- ఉసకా కారణ స్వయంకా హీ హై. స్వయం రుక గయా హై. అనాదికే అభ్యాసమేం అటక గయా హై. జితనా అపనీ ఓరకా అభ్యాస చాహియే ఉతనా కరతా నహీం హై. గహరాఈమేం జాతా నహీం హై ఔర బాహర హీ బాహర రుక గయా హై. ఇసలియే అపనీ కచాసకే కారణ హీ స్వయం ఆగే నహీం జా సకతా హై.
ముముక్షుః- సత్పురుషకా లాభ లేనా హో, ఉసమేం కోఈ..
సమాధానః- ..హోతా హో తో ఉసమేం అపనా కారణ హై. స్వయంకో సత్సంగకీ భావనా హో, సత్పురుషకీ వాణీ-శ్రవణకీ భావనా హో, పరన్తు బాహ్య సంయోగ ఐసే హో తో శాన్తి రఖనీ. దూసరా క్యా కర సకతా హై? భావనా భాయే తో యోగ బరాబర బన జాతా హై.
ముముక్షుః- క్షతి అపనీ భావనాకీ హై, ఐసా హీ మాననా. సమాధానః- అపనీ భావనాకీ క్షతి హై. (బాహ్య సంయోగ) అపనే హాథకీ బాత నహీం హై, పరన్తు భావనా రఖే. ... అపనే హాథకీ బాత నహీం హై, స్వయం అపనే భావకో బదల సకతా హై. ఐసా కోఈ పుణ్యకా యోగ హో తో సంయోగ బదల జాయ. అపనీ భావనా ఉగ్ర కరే తో.