PDF/HTML Page 1552 of 1906
single page version

సమాధానః- ... జ్ఞాత హో జాయ తో ద్రవ్య, క్షేత్ర, కాల, భావ యోగ్య లగే తో కహే, అన్యథా నహీం భీ కహే. స్వయం సమఝ లే.

ముముక్షుః- జ్ఞానీ కహతే హీ నహీం హై న. జ్ఞానిఓం కహతే నహీం హై.

సమాధానః- జిసమేం లాభ దిఖే ఉసమేం కహే, న దిఖే (తో నహీం కహే). .. తో కుఛ కహే భీ, ప్రసంగ న దిఖే తో న కహే. పుణ్యకీ కచాస కహో, జో భీ కహో, కరనా స్వయంకో హై. వహ మాలూమ పడే యా న పడే, స్వయంకో తో స్వయంకీ తైయారీ కరనీ హై. మాలూమ పడే తో భీ స్వయంకో పురుషార్థ-సే కరనా హై. మాలూమ పడే తో భీ స్వయంకో పురుషార్థ కరనా హై ఔర న మాలూమ పడే తో భీ స్వయంకో పురుషార్థ కరనా హై.

ముముక్షుః- ఉసమేం థోడా జోర ఆయే.

సమాధానః- తో భీ పురుషార్థ తో స్వయంకో కరనా హై. మాలూమ పడే తో బైఠే నహీం రహనా హై. పురుషార్థ తో స్వయంకో హీ కరనా హై. పురుషార్థ కరనేకా హై, ఐసా కోఈ కహే తో భీ భలే ఔర ఉస వక్త ... బాకీ పురుషార్థ తో స్వయంకో కరనా హై.

ముముక్షుః- ..

సమాధానః- .. సబకే లియే సుగమ పంథ తైయార కర దియా హై. ఉస పంథ పర చలనే- సే సబ మోక్షపురీమేం జా సకే, ఐసా పంథ సబకో ప్రకాశిత కర దియా హై, ఐసా పంథ గురుదేవనే బతా దియా హై. ఉస పంథ పర జానే-సే సబ మోక్షపురీమేం జా సకతే హైం. తబియత ఐసీ హై, లేకిన సబ మన్దిరకే దర్శన.. గురుదేవ విరాజతే థే, వహ బాత అలగ థీ.

ముముక్షుః- పూజ్య మాతాజీ! హమారే ప్రశ్న తో వహీ హైం, పరన్తు ఆప జబ ఉత్తర దేతే హో తబ హమేం వహ సబ ఉత్తర నయే-నయే లగతే హైం. హమారా యహ ప్రశ్న హై కి ఆబాలగోపాల సర్వకో సదా కాల స్వయం హీ స్వయంకో అనుభవమేం ఆ రహా హై, ఐసా సమయసారకీ ౧౭-౧౮ గాథాకీ టీకామేం ఆచార్యదేవ కహతే హైం. వహాఁ ఆచార్యదేవకా ఆశయ క్యా హై? వహాఁ జ్ఞానకా స్వపరప్రకాశక స్వభావ బతానా చాహతే హైం యా శిష్యకీ జో దృష్టికీ భూల హై, వహ సమఝానా చాహతే హైం?

సమాధానః- ఉసమేం తో దృష్టికీ భూల కహతే హైం. ఆబాలగోపాలకో అనుభవమేం ఆ రహా హై, ఉసకా అర్థ ఐసా నహీం హై కి వహ అనుభూతి, ఉసే ఆనన్దకీ అనుభూతి హో రహీ హై, ఐసా ఉసకా అర్థ నహీం హై. ఉసకా అర్థ ఐసా హై కి ఆత్మా స్వయం అస్తిత్వ రూప-సే,

PDF/HTML Page 1553 of 1906
single page version

అపనా జ్ఞాయకకా అస్తిత్వ ఛోడా నహీం హై ఔర జ్ఞాయక జ్ఞాయకరూప పరిణమతా హై. లేకిన ఉసే ఉసకా జ్ఞాన ఔర శ్రద్ధాన నహీం హై. ఉసకీ దృష్టి బాహర హై.

వహ ఐసా హై కి, జైసే జడ అపనే స్వరూపకో ఛోడతా నహీం హై, వైసే చైతన్య అపనే స్వరూపకో ఛోడతా నహీం హై. స్వయం అనుభూతిస్వరూప హీ హై. జ్ఞాన అసాధారణ లక్షణ హై కి జ్ఞాన జ్ఞానస్వరూప స్వయం పరిణమతా హై. లేకిన ఉసే ఉసకీ అనుభూతి నహీం హై. అనుభూతి అర్థాత ఉసే ఆనన్దకీ అనుభూతి నహీం హై. పరన్తు స్వయం అపనే అనుభూతిస్వరూప అర్థాత చైతన్య చైతన్యరూప పరిణమతా హై. అర్థాత జ్ఞాన జ్ఞానరూప-సే అనుభవమేం ఆ రహా హై. లేకిన ఉసకో స్వయంకో వహ మాలూమ నహీం హై కి మైం చైతన్య స్వయం అస్తిత్వ స్వరూప హూఁ. ఉసకా అస్తిత్వ ఉసనే గ్రహణ నహీం కియా హై, లేకిన అస్తిత్వకా నాశ నహీం హుఆ హై. వహ అనుభూతిస్వరూప హీ హై. ఆత్మా స్వయం అనుభూతిస్వరూప హై. లేకిన ఉస అనుభూతికా స్వయంనే అనుభవ నహీం కియా హై. ఐసా ఉసకా అర్థ హై.

ముముక్షుః- దృష్టికీ భూల హై, యహ బతానా హై.

సమాధానః- దృష్టికీ భూల హై, యహ బతానా హై. ఉసకీ దృష్టికీ భూల హై. ఉసకీ దృష్టి బాహర హై. జైసే దూసరోంకీ గినతీ కరతా హై కి యహ ఆదమీ హై, యహ ఆదమీ హై, లేకిన స్వయంకో గిననా భూల జాతా హై. ఐసే స్వయం సబ బాహర దేఖ రహా హై. బాహరకా హై, లేకిన మైం స్వయం చైతన్య హూఁ, ఉసకే అస్తిత్వకా నాశ నహీం హుఆ హై, లేకిన వహ స్వయంకో భూల గయా హై. అపనా అస్తిత్వ అనుభవమేం ఆ రహా హై. పరన్తు ఉస అస్తిత్వకీ ఆనన్దకీ అనుభూతి నహీం హై.

అనుభూతిస్వరూప స్వయం హోనే పర భీ ఉసే ఆనన్దకీ అనుభూతి నహీం హై. జ్ఞాన అసాధారణ లక్షణ హై కి జిస లక్షణ-సే స్వయం అపనేకో పహచాన సకే ఐసా హై. వహ జ్ఞాన-జ్ఞాయకతాకా నాశ నహీం హుఆ హై, జ్ఞాన జ్ఞానరూప పరిణమతా హై. లేకిన స్వయం ఉస జ్ఞాయకతారూప నహీం హుఆ హై. ఇసలియే ఉసకీ ఓర దృష్టి కరే, ఉసకా జ్ఞాన కరే, ఉసకా ఆచరణ కరే తో ఉసే ఆనన్దకీ అనుభూతి ప్రగట హోతీ హై. ఉసకీ శ్రద్ధా నహీం కరతా హై, స్వయం స్వయంకా యథార్థ జ్ఞాన నహీం కరతా హై.

యది ప్రతీతి నిఃశంక హో తో ఉసకా ఆచరణకా బల భీ బఢ జాతా హై. తో ఉసకా ఆచరణ భీ జోరదార అపనీ ఓర హోతా హై. లేకిన నిఃశంకతా నహీం హై. దృష్టి బాహర హై, ఇసలియే స్వయం స్వయంకో భూల గయా హై. దేఖే తో జ్ఞాన అసాధారణ లక్షణ హై. ఉసకా నాశ నహీం హుఆ హై. తో భీ స్వయం స్వయంకో దేఖతా నహీం. వహ అనుభూతిస్వరూప భగవాన ఆత్మాకా స్వయం ఆనన్దరూప అనుభవ నహీం కరతా హై. అతః అనుభవమేం తో ఆ రహా హై, పరన్తు వహ ఆనన్దరూప అనుభవమేం నహీం ఆ రహా హై. జ్ఞాన జ్ఞానరూప, ఉసకా అస్తిత్వ అస్తిత్వరూప పరిణమతా హై. ఐసా ఉసకా అర్థ హై.

PDF/HTML Page 1554 of 1906
single page version

ముముక్షుః- మతలబ వహాఁ అస్తిత్వ .. కహనా హై ఔర అపనా ధ్యాన నహీం రహతా హై ఔర అపనా ఆనన్దకా అనుభవ నహీం కర రహా హై, ఐసా హీ న?

సమాధానః- ఆనన్దకీ అనుభూతి నహీం హై. వహాఁ అనుభవకా అర్థ ఐసా నహీం హై కి ఉసే స్వానుభవ హై. ఐసా అర్థ నహీం హై. స్వయం అపనే స్వభావరూప పరిణమతా హై. బస! ఐసా ఉసకా అర్థ హై. ఆనన్దకీ అనుభూతికా అర్థ నహీం హై. జ్ఞానకా నాశ నహీం హుఆ హై, పరన్తు జ్ఞాన జ్ఞానరూప పరిణమతా హై. ఉసకా అస్తిత్వ అస్తిత్వరూప హై. పరన్తు ఉస అస్తిత్వకీ ఉసే ప్రతీతి నహీం హై. అస్తిత్వ జ్ఞాన జ్ఞానరూప హై, పరన్తు ఉస అస్తిత్వకీ ఉసే స్వయంకో ప్రతీతి నహీం హై. అపనీ తరఫ యది లక్ష్య కరే తో స్వయంకో అస్తిత్వ గ్రహణ హో ఐసా హై. జ్ఞాన జ్ఞానరూప పరిణమతా హై, లేకిన వహ దేఖతా నహీం హై. ఉసకా స్వభావ హీ అనుభూతిస్వరూప హై. వహ స్వయం వేదనస్వరూప ఆత్మా హై. పరన్తు ఉసే వహ ప్రగటరూపసే వేదతా నహీం హై.

ముముక్షుః- వహాఁ తో ప్రథమ ఆత్మాకో జాననా ఐసా కహా హై, శ్రద్ధాన బాదమేం, ఐసా లియా హై.

సమాధానః- జబ వహ స్వయం అపనీ తరఫ జాయ (ఉసమేం) పహలే స్వయంకో జ్ఞాన-సే పహచానే. వస్తు స్వరూప-సే ఉసే ప్రతీత యథార్థ నహీం హై. పహలే జ్ఞాన యథార్థ కరనా, ఫిర ప్రతీత కరనీ, ఫిర ఆచరణ కరనా, క్రమ ఐసా లియా హై. అనాది-సే స్వయంకో సచ్చీ సమఝ హీ నహీం హై. ఇసలియే వ్యవహారమేం ఐసా కహే కి స్వయంనే అపనా జ్ఞాన యథార్థ నహీం కియా హై, ఇసలియే తూ యథార్థ కర తో శ్రద్ధా యథార్థ హోగీ, ఐసా కహనేమేం ఆతా హై.

బాకీ వాస్తవమేం సమ్యగ్దర్శన, జ్ఞాన, చారిత్రాణీ మోక్షమార్గ (హై). యథార్థ ప్రతీత హో తో హీ మోక్షమార్గకా ప్రారంభ హోతా హై. లేకిన ఉసే పహలే జ్ఞాన కరనా చాహియే. ఉసకే మార్గమేం ఐసా ఆతా హై కి తూ యథార్థ జ్ఞాన కర, ఫిర శ్రద్ధా హోతీ హై. ఇసలియే ప్రథమ జ్ఞాన కరనేకా ఆతా హై. అనాదికా అనజానా..

ముముక్షుః- ఉసకా అర్థ యహ హై కి ప్రథమ శ్రద్ధా కరనీ తో హీ జ్ఞాన హుఆ ఐసా కహనేమేం ఆయే.

సమాధానః- హాఁ, శ్రద్ధా యథార్థ హో తో హీ యథార్థ జ్ఞాన హోతా హై. పరన్తు ప్రథమ సమఝ జూఠీ హై, ఇసలియే ప్రథమ సమఝన యథార్థ కర. వ్యవహార-సే ఐసా ఆతా హై. కథన ఐసా హై కి వ్యవహారమేం పహలే జ్ఞాన యథార్థ కర. సిర్ఫ కథన హై ఐసా నహీం, పహలే ఉసే జాననేకా బీచమేం ఆతా హై. ప్రతీతి బాదమేం యథార్థ హోతీ హై. జ్ఞాన యథార్థ న హో తో ప్రతీతి యథార్థ నహీం హోతీ హై. పరన్తు ప్రతీతి యథార్థ హో తో హీ జ్ఞానకో యథార్థ కహనేమేం ఆతా హై. నిశ్చయ దృష్టి-సే ఐసా హై.

ముముక్షుః- దో బాత ఆతీ హై.

సమాధానః- దో బాత హై, దో బాత ఐసీ హై.

PDF/HTML Page 1555 of 1906
single page version

ముముక్షుః- దో బాతమేం హమేం గడబడ బహుత హోతీ హై. ఏక కహ తో హమేం ఠీక రహతా హై. శ్రద్ధా కరనీ హై తో శ్రద్ధా పర జోర దేం.

సమాధానః- సచ్చీ సమఝ బినా శ్రద్ధా యథార్థ హోతీ నహీం ఔర యథార్థ శ్రద్ధా బినా జ్ఞాన యథార్థ హోతా నహీం.

ముముక్షుః- దోనోం సంలగ్న హై ఐసే లేనా?

సమాధానః- దోనోం సాథమేం సంలగ్న హై.

ముముక్షుః- తో హమేం జ్ఞాన భీ కరనా ఔర శ్రద్ధా భీ కరనీ.

సమాధానః- జ్ఞాన ఔర శ్రద్ధా దోనోం సాథ హీ హై. యథార్థ శ్రద్ధా హో ఉసే యథార్థ జ్ఞాన హుఏ బినా రహతా నహీం ఔర జిసే యథార్థ జ్ఞాన హో ఉసే శ్రద్ధా యథార్థ హోతీ హీ హై.

ముముక్షుః- పాత్ర శిష్య సమ్యగ్దర్శన ప్రాప్త కరనే హేతు కైసా చింతవన, మనన కరే కి జిససే ఉసే ప్రయోజనకీ శీఘ్ర సిద్ధి హో? చింతవన, మనన కైసా హోనా చాహియే?

సమాధానః- నిరంతర జ్ఞాయకకా చింతవన హోనా చాహియే కి ముఝే జ్ఞాయక హీ చాహియే, దూసరా కుఛ నహీం చాహియే. సబ శుభాశుభ భావ జో విభావభావ హై, విభావభావమేం జిసే శాన్తి నహీం లగతీ, మేరా స్వభావ జ్ఞాయక స్వరూప ఆత్మా హీ సుఖరూప ఔర ఆనన్దరూప హై. ఉసకా చింతవన, ఉసకా మనన, ఉసకే లియే ఉసే బారంబార ఉసీకా అభ్యాస, ఉస జాతకే శ్రుతకా చింతవన, ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయ, ఆత్మాకా ద్రవ్య క్యా? గుణ క్యా? ఔర పర్యాయ క్యా? ఉస జాతకా చింతవన, మనన (చలనా చాహియే). అనేక ప్రకార-సే జో ప్రయోజనభూత తత్త్వ హై, ఉసకే విచార, నిమిత్త-ఉపాదాన ఆది అనేక ప్రకార-సే ఉస తరఫకా చింతవన మనన హోతా హై.

మైం జ్ఞాయక హూఁ, పరపదార్థకా కర్తా నహీం హూఁ, ప్రత్యేక ద్రవ్య స్వతంత్ర హైం, అనేక జాతకా చింతవన (చలే). లేకిన (వహ సబ) ఏక జ్ఞాయకకీ సిద్ధికే లియే (హోతా హై). మేరా జ్ఞాయక చైతన్యతత్త్వ, జ్ఞాయక జ్ఞాయకరూప కైసే పరిణమే, ఐసీ భావనా ఉసే నిరంతర హోతీ హై. చింతవన, మనన బారంబార ఉసీకా హోతా హై. క్షణ-క్షణమేం ఉసకా చింతవన, మనన కైసే రహే, ఐసా ఉసకా ప్రయత్న హోతా హై. ఉసమేం వహ థకతా నహీం హై. బారంబార ఉసీకా చింతవన, మనన హోతా హై.

ముముక్షుః- మైం ఏక జ్ఞాయక హూఁ, ఐసా హమేం బారంబార విచార కరనా?

సమాధానః- విచారనా నహీం, జ్ఞాయకకా స్వభావ పహచానకర విచార కరనా. ఐసే రటనమాత్ర- సే నహీం హోతా. పరన్తు అంతరమేం స్వభావకో గ్రహణ కరనే-సే హోతా హై. ప్రజ్ఞా-సే భిన్న కియా, ప్రజ్ఞా-సే గ్రహణ కియా. అంతరమేం-సే గ్రహణ కరనే-సే ఉసకీ సూక్ష్మ సన్ధిమేం-సే చైతన్యకో భిన్న కరనేకా బారంబార ప్రయత్న కరే తో వహ భిన్న పడ జాతా హై. ఉసకీ ప్రజ్ఞాఛైనీ-సే భిన్న పడతా హై. బారంబార ఉసీకా ప్రయత్న కరే. ఉసకీ పూరీ దిశా బదల జాయ, జ్ఞాయక తరఫ (హో జాతీ హై). జో దృష్టి బాహర జాతీ థీ, ఉస దృష్టికో బారంబర జ్ఞాయక తరఫ, జ్ఞాయక ఓర హీ ఉసకీ

PDF/HTML Page 1556 of 1906
single page version

పరిణతి బారంబార ముడతీ రహే, అభ్యాస రూప-సే, యథార్థ తో బాదమేం హోతా హై.

ముముక్షుః- ప్రత్యేక విచారకా బహావ జ్ఞాయక-ఓర హీ హోతా హై.

సమాధానః- జ్ఞాయక తరఫకా హీ హోతా హై. జ్ఞాయకకీ సిద్ధి కైసే హో? జ్ఞాయకకీ ప్రసిద్ధి కైసే హో? ఉస ఓర హీ (ప్రయత్న రహతా హై).

ముముక్షుః- ప్రజ్ఞాఛైనీ అర్థాత భేదజ్ఞాన కరనా?

సమాధానః- హాఁ. భేదజ్ఞాన కరనా. ప్రజ్ఞా-సే చైతన్యకో గ్రహణ కరనా ఔర ప్రజ్ఞా-సే భిన్న కరనా. విభావ-సే భిన్న ఔర స్వభావకా గ్రహణ కరనా. ఏకత్వ ఔర విభక్త. పర- సే విభక్త, విభావ-సే విభక్త ఔర స్వభావమేం ఏకత్వ.

ముముక్షుః- పర-సే విభక్త ఐసా చింతవన కరే తో భీ ఉసకా స్వ తరఫ జానేకా ప్రయత్న హై.

సమాధానః- పర-సే విభక్త చింతవన కరే, యథార్థపనే విభక్త చింతవే తో ఉసమేం స్వకీ ఏకత్వతా ఆ జాతీ హై. లేకిన స్వ-తరఫకా, అస్తిత్వ తరఫకే గ్రహణకా లక్ష్య నహీం హై, ఔర బాహర యహ సబ అనిత్య హై, యహ సబ దుఃఖరూప హై, ఐసా కరతా రహే (ఔర) అపనే అస్తిత్వకా గ్రహణ నహీం హై తో వహ విభక్తపనా భీ యథార్థ నహీం హై. ఏకత్వ అస్తిత్వ గ్రహణ కియే బినాకా విభక్తపనా యథార్థ నహీం హై.

ముముక్షుః- ఏకత్వ-విభక్త కహనేమేం ఆతా హై, లేకిన శురూఆత ఏకత్వ-సే హీ హోతీ హై.

సమాధానః- శురూఆత ఏకత్వ-సే హీ హోతీ హై.

ముముక్షుః- ఉసమేం విభక్త ఆ జాతా హై.

సమాధానః- ఉసమేం విభక్త ఆ జాతా హై.

ముముక్షుః- ఏక ద్రవ్య-సే దూసరే ద్రవ్యకీ భిన్నతా, యే తో గురుదేవకే ఔర ఆపకే ప్రతాప- సే థోడా-థోడా ముముక్షుఓంకో ఖ్యాలమేం ఆతా హై కి యహ ద్రవ్య భిన్న ఔర యహ ద్రవ్య భిన్న హై. పరన్తు ద్రవ్య-గుణ ఔర పర్యాయ, ఉసమేం కిస ప్రకార భిన్నతా కరకే అనుభవ కరనా, ఇస విషయమేం హమేం మార్గదర్శన దీజియే.

సమాధానః- ఏక ద్రవ్య ఔర దూసరా ద్రవ్య అత్యంత భిన్న హైం, ఉన్హేం ప్రదేశభేద హై. వహ తో భిన్న హై. విభావ అపనా స్వభావ నహీం హై. శాస్త్రమేం భేదజ్ఞాన కరనేకా ఆతా హై, విభావ- సే విభక్త హో. గుణ-పర్యాయసే భేదజ్ఞాన కరనేకా నహీం ఆతా హై. భేదజ్ఞాన తో విభావ-సే కరనా హై. గుణ ఔర పర్యాయకే లక్షణ పహచానకర ఔర ఆత్మామేం అనన్త గుణ ఔర పర్యాయ క్యా హై, ఉసకా జ్ఞాన కరకే, ఉసకే భేదమేం అటకనా నహీం. ఉసకే భేద వికల్పమేం నహీం రుకకర, ఏక అఖణ్డ చైతన్య పర దృష్టి రఖనే-సే ఉసమేం జో ఉసకే అనన్త గుణ ఔర శుద్ధ పర్యాయ హై, వహ ప్రగట హోతీ హై.

ఉసకా-గుణ-పర్యాయకా-భేదజ్ఞాన నహీం కరనా హై, అపితు ఉసకా జ్ఞాన కరనా హై కి అనన్త గుణ ఆత్మామేం (హైం). ఆత్మా అనన్త గుణోఁ-సే గుఁథా హుఆ అభేద తత్త్వ హై. ఉసమేం

PDF/HTML Page 1557 of 1906
single page version

అనన్త గుణ కిస తరహ హై? జ్ఞానకా జ్ఞాన లక్షణ, ఆనన్దకా ఆనన్ద లక్షణ, చారిత్ర చారిత్రరూప హై, (జ్ఞాన) జాననేకా కార్య కరే, ఆనన్ద ఆనన్దకా కార్య కరే. ఉసకే కార్య పర-సే, ఉసకే లక్షణ పర-సే పహచాన సకతా హై. ఉసే పహచానకర గుణభేదమేం రుకనా వహ తో వికల్ప ఔర రాగమిశ్రిత హై. వహ తో బీచమేం ఆయే రహతా నహీం. ఇసలియే ఏక చైతన్య పర అఖణ్డ దృష్టి కరకే ఔర ఉస దృష్టిమేం స్వయం స్థిర హో తో ఉసమేం-సే ఉసే స్వానుభూతి ప్రగట హోతీ హై. వికల్ప టూటకర మైం నిర్వికల్ప తత్త్వ హూఁ, ఐసే సామాన్య అస్తిత్వ పర, నిజ జ్ఞాయకకే అస్తిత్వ పర దృష్టికో నిఃశంక కరకే ఉసమేం యది స్థిరతా, లీనతా, ఆచరణ కరే తో స్వానుభూతి హోతీ హై.

దో ద్రవ్య భిన్న హైం, యే తో దిఖతా హై. పరన్తు భేదజ్ఞాన తో విభావ-సే కరనా హై. యే తో జ్ఞాన కరనా హై. ఆత్మా అనన్త-అనన్త శక్తిఓం-సే భరపూర, అనన్త ద్రవ్య ఉసకే పాస ఆయే తో భీ అపనా అస్తిత్వ రఖతా హై, ఐసీ అనన్త శక్తి హై. ఇససే అతిరిక్త ఉసమేం అనన్త గుణ హై, అనన్త ధర్మ హైం, ఉన సబకా జ్ఞాన కరనేకే లియే, ఉసకా లక్షణ ఔర కార్య పర-సే పహచాన సకతా హై. ఫిర ఉసకే భేద వికల్పమేం రుకనా నహీం హై. వహ గుణ తో అపనా స్వరూప హై. అపనే స్వరూపసే గుణ భిన్న నహీం హై. ఇసలియే ఉసకా జ్ఞాన కరకే, గుణభేదమేం నహీం రుకకర, పర్యాయభేదమేం నహీం రుకకర స్వయం నిజ చైతన్య పర దృష్టి రఖే. మాత్ర జాన లే కి యహ గుణ హై, యహ పర్యాయ హై. గుణభేదమేం రుకనేకా కోఈ ప్రయోజన నహీం హై. ఉసే జాననేకా ప్రయోజన హై. స్వయం అపనేమేం స్థిర హో తో స్వానుభూతి ప్రగట హోతీ హై.

జో విభావ హై, శుభభావ ఊఁచే-సే ఊఁచా హో తో భీ అపనా స్వరూప నహీం హై. ఉససే స్వయంకో భిన్న కరతా హై. లేకిన ఇసే తో వహ జానతా హై కి యహ పర్యాయ ఏక అంశ హై, యే గుణ హైం వే స్వయం ఏక-ఏక భేద హై, ఉసే జాన లేతా హై. చైతన్య పర అఖణ్డ దృష్టి కరే, సామాన్య పర దృష్టి కరే. ఉసమేం జో విశేష పర్యాయ హై వహ ప్రగట హోతీ హై. ఉసమేం దర్శన, జ్ఞాన ఔర చారిత్ర ఉసమేం సర్వ గుణాంశ సో సమ్యగ్దర్శన, సర్వ గుణకే అంశ ప్రగట హోతే హైం. ఔర ఉసమేం విశేష లీనతా హో, లీనతా హోనే-సే మునిదశా ఆయే. అంతర్ముహూర్త-అంతర్ముహూర్తమేం స్వరూపమేం స్వయం నిర్వికల్ప దశామేం బారంబార జమతా హై, ఉసమేం-సే వీతరాగ దశా హోతీ హై. ఉన సబమేం భిన్న-భిన్న ప్రకార-సే అటకనేకీ ఆవశ్యకతా నహీం హై. ఉసకా ప్రయోజనభూత జాన లే, ఫిర స్వయం అపనీ నిఃశంక ప్రతీతి-సే లీనతా కరకే ఆగే బఢే తో ఉసమేం-సే ఉసే సమ్యగ్దర్శన (హోతా హై). సమ్యగ్దర్శనకే బినా తో కుఛ హోతా నహీం. ఆగే బఢకర లీనతా ఔర వీతరాగ దశా ఉసీమేం ప్రగట హోతీ హై.

ముముక్షుః- బహుత సున్దర బాత ఆపనే కహీ. ఏక తో ఐసా కహా కి రాగ-సే భిన్నతా (కరనీ హై). భేదజ్ఞాన రాగ-సే కరనేకా హై. ద్రవ్య-గుణ ఔర పర్యాయకే భేదకో జానకర అవలమ్బన జ్ఞాయకకా కరనే-సే భేదకా సహజ జ్ఞాన రహ జాయగా, ఉసమేం అటకనా నహీం హై.

సమాధానః- ఉసమేం అటకనా నహీం హై. ఉసకా భేదజ్ఞాన నహీం కరనేకా హై. ఉసకా

PDF/HTML Page 1558 of 1906
single page version

జ్ఞాన, ఉసకా లక్షణ పహచానకర (కి) వహ అంశ హై, మైం అంశీ హూఁ. వహ అంశ చైతన్యకే అంశ హైం. ఉసకా జ్ఞాన కరకే స్వయం అపనేమేం దృష్టికో స్థాపిత కరకే ఉసమేం లీనతా కరనేకా ప్రయోజన హై.

ముముక్షుః- భేదజ్ఞాన అర్థాత విభావ-సే బారంబార భిన్న కరనా.

సమాధానః- విభావ-సే భిన్న కరనా వహ భేదజ్ఞాన హై.

ముముక్షుః- ప్రజ్ఞాఛైన ఉసీ పర పటకనీ హై న? విభావ ఔర చైతన్యకే బీచ.

సమాధానః- చైతన్య ఔర విభావకే బీచ ప్రజ్ఞాఛైనీ (పటకనీ నహీం హై).

ముముక్షుః- గుణ ఔర ద్రవ్యకే బీచ నహీం పటకనీ హై.

సమాధానః- గుణకే బీచ ప్రజ్ఞాఛైనీ నహీం పటకనీ హై.

ముముక్షుః- పర్యాయ ఔర ద్రవ్యకే బీచ..

సమాధానః- ఉసమేం ప్రజ్ఞాఛైనీ నహీం హై.

ముముక్షుః- జ్ఞాన కరనా.

సమాధానః- ఉసకా తో జ్ఞాన కరనేకా హై.

ముముక్షుః- పర్యాయ క్షణిక హై, ద్రవ్య ధ్రువ త్రికాల హై ఐసా జ్ఞాన కరనా.

సమాధానః- జ్ఞాన కరనా. పర్యాయ ప్రగట హోతీ హై, అంశ-అంశమేం పరిణమతి హై. ఆత్మామేం అనన్త గుణ హైం. సబకా జ్ఞాన కరనా. ఉససే భేదజ్ఞాన నహీం కరనా హై.

ముముక్షుః- సబ నయా లగతా హై.

ముముక్షుః- సత్య హై. జైసా కహనా హో వైసా కహో.

ముముక్షుః- పరమ సత్య. పరన్తు ఇస తరహ గుణ-పర్యాయ... భేదజ్ఞాన తో రాగ-సే కరనా హై.

ముముక్షుః- విభావ యానీ ఉసమేం రాగ ఔర ఇన్ద్రియ జ్ఞాన దోనోం లే సకతే హైం?

సమాధానః- ఇన్ద్రియ జ్ఞాన అర్థాత ఉసమేం రాగమిశ్రిత జ్ఞాన ఆ గయా. రాగమిశ్రిత జ్ఞాన. జ్ఞానగుణ అపనా స్వభావ హై. అధూరా జ్ఞాన హై వహ రాగమిశ్రిత హై. వహ ఉసమేం ఆ జాతా హై. ఉసమేం జ్ఞానకా భాగ ఇస ఓర లో తో ఇస ఓర ఆ జాతా హై, రాగకా భాగ ఉసే చలా జాతా హై. జ్ఞానకా భాగ చైతన్యకీ ఓర ఆ జాతా హై, రాగకా భాగ విభావ ఓర చలా జాతా హై.

ముముక్షుః- ఇస ఓర, ఉస ఓరమేం కుఛ...

సమాధానః- జ్ఞానకా భాగ చైతన్య తరఫ ఆ జాతా హై. రాగకా భాగ విభావ తరఫ జాతా హై, పర తరఫ జాతా హై. రాగకా భాగ పర తరఫ జాతా హై, జ్ఞానకా భాగ స్వ తరఫ ఆ జాతా హై. ఉసమేం అపూర్ణ యా పూర్ణకా లక్ష్య నహీం రఖకర, మైం జ్ఞాయక హీ హూఁ. వైసే జ్ఞాన సో జ్ఞాన హీ హై ఔర విభావ సో విభావ హీ హై. పర తరఫ విభావకా భాగ జాతా హై.

ముముక్షుః- రాగమిశ్రితమేం వాస్తవమేం రాగపనా హై ఉససే భిన్న పడనా హై. జ్ఞాన తో మూల

PDF/HTML Page 1559 of 1906
single page version

తో స్వభావకా అంశ హై.

సమాధానః- జ్ఞాన తో స్వభావకా అంశ హై.

ముముక్షుః- యే తో జ్ఞాన-సే భీ భిన్న కరతా హై. భూల హమారీ ఐసీ హోతీ హై. జ్ఞాన- సే భిన్న జ్ఞాయక.

సమాధానః- అపూర్ణ జ్ఞాన జితనా మైం నహీం హూఁ. పూర్ణ శాశ్వత హూఁ. యే క్షయోపశమ జ్ఞాన, మతి-శ్రుత పర్యాయ, అవధిజ్ఞాన, మనఃపర్యయజ్ఞాన ఆది జో భేద పడతే హైం, వహ భేద జో అపూర్ణ పడతే హైం వహ మేరా పూర్ణ స్వభావ నహీం హై. పూర్ణకో గ్రహణ కరనా, అపూర్ణకో గ్రహణ నహీం కరనా. జిసమేం రాగకే కారణ, నిమిత్తకే కారణ అపూర్ణ పర్యాయ హై, ఉసే గ్రహణ నహీం కరకే స్వయంకా పూర్ణ స్వరూప, జిసే స్వయంకా చైతన్యకా స్వరూప గ్రహణ కరనా హై, ఉసే పూర్ణ స్వరూప గ్రహణ కరనా చాహియే. అపూర్ణ గ్రహణ కరే తో భీ పూర్ణ స్వరూప గ్రహణ నహీం కియా హై. ఇసలియే పూర్ణ స్వరూప గ్రహణ కరనా. ఫిర యే సబ తో అపూర్ణ పర్యాయేం హైం. కేవలజ్ఞాన హోతా హై వహ పూర్ణ పర్యాయ హై. పరన్తు పర్యాయ హై, ఐసా ఉసకా జ్ఞాన కరనా. పర్యాయ హై, లేకిన వహ చైతన్యకీ సాధనామేం ప్రగట హోతీ పర్యాయ హై, ఉసకా జ్ఞాన కరనా. పరన్తు హై పర్యాయ, ఉసకా జ్ఞాన కరనా. ఉససే కహీం భేదజ్ఞాన నహీం కరనా హై.

ముముక్షుః- చైతన్యకీ సాధనామేం ప్రగట హోతీ పర్యాయేం హైం.

సమాధానః- చైతన్యకీ సాధనామేం ప్రగట హోతీ పర్యాయ కేవలజ్ఞాన హై.

ముముక్షుః- ఫిర భీ ఉస అపూర్ణకా ఆశ్రయ నహీం కరనా హై, ఆశ్రయ తో ఏకకా హీ కరనా హై.

సమాధానః- ఆశ్రయ తో పూర్ణకా కరనా హై. ఆశ్రయ అనాదిఅనన్త ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై. ఆశ్రయ కరనే-సే ఉసమేం శుద్ధ పర్యాయేం ప్రగట హోతీ హైం.

ముముక్షుః- స్వభావకీ హీ మహిమా. సమాధానః- స్వభావకీ మహిమా, పూర్ణకీ మహిమా. అపూర్ణకీ మహిమా నహీం, పూర్ణ స్వభావకీ మహిమా.