PDF/HTML Page 1566 of 1906
single page version
ముముక్షుః- వచనామృత బోల-౪౦౧మేం విభావభావమేం పరదేసత్వకీ అనుభూతి వ్యక్త కీ హై ఔర అనన్త గుణ-పరివార హమారా స్వదేశ హై, ఉస ఔర హమ జా రహే హైం. ఇస ప్రకార ఏక హీ ద్రవ్యమేం ఏక స్థాన-సే దూసరే స్థానకీ గతిక్రియా, భిన్న-భిన్న అనుభవ హో, ఐసా అనుభవ కిస తరహ హోతా హై?
సమాధానః- వహ తో ఏక భావనాకీ బాత హై. విభావ మేరా దేశ నహీం హై. ద్రవ్య పర దృష్టి హై. చైతన్యదేశ హమారా హై. పరన్తు అభీ అధూరీ పర్యాయ హై. ఇసలియే యహ విభావ హమారా దేశ నహీం హై. ఇస దేశమేం హమ కహాఁ ఆ పడే? దేశ తో హమారా చైతన్య స్వదేశ హమారా హై. యే తో విభావ తో పరదేశ హై, యహాఁ కహాఁ ఆ గయే? వహ సబ తో విభావ-విభావ (హై), యహాఁ హమారా కోఈ నహీం హై. హమారా సబ హమారే స్వదేశమేం హమారే గుణ హైం వహ హమారే హైం.
దృష్టి భలే అఖణ్డ పర హై, పరన్తు ఉసకే జ్ఞానమేం ఉసకీ భావనామేం ఆగే బఢనేకే లియే ఉసకీ చారిత్రకీ పర్యాయమేం ఆగే బఢనేకే లియే అనేక జాతకీ భావనా ఆతీ హై. యే సబ తో పరదేశ హై, మేరా స్వదేశ తో మేరే గుణ హైం, వహ మేరా స్వదేశ హై. స్వదేశకీ ఓర, హమారే పురుషార్థకీ గతి ఉస తరఫ హో. హమేం ఇస విభావకీ ఓర నహీం జానా హై. దృష్టి అపేక్షా- సే తో భలే స్వదేశకో గ్రహణ కియా. పరిణతి అముక ప్రకార-సే స్వ తరఫ గయీ హో, పరన్తు విశేష-విశేష హమ స్వదేశమేం జాయేం, హమారే పురుషార్థకీ గతి స్వదేశమేం జాయ, యే విభావ హమారా దేశ నహీం హై. ఐసా భావనామేం ఆ సకతా హై.
సాధకకో సబ జాతకీ భావనా ఆతీ హై. వహాఁ దృష్టి రఖే తో విభావ తరఫ జానే- సే వహాఁ హమారా కోఈ దిఖాఈ నహీం దేతా. చైతన్యకే స్వదేశమేం జాతే హైం, వహ సబ హమారే హైం. యే సబ తో విభావ హై. విభావ పరభావ హైం. ఐసా భావనామేం ఆ సకతా హై.
ముముక్షుః- తో వహాఁ సబ హమారా హై, పరిచిత హై, హమేశా రహనేవావలే హైం, క్యా లగతా హోగా?
సమాధానః- స్వయంనే జో స్వదేశ దేఖా హై, జో దేఖా హై వహ కహ సకతే హైం కి యే సబ హమారే హైైం. యే గుణ హమారే సాథ రహనేవాలే శాశ్వత హైం, వహ సబ హమారే హైం. అనన్త గుణోం-సే భరపూర, జిసమేం అనన్త శుద్ధకీ పర్యాయ-శుద్ధాత్మాకీ ప్రగట హోతీ హైం, జో అనన్త గుణోం-
PDF/HTML Page 1567 of 1906
single page version
సే భరపూర ఐసా చైతన్యద్రవ్య, ఉసకీ స్వానుభూతి హోతీ హై తో ఉసే ఐసా లగతా హై కి యే సబ హమారే హైం. ద్రవ్య, అఖణ్డ ద్రవ్య పర దృష్టి హై, తో భీ యే సబ గుణ ఉసకే జ్ఞానమేం వర్తతా హై కి యే సబ హమారా హై, యే కోఈ హమారా నహీం హై. ఉసకీ భావనామేం వహ సబ ఆతా హై.
దృష్టి, జ్ఞాన, చారిత్ర, అనేక ప్రకారకీ అపేక్షాఏఁ సాధ్య-సాధక భావమేం హోతీ హై. అనేకాన్తమయీ మూర్తి నిత్యమేవ ప్రకాశతామ. అనేకాన్త స్వభావ హై. ఏక తరఫ-సే దేఖో తో క్లేశ-కాలిమా దిఖే. ఏక తరఫ-సే శుద్ధాత్మా దిఖే, ఏక తరఫ సాధకదశా హో. అనేక జాతకీ పర్యాయ దిఖే. అతః వహ అనేకాన్త స్వరూప హై. అనేక అపేక్షాఏఁ సాధక దశామేంం హోతీ హైం. ఔర పూర్ణ హో తో భీ ఉసమేం అనన్త గుణ ఔర అనన్త పర్యాయేం,...
ముముక్షుః- .. భేదజ్ఞాన వర్తతా హై ఔర సంవేదనమేం తో స్వభావకే సాథ అభేద జ్ఞాన హోతా హై, తో భేదజ్ఞానకీ వ్యవస్థా క్యా?
సమాధానః- వికల్ప హై వహ తో అభ్యాసరూప భేదజ్ఞాన హై ఔర స్వానుభూతిమేం భేదజ్ఞానకా వికల్ప నహీం హై, నిర్వికల్ప దశా హై. బీచకీ సాధకదశామేం భేదజ్ఞానకీ ధారా, వహ ఉసే సహజ పరిణతిరూప హోతీ హై. ఉసే వికల్పరూప నహీం హై. ఉసే, మైం భేదజ్ఞాన కరుఁ, ఐసా నహీం హై. పరన్తు ఉసే సహజ జ్ఞాయకకీ ధారా ఔర ఉదయకీ ధారా, దోనోం భిన్న ధారా సాధకదశామేం వర్తతీ హై. ఉదయధారా ఔర జ్ఞానధారా-జ్ఞాయకకీ ధారా. దోనోం జాతకీ భేదజ్ఞానకీ ధారా ఉసే వర్తతీ హీ హై.
శాస్త్రమేం ఆతా హై కి భేదజ్ఞాన తబతక అవిచ్ఛిన్న ధారా-సే భానా కి జబతక జ్ఞాన జ్ఞానమేం స్థిర న హో జాయ. ఇసలియే అముక అంశమేం స్థిర న హో జాయ ఔర పూర్ణ స్థిర న హో జాయ, వీతరాగ దశా న హో తబతక భేదజ్ఞాన అవిచ్ఛిన్న ధారా-సే భానా. ఉసమేం త్రుటక న పడే ఐసా. ఐసీ సహజ భేదజ్ఞానకీ ధారా, సమ్యగ్దృష్టికో సహజ భేదజ్ఞానకీ ధారా హోతీ హై. జ్ఞాయకకీ జ్ఞాయకధారా ఔర విభావకీ విభావధారా. అల్ప అస్థిరతా హోతీ హై వహ విభావధారా హై. ఔర జ్ఞాయక జ్ఞాయకరూప పరిణమతా హై, వహ వికల్పరూప నహీం హై, పరన్తు సహజ హై. జైసే ఏకత్వబుద్ధికీ ధారా సహజ అనాది కాలసే చల రహీ హై, ఉసమేం ఉసే కుఛ యాద నహీం కరనా పడతా యా ఉసే ధోఖనా నహీం పడతా, ఏకత్వబుద్ధికీ ధారా (వర్తతీ హై). వైసే ఉసే భేదజ్ఞానకీ ధారా ఐసీ సహజ హో గయీ హై కి జ్ఞాయక జ్ఞాయకరూప పరిణమతా రహతా హై ఔర విభావ విభావరూప. ఉసకీ అల్ప అస్థిరతా హై ఇసలియే విభావధారా ఔర జ్ఞాయకధారా దోనోం ధారా రహతీ హై. ఫిర వీతరాగదశా హోతీ హై, తబ దో ధారా నహీం రహతీ. స్వానుభూతిమేం దో ధారా నహీం హోతీ.
ముముక్షుః- దోనోం ధారా భిన్న-భిన్న పరిణమతీ హై, వహీ భేదజ్ఞానకా అస్తిత్వ..
సమాధానః- వహ భేదజ్ఞాన హై.
ముముక్షుః- పర్యాయమేం ద్రవ్యత్వ నహీం హై ఔర ద్రవ్యమేం అర్థాత ధ్రువమేం పర్యాయత్వ నహీం హై.
PDF/HTML Page 1568 of 1906
single page version
తో పర్యాయ ద్రవ్యకే సాథ ఏకత్వకా అనుభవ కైసే కరతీ హై?
సమాధానః- ద్రవ్యమేం పర్యాయ నహీం హై, పర్యాయమేం ద్రవ్య నహీం హై. వహ దృష్టికీ అపేక్షా- సే కహనేమేం ఆతా హై. ద్రవ్య పర దృష్టి కరనే-సే దృష్టికే విషయమేం ఏక ద్రవ్య ఆతా హై. బాకీ సర్వ అపేక్షా-సే ద్రవ్యమేం పర్యాయ నహీం హై ఔర పర్యాయమేం ద్రవ్య నహీం హై, వహ సర్వ అపేక్షా- సే నహీం హై. పర్యాయకో ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై ఔర ద్రవ్య పర్యాయరూప పరిణమతా హై. ఇస ప్రకార దూసరీ ఏక అపేక్షా హై. సర్వ అపేక్షా-సే పర్యాయ ద్రవ్య నహీం హై ఔర ద్రవ్య పర్యాయ నహీం హై, వహ సర్వ అపేక్షా-సే నహీం హై. పర్యాయ సర్వథా భిన్న హో తో పర్యాయ స్వయం ద్రవ్య బన జాయ. సర్వ అపేక్షా-సే ఐసా నహీం హై.
ముముక్షుః- యహాఁ ద్రవ్య యానీ ధ్రువ భావ. యహాఁ ద్రవ్య యానీ ధ్రువ భావ ఔర పర్యాయ భావ. ఐసే దో భావ లేనే హైం.
సమాధానః- ధ్రువ భావ తో వహ అకేలా ధ్రువ నహీం హై. ధ్రువకో ఉత్పాద-వ్యయకీ అపేక్షా హై. ఉత్పాద-వ్యయ బినాకా ధ్రువ నహీం హై. అకేలా ధ్రువ నహీం హో సకతా. ఉత్పాద-వ్యయకీ అపేక్షావాలా ధ్రువ హై. కోఈ అపేక్షా-సే అంశ భిన్న హైం, పరన్తు ఏకదూసరేకీ అపేక్షా రఖతే హైం.
ముముక్షుః- పహలే నిరపేక్ష-సే జాననా చాహియే ఔర ఫిర సాపేక్షాతా లగానీ చాహియే అర్థాత ధ్రువ ధ్రువ-సే హై ఔర పర్యాయ-సే నహీం హై. అథవా పర్యాయ పర్యాయ-సే హై ఔర ధ్రువ- సే నహీం హై. ఇస ప్రకార నిరపేక్షతా సిద్ధ కరకే, ఫిర సాపేక్షతా అర్థాత ద్రవ్యకీ పర్యాయ హై ఔర పర్యాయ ద్రవ్యకీ హై, ఐసే లేనా చాహియే? ఐసా సమఝనమేం క్యా దోష ఆతా హై?
సమాధానః- పహలే నిరపేక్ష ఔర ఫిర సాపేక్ష. జో నిరపేక్ష యథార్థ సమఝే ఉసే సాపేక్ష యథార్థ హోతా హై. ఉసమేం పహలే సమఝనేమేం పహలా-బాదమేం ఆతా హై, పరన్తు యథార్థ ప్రగట హోతా హై, ఉసమేం దోనోం సాథమేం హోతే హైం. జో యథార్థ నిరపేక్ష సమఝే, ఉసకే సాథ సాపేక్ష హోతా హీ హై. అకేలా నిరపేక్ష పహలే సమఝే ఔర ఫిర సాపేక్ష (సమఝే), వహ తో వ్యవహారకీ ఏక రీత హై. అనాది కాల-సే తూనే స్వరూపకీ ఓర దృష్టి నహీం కీ హై, ఇసలియే ద్రవ్యదృష్టి కర. ఐసే ద్రవ్యదృష్టి కర. పహలే తూ యథార్థ జ్ఞాన కర, ఐసా సబ కహనేమేం ఆతా హై.
ఇస ప్రకార తూ పహలే నిరపేక్ష ద్రవ్యకో పహచాన. నిరపేక్ష పహచానకే సాథ సాపేక్ష క్యా హై, వహ ఉసకే సాథ ఆ హీ జాతా హై. యది అకేలా నిరపేక్ష ఆయే తో వహ నిరపేక్ష యథార్థ నహీం హోతా.
ముముక్షుః- అకేలా నిరపేక్ష హై, వహ ఏకాన్త హో గయా.
సమాధానః- వహ ఏకాన్త హో జాతా హై.
ముముక్షుః- ఆపకా కహనా యహ హై కి సమఝనేమేం పహలే నిరపేక్ష ఔర బాదమేం సాపేక్ష, ఐసే సమఝనమేం దో ప్రకార పడతే హైం. వాస్తవమేం తో దోనోం సాథ హీ హైం.
సమాధానః- వాస్తవమేం దోనోం సాథ హైం. సమఝనేమేం (ఆగే-పీఛే) హోతా హై.
PDF/HTML Page 1569 of 1906
single page version
ముముక్షుః- జీవకో రాగకే పరిణామకా పరిచయ హై. జ్ఞాన అస్పష్టరూపసే ఖ్యాలమేం ఆతా హై. ఔర వహ భీ పరవిషయ హో, ఇస తరహ. ఇస స్థితిమేం ఆగే కైసే బఢనా? ఇస సమ్బన్ధిత మార్గదర్శన దేనేకీ కృపా కరేం.
సమాధానః- రాగకా పరిచయ అనాది-సే హై. జ్ఞానకా పరిచయ నహీం హై. తో జ్ఞానస్వరూప ఆత్మాకా పరిచయ జ్యాదా కరనా. జ్ఞాన భలే అస్పష్ట (మాలూమ పడే), అపనీ దృష్టి బాహర హై, ఇసలియే జ్ఞాత నహీం హో రహా హై, పరన్తు జో జ్ఞాత హో రహా హై వహ జ్ఞాన హీ హై. ఉస జ్ఞానకో విభావ-సే భిన్న జానకర, అకేలా జ్ఞాయక-జ్ఞానకో గ్రహణ కరనా. జ్ఞానకో గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. ఉసకా పరిచయ కరనా, ఉసకా బారంబార అభ్యాస కరనా. ఉసకా పరిచయ జ్యాదా కరనే-సే ఉసకా స్వభావ సమీప జాకర పహచాననే-సే వహ ప్రగట హోతా హై. భలే వహ జ్ఞాన అస్పష్ట దిఖాఈ దే యా జైసా భీ దిఖాఈ దే, పరన్తు వహ చైతన్యకా లక్షణ హై. ఇసలియే ఉస లక్షణ-సే లక్ష్యకో పహచాననా.
పర తరఫ ఉసకీ దృష్టి జాతీ హై, ఇసలియే మానోం జ్ఞేయ-సే హో ఐసీ భ్రమణా హో గయీ హై. తో ఉస భ్రమణాకో ఛోడకర జో అకేలా జ్ఞాన హై, ఉస జ్ఞానకో గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. జ్ఞాన భలే అస్పష్ట మాలూమ పడే, పరన్తు వహ జ్ఞాన హీ హై. ఐసే జ్ఞానకో గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా ఔర బార-బార ప్రయత్న కరనా. ఉసకా పరిచయ కరనా, ఉసకా అభ్యాస కరనా. జో రాగకా పరిచయ హై, వహ ఛోడకర జ్ఞానకా పరిచయ కరనా, జ్ఞాతాకా పరిచయ కరనా. బార-బార ఉసకా అభ్యాస కరనా. వహ ఉసకా ఉపాయ హై.
ముముక్షుః- జ్ఞానపర్యాయ పర-సే జ్ఞానస్వభావకా ఖ్యాల కైసే ఆ జాతా హై?
సమాధానః- పర్యాయ పర-సే, దృష్టి తో ద్రవ్య పర కరనీ హై, పరన్తు పర్యాయ బీచమేం ఆతీ హై. పర్యాయకా ఆశ్రయ నహీం ఆతా, పరన్తు పర్యాయ ఆతీ హై. పర్యాయ సాథమేం ఆతీ హై. ద్రవ్యకా విషయ కరనా హై, పరన్తు వహ విషయ తో పర్యాయ కరతీ హై. పర్యాయ తో సాథమేం ఆతీ హీ హై. దృష్టికీ దిశా పలటతీ హై. పర్యాయ ఇస ఓర జాతీ హై, ఉసకీ దిశా పలటతీ హై. ఉసకా విషయ ద్రవ్య పర జాతా హై. పర్యాయ తో బీచమేం ఆతీ హీ హై.
ముముక్షుః- పర్యాయ ఆతీ హై వహ బరాబర, పరన్తు పహలే జైసే రాగ జాననేమేం ఆతా థా, వైసే జ్ఞానకీ పర్యాయ జాననేమేం ఆతీ హై, ఫిర ఉసమేం-సే జ్ఞానస్వభావ జ్ఞాత హోతా హై యా సీధా జ్ఞానస్వభావ జ్ఞాత హోతా హై.
సమాధానః- జ్ఞానకీ పర్యాయ భలే జాననేమేం ఆయే, పరన్తు జ్ఞానస్వభావ గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. పర్యాయ గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న నహీం కరనా. పరన్తు జ్ఞాన గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. వహ అంశ జో దిఖతా హై, ఉస అంశకో గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న నహీం కరనా. యే జో క్షణ-క్షణమేం, క్షణ-క్షణమేం జో దిఖతా హై వహ మైం, ఐసా ప్రయత్న నహీం కరనా, పరన్తు వహ జాననేవాలా కౌన హై? ఐసీ జాననేకీ శక్తి ధారణ కరనేవాలా కౌన హై? ఉస ద్రవ్యకో
PDF/HTML Page 1570 of 1906
single page version
గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. జో క్షణ-క్షణమేం జాన రహా హై, జో క్షణ-క్షణమేం సబకా జ్ఞాన కర రహా హై, జో భావ చలే గయే ఉన భావోంకా భీ జ్ఞాన కరనేవాలా హై, సబకా జ్ఞాన కరనేవాలా హై, జ్ఞేయకా కరనేవాలా శక్తివాన కౌన హై? ఉసే గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. యహ జానా, వహ జానా ఐసే పర్యాయకో గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న నహీం కరకే అఖణ్డ జ్ఞాన గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. పర్యాయ-సే గ్రహణ హోతా హై, ఉసకే లక్షణ-సే గ్రహణ హోతా హై. పర్యాయ బీచమేం ఆతీ హై. పర్యాయ పర దృష్టి ఛోడకర జ్ఞాన గ్రహణ కర.
గురుదేవనే బహుత సమఝాయా హై ఔర గురుదేవకా పరమ ఉపకార హై. ఇస పంచమ కాలమేం గురుదేవకా జన్మ హుఆ ఔర సబకో తారనేకా గురుదేవకా మహాన నిమిత్తత్వ థా. ఉనకీ వాణీ కోఈ అపూర్వ థీ. ఉనకీ వాణీకే పీఛే పూరా ముక్తికా మార్గ, ఆత్మా-అదభుత ఆత్మా దిఖే ఐసీ ఉనకీ వాణీ థీ. సబ ఉన్హోేంనే సమఝాయా హై. వస్తు స్థితికే చారోం తరఫకే పహలూ ఉన్హోంనే సమఝాయే హైైం. ఆత్మాకీ స్వానుభూతి కైసే హో? సాధక దశా క్యా? ద్రవ్యదృష్టి క్యా? పర్యాయ క్యా? గుణ క్యా? సబ గురుదేవనే సమఝాయా హై.
సమాధానః- ... ఐసా కైసా హై? తత్త్వకా స్వభావ కైసా హై? యహ సబ విచారనా చాహియే. ఐసా తత్త్వకా విచార హోనా చాహియే, యహ సబ కరనా చాహియే. బారంబార-బారంబార, బారంబార-బారంబార ఇసకా మనన, చింతవన, ఆత్మాకే బినా ఉసకో చైన న పడే, మైం ఆత్మా కైసే ప్రాప్త కరుఁ? విభావమేంం రస నహీం లగే ఔర చైతన్య స్వభావమేం రస హోనా చాహియే. ఐసీ అంతరమేం-సే తైయారీ హోనీ చాహియే. ఐసీ పాత్రతా హోనీ చాహియే. తబ వహ స్వభావ తరఫ జా సకతా హై.
అనాది కాల-సే విభావమేం ఏకత్వబుద్ధి హో రహీ హై. ఉసమేం సబకుఛ మానా హై ఔర బాహ్య క్రియామేం ధర్మ మాన లియా హై. ఔర శుభభావ-సే తో పుణ్యబన్ధ హోతా హై, స్వర్గ హోతా హై. ఆత్మ స్వరూప, శుద్ధాత్మాకీ పర్యాయ తో నహీం హోతీ. స్వానుభూతి నహీం హోతీ. శుభభావ- సే తో పుణ్యబన్ధ హోతా హై. ఉససే మేరా స్వభావ తో శుభభావ-సే భీ భిన్న హై. శుభభావ బీచమేం ఆతా హై. దేవ-గురు-శాస్త్రకీ మహిమా సబ ఆతా హై. పరన్తు శుభ పరిణామ అపనా స్వభావ నహీం హై. ఐసీ శ్రద్ధా హోనీ చాహియే. ఐసీ శ్రద్ధా, ఉసకా చింతవన, మనన నిరంతర ఐసా హోనా చాహియే. తో ఆత్మాకీ ప్రాప్తి హో సకతీ హై. మైం ఉససే భిన్న హూఁ. మైం భిన్న హూఁ, ఐసా భీతరమేం-సే హోనా చాహియే. పహలే తో వహ విచార కరతా హై, పరన్తు ఐసా భీతరమేం- సే హోనా చాహియే. స్వభావమేం-సే ఆత్మాకో గ్రహణ కరనా చాహియే. ప్రజ్ఞా-సే గ్రహణ కరనా చాహియే ఔర ప్రజ్ఞా-సే భిన్న కరనా చాహియే. ఐసా హోనే-సే ఉసకో నిర్వికల్ప స్వానుభూతి హో సకతీ హై. బారంబార ఉసకా మనన, మైం న్యారా చైతన్య హూఁ, శరీర భీ మైం నహీం హూఁ, విభావ భీ మేరా స్వభావ నహీం హై. భిన్న ఆత్మాకో పహచాననా చాహియే.
ముముక్షుః- యే సబ తో వికల్పమేం జాయగా. యే తో వికల్పమేంం ఆయగా.
PDF/HTML Page 1571 of 1906
single page version
సమాధానః- వికల్పమేం ఆయగా, లేకిన భీతరమేం-సే పరిణతి తో హుయీ నహీం హై. వికల్ప తో బీచమేం ఆతా హై. పరన్తు ఐసీ శ్రద్ధా హోనీ చాహియే కి భీతరమేం-సే మేరా స్వభావ కైసే ప్రగట హోవే? ఐసీ భావనా హోనీ చాహియే. వికల్ప తో బీచమేం ఆతా హై. వికల్ప-సే హోతా నహీం హై. వికల్ప-సే కుఛ హోతా నహీం హై, వహ తో బీచమేం ఆతా హై. పరన్తు భీతరమేం- సే ఐసీ పరిణతి ప్రగట కరనీ చాహియే. పరిణతికా ప్రయాస కరనా చాహియే. ఐసే వికల్ప తో ఆతే హైం. వికల్ప-సే హోతా (నహీం). వికల్ప తో హై, తో క్యా కరనా? భీతరమేం తో గయా నహీం హై. తో వికల్ప తో బీచమేం ఆతా హై. వికల్ప-సే మైం భిన్న హూఁ, ఐసీ శ్రద్ధా కరనీ చాహియే. మైం భిన్న హూఁ, యే భీ వికల్ప హోతా హై. మేరా స్వభావ భిన్న హై, యే భీ వికల్ప హోతా హై. ఐసా జాన లేతా హై కి మైం భిన్న హూఁ. ఐసే భిన్న హో నహీం జాతా హై, వికల్ప హోతా హై. పరన్తు యథార్థ భిన్నతా తో ఐసీ పరిణతి న్యారీ హోవే తబ భిన్నతా తో హోతీ హై. పరిణతి న్యారీ హుఏ బినా భిన్నతా హో సకతీ నహీం.
మైం అనాదిఅనన్త శాశ్వత ద్రవ్య హూఁ, అనాదిఅనన్త. ఐసా వికల్ప నహీం, పరన్తు ఐసీ పరిణతి హోనీ చాహియే. బీచమేం భావనా కరతా హై తో వికల్ప తో ఆతా హై. పరన్తు శ్రద్ధా ఉసకీ ఐసీ హోనీ చాహియే కి మేరీ పరిణతి కైసే న్యారీ హోవే? పరిణతి న్యారీ హోవే తబ భేదజ్ఞాన హోతా హై, తబ నిర్వికల్ప దశా హోతీ హై. ఐసే తో నహీం హోతా, వికల్పమాత్ర-సే తో నహీం హోతా.
పూఛా న కైసా చింతవన కరనా? చింతవన తో బీచమేం ఐసా ఆతా హై కి మైం చైతన్య ద్రవ్య హూఁ. మేరా స్వభావ భిన్న హై. ఉసకీ లగన, మహిమా సబ భీతరమేం-సే హోనా చాహియే, తో హో సకతా హై. పరిణతి తో న్యారీ హోవే తబ కార్య హోతా హై. పరిణతి హుఏ బినా నహీం హోతా హై. స్వభావ భీతరమేం-సే యథార్థ గ్రహణ కరే తబ హోతా హై. బాహర స్థూల వికల్ప- సే నహీం హోతా హై. వికల్ప-సే తో హోతా హీ నహీం. వికల్ప-సే నిర్వికల్ప దశా హో సకతీ నహీం. తో క్యా కరనా? భావనా కరనీ. వికల్ప తో బీచమేం ఆతా హై. పరన్తు పరిణతి కైసే న్యారీ హోవే? అపనే భీతరమేం జాకర ఐసీ శ్రద్ధా కరనా. భీతరమేం జాకర ఐసీ పరిణతి ప్రగట కరనేకా ప్రయాస కరనా చాహియే.
ముముక్షుః- నిర్వికల్ప దశా మానే క్యా? నిర్వికల్ప దశామేం క్యా హోతా హై? విచారశూన్య దశా హోతీ హై? యా క్యా హోతా హై?
సమాధానః- విచారశూన్య నహీం హోతా హై, శూన్య దశా నహీం హోతీ హై. చైతన్యతత్త్వ హై, శూన్యతా నహీం హోతీ. విచార శూన్య హో జాయ (ఐసా నహీం హై). చైతన్యతత్త్వ హై. చైతన్యకా స్వానుభవ హోతా హై. అనన్త గుణ-సే భరా చైతన్య పదార్థ హై, ఉసకీ ఉసకో స్వానుభూతి హోతీ హై. ఉసకా ఆనన్ద హోతా హై. ఐసే అనన్త గుణ-సే భరా చైతన్య పదార్థ హై. జాగృతి హోతీ హై, శూన్యతా నహీం హోతీ హై. శూన్యతా నహీం హోతీ, జాగృతి హోతీ హై.
PDF/HTML Page 1572 of 1906
single page version
అనన్త కాల-సే జో నహీం హుఆ ఐసా అనుపమ తత్త్వ, ఐసా అనుపమ ఆనన్ద ఔర అనన్త గుణ-సే భరా చైతన్యద్రవ్య, ఉసకీ స్వానుభూతి హోతీ హై. శూన్యదశా నహీం హోతీ హై, జాగృతి హోతీ హై. విభావమేం జో థా, ఉససే ఉసకా జీవన పలట జాతా హై. ఉసకీ పరిణతి న్యారీ హో జాతీ హై. ఉసకీ దశా కోఈ అదభుత హో జాతీ హై. శూన్యతా నహీం హోతీ. అపనా చైతన్యకా అస్తిత్వ గ్రహణ కరే, ఉసకా భేదజ్ఞాన కరకే భీతరమేం జాయ తో ఉసకీ ప్రాప్తి హోతీ హై.
ముముక్షుః- స్వానుభవ తో పర్యాయమేం హోతా హై. తో సంపూర్ణ ఆత్మా ఉస పర్యాయమేం ఆ జాతా హై? పర్యాయ తో ఏక సమయకీ హై, తో సంపూర్ణ ఆత్మా ఉసమేం కైసే ఆతా హై?
సమాధానః- ఏక సమయకీ పర్యాయ హై. పరన్తు ఆత్మా తో అఖణ్డ హై. ఏక పర్యాయ అంశ హై, వహ పలట జాతీ హై. ఆత్మా స్వయం అఖణ్డ హై. వహ అనాదిఅనన్త శాశ్వత ద్రవ్య హై. ఏక పర్యాయ జో అంశ హై, ఉసమేం పూరా అంశీ నహీం ఆ జాతా. పర్యాయ తో అంశ హై. స్వానుభూతి హోతీ హై, స్వానుభూతి పర్యాయమేం హోతీ హై, పరన్తు ఉసమేం ద్రవ్య అఖణ్డ హై. పూరా ద్రవ్య పర్యాయమేం ఘూస జాతా హై, ఐసా నహీం హై. పర్యాయమేం పూరా ద్రవ్య ఆ జాతా హై, ఐసా నహీం.
ముముక్షుః- ఉసకీ అనుభూతి హోతీ హై? పర్యాయమేం అనుభూతి హోతీ హై.
సమాధానః- పర్యాయకీ అనుభూతి హోతీ హై.
ముముక్షుః- లేకిన సమయ తో బహుత హీ కమ రహతా హై. మాలూమ నహీం పడతా హోగా.
సమాధానః- మాలూమ నహీం పడతా హై, ఐసా నహీం హై. సమయ అంతర్ముహూర్త హోతా హై. జిసకీ దశా బదల జాతీ హై, ఉసకో వేదన-స్వానుభూతి హోతీ హై. చైతన్యద్రవ్య హై, కోఈ దూసరీ వస్తు నహీం హై. స్వయం స్వ హీ హై. స్వకా అనుభవ స్వ కరతా హై తో ఉసకో ఖ్యాల నహీం ఆతా హై, ఐసా నహీం హోతా. ఉసకో ఖ్యాలమేం ఆతా హై, ఉసకా వేదన హోతా హై. పర్యాయ అంశ హై, వహ అంశ పలట జాతా హై, పరన్తు ద్రవ్య తో శాశ్వత రహతా హై. ద్రవ్య తో అనాదిఅనన్త శాశ్వత హై.
ముముక్షుః- స్వానుభవ హోనేకే పహలే దశా కిస ప్రకారకీ హోతీ హై?
సమాధానః- ఉసకే పహలేకీ దశా తో వహ భేదజ్ఞానకా అభ్యాస కరతా హై. స్వానుభూతికే బాద భేదజ్ఞానకీ సహజ ధారా రహతీ హై. జ్ఞాయకకీ ధారా, ఉదయధారా దోనోం భిన్న రహతీ హై. స్వానుభూతికే పహలే వహ అభ్యాస కరతా హై కి మైం చైతన్య భిన్న హూఁ, మైం జ్ఞాయక హూఁ. మైం అనాదిఅనన్త శాశ్వత తత్త్వ హూఁ. యే పర్యాయ తో క్షణ-క్షణమేం బదలతా హుఆ అంశ హై. మైం అంశీ అఖణ్డ హూఁ. ఐసే ఉసకీ దృష్టి ద్రవ్య పర రహతీ హై. ఉసకా-దృష్టికా విషయ ద్రవ్య రహతా హై ఔర ఐసా అభ్యాస కరతా హై. యథార్థ తో స్వానుభూతికే బాద హోతా హై. స్వానుభూతిమేం యథార్థ హోతా హై. ఉసకే పహలే ఉసకీ ప్రతీత కరతా హై, ఉసకా అభ్యాస కరతా హై. బారంబార మైం చైతన్య హూఁ, యే విభావ మేరా స్వభావ నహీం హై. మైం చైతన్య జ్ఞాయక హూఁ, ఐసా అభ్యాస కరతా హై.
ముముక్షుః- జ్ఞానధారా చలతీ హై.
PDF/HTML Page 1573 of 1906
single page version
సమాధానః- జ్ఞానధారా చలతీ హై, లేకిన అభ్యాసరూప చలతీ హై. సహజరూప నహీం హోతీ. ఉసకో జ్ఞానధారా కహనేమేం నహీం ఆతీ హై, క్యోంకి అభ్యాస హై.
ముముక్షుః- బుద్ధిపూర్వక హోతా హై.
సమాధానః- బుద్ధిపూర్వక, వికల్పపూర్వక హోతా హై, సహజ నహీం హోతా హై. సహజ నహీం హోతా హై. ఏకత్వబుద్ధి టూటీ నహీం హై, ఉసకా అభ్యాస కరతా హై. ఇసలియే ఉసకో యథార్థ కహనేమేం నహీం ఆతా, అభ్యాస కరతా హై.
ముముక్షుః- ఆగే చలకర?
సమాధానః- ఆగే చలనేకే బాద యథార్థ హో సకతా హై. యది కారణ యథార్థ హోవే తో కార్య హో సకతా హై. ఉసకా కారణ జో భేదజ్ఞానకా అభ్యాస యథార్థ హోవే తో కార్య ఆ సకతా హై. ఉసకా ఉపాయ భేదజ్ఞానకా అభ్యాస హై.
ముముక్షుః- భేదజ్ఞానకా అభ్యాస? సమాధానః- అభ్యాస కరతా హై. ముముక్షుః- పహలే తో బుద్ధిపూర్వకకా హీ రహేగా. సమాధానః- బుద్ధిపూర్వక. విభావసే భిన్న హూఁ, శుభాశుభ భావ-సే భీ మేరా స్వభావ భిన్న హై. బీచమేం శుభభావ ఆతా హై. మైం ఉససే చైతన్య పదార్థ భిన్న హూఁ. ఔర అనాదిఅనన్త తత్త్వ హూఁ. గుణకా భేద ఔర పర్యాయకా భేద హోతా హై, వహ గుణభేద భీ మేరే స్వభావమేం నహీం హై. వికల్ప బీచమేం ఆతే హైం, మైం జ్ఞాన హూఁ, దర్శన హూఁ, చారిత్ర హూఁ, తో భీ ఐసే గుణకా టూకడా ఔర భేద, మేరేమేం ఐసా గుణభేద భీ నహీం హై. ఐసే అఖణ్డ దృష్టి ద్రవ్య పర స్థాపిత కరతా హై. ఉసకా అభ్యాస కరతా హై. యథార్థ బాదమేం హోతా హై.