PDF/HTML Page 1673 of 1906
single page version
ముముక్షుః- ... ఏక-ఏక శక్తి అనన్త శక్తియోంమేం వ్యాపక ... ఏక-ఏక శక్తి అనన్త శక్తియోంమేం నిమిత్త హై. తో .. స్పష్ట సమఝాఈయే.
సమాధానః- ఆత్మా అఖణ్డ హై తో ఉసమేం అనన్త శక్తి ఏకదూసరేమేం వ్యాపక హై. ఆత్మాకీ శక్తి హై. ఆత్మా అఖణ్డ ఏక ద్రవ్య, ఏక ద్రవ్య ఆత్మా హై ఏక ద్రవ్య హై, ఉసమేం అనన్త శక్తి హై. తో ప్రత్యేక శక్తికా స్వభావ భిన్న-భిన్న హై. ఇసలియే భిన్న-భిన్న కహనేమేం ఆతా హై. పరన్తు ప్రత్యేక ఆత్మామేం హై. భిన్న-భిన్న, జుదా-జుదా ద్రవ్య నహీం హై. ప్రత్యేక శక్తి, అనన్త శక్తి ఏక ఆత్మామేం హై. ఇసలియే అభిన్న హై. ప్రత్యేక శక్తి ప్రత్యేకమేం వ్యాపక హై. ఏక ద్రవ్యమేం సబ హై. ఏకమేం అనన్త శక్తి హై. ఇసలియే అనన్త ధర్మాత్మక వస్తు, అనన్త శక్తియోం-సే భరపూర ఆత్మా అఖణ్డ అభిన్న హై.
ప్రత్యేక శక్తికా స్వభావ భిన్న-భిన్న హై. ఇసలియే భిన్న-భిన్న కహనేమేం ఆతా హై. అపేక్షా- సే భిన్న ఔర అపేక్షా-సే అభిన్న హై. జ్ఞాన జ్ఞాన, దర్శన, చారిత్ర ఆది సబ. జ్ఞప్తి, దర్శి శక్తి ఆది ఆతీ హై న? సబ ఏకదూసరేమేం వ్యాపక హై. తో భీ సబకా స్వభావ భిన్న- భిన్న హై. ఇసలియే స్వభావ అపేక్షా-సే భిన్న-భిన్న హైం. ఏక ద్రవ్యకీ అపేక్షా-సే అభిన్న హై.
దృష్టి అఖణ్డ పర జాయ తో ఏక అఖణ్డ ఆత్మాకో గ్రహణ కరతీ హై. ఉసమేం అనన్త శక్తి ఆ జాతీ హై. అనన్త ధర్మాత్మక వస్తు ఏక చైతన్య జ్ఞాయకకో గ్రహణ కరే తో ఉసమేం అనన్త శక్తి ఆ జాతీ హై. భిన్న-భిన్న దృష్టి నహీం కరనీ పడతీ హై. ఆత్మా అనన్త స్వభావ- సే భరపూర హై. ఐసీ మహిమా జ్ఞాన సబ జాన లేతా హై.
ముముక్షుః- గురుదేవ ఐసా భీ లేతే థే కి ఏక గుణమేం అనన్త గుణకా రూప హై.
సమాధానః- వహ తో చైతన్య అఖణ్డ హై, ఇసలియే ఏకదూసరేకా ఏకదూసరేమేం రూప హై. బాకీ వహ చర్చా తో బహుత బార గురుదేవ సమక్ష చలతీ థీ.
ముముక్షుః- జ్ఞానమేం సత-అస్తిత్వపనా, జ్ఞానమేం అస్తిపనా ఐసా కహకర అస్తిత్వగుణకా రూప ఉసమేం హై.
సమాధానః- హాఁ, ఉసమేం హై. ఏక అస్తిత్వ గుణ హై తో జ్ఞాన అస్తిత్వ, చారిత్ర అస్తిత్వ ఇస ప్రకార పరస్పర ఏకదూసరేమేం రూప హై. జ్ఞాన భీ అస్తిత్వరూప హై, చారిత్ర అస్తిత్వరూప హై, బల భీ అస్తిత్వరూప హై. జ్ఞాన భీ బలవాన హై, జ్ఞాన భీ సామాన్య, విశేష హై. ఇస ప్రకార
PDF/HTML Page 1674 of 1906
single page version
జ్ఞానమేం, దర్శనమేం. అభేద హై ఇసలియే ఏకదూసరేకా ఏకదూసరేమేం రూప హై. జ్ఞానమేం ఆనన్ద హై, జ్ఞాన ఆనన్దరూప హై. ఆనన్ద గుణ భిన్న భీ హై, పరన్తు జ్ఞానమేం ఆనన్ద హై. ఆనన్దమేం జ్ఞాన హై.
ముముక్షుః- అముక స్పష్టీకరణ గురుదేవ కరతే థే ఔర అముక స్పష్టీకరణ కరనేమేం ఐసా కహతే థే, ఐసా .. ఘటిత హోతా హై, పరన్తు ఐసే నహీం ఘటతా హై. ఐసే దోనోం ప్రకార-సే బాత కరతే థే.
సమాధానః- హాఁ, ఐసా కహతే థే. ఉసమేం సాధనామేం తో దృష్టి ఏక ఆత్మా పర కరే, ఉసమేం సబ ఆ జాతా హై. ఆత్మా కైసా శక్తివాన? కైసా అనన్త మహిమావంత, అనన్త ధర్మాత్మక కైసా హై, వహ జాననేకే లియే (ఆతా హై). ఉసకీ మహిమా, ఆత్మా కైసా మహిమావంత హై, వహ జాననేకే లియే హై. అనన్త గుణోం-సే భరా హుఆ, అనన్తమేం అనన్తకా రూప హై. అనన్త అనన్తరూప పరిణమతా హై. ఉసకీ మహిమా కైసీ హై (వహ జాననేకే లియే హై).
వహ పుస్తకమేం ఆతా హై. ఏకదూసరేకా ఏకదూసరేమేం రూప హై. ఏక ప్రదేశ ఇస రూప, ఇస రూప, ఐసే ఉసకీ మహిమా, ఏక చైతన్యకీ మహిమా (కరనీ హై).
ముముక్షుః- చిదవిలాసమేం దీపచన్దజీ (కహతే హైం).
సమాధానః- హాఁ, చిదవిలాసమేం ఆతా హై.
ముముక్షుః- గురుదేవ బారంబార ఆధార దేతే థే.
సమాధానః- అచింత్య శక్తివాన ఆత్మా, కైసా చైతన్య ద్రవ్య హై. ఉసమేం బుద్ధి-సే కామ కరనే జాయ తో అముక యుక్తి-సే బైఠే, బాకీ తో స్వానుభవ గమ్య హై. అముక యుక్తి-సే బైఠే కి అనన్త గుణమేం అనన్తకా రూప హై. అనన్తమేం ఏక ఆనన్దరస వేదే, యహ వేదే, వహ వేదే, ఐసా కరకే కితనే ప్రకార లియే హైం.
అచింత్య ద్రవ్య-గుణ-పర్యాయకా స్వరూప హై. ఔర చేతనకా స్వరూప కైసా మహిమావంత హై, వహ ఉసమేం జాననా హై. అపూర్వతా భాసే కి ఆత్మా కైసా మహిమావంత హై. అగురులఘుకీ బాతమేం ఐసా హై. వహ అగురులఘు స్వభావ కైసా హై! హానివృద్ధి రూప పరిణమతా హోనే పర భీ జ్యోంకా త్యోం హై. వాస్తవిక హానివృద్ధి నహీం హోతీ, ఉసమేం తారతమ్యతామేం జ్యోంకా త్యోం రహతా హై, ఉసకీ పరిణమన శక్తి కైసీ హై! అనన్త అనన్తరూప పరిణమే ఫిర భీ జ్యోంకా త్యోం. తో భీ ఉసమేం కుఛ కమ నహీం హోతా, కుఛ బఢతా నహీం. ఫిర భీ పరిణమన ఉస ప్రకార హాని-వృద్ధిరూప హోతా హై.
ముముక్షుః- వహ భీ గురుదేవ బాదమేం కేవలీగమ్య కహకర నికాల దేతే థే.
సమాధానః- హాఁ, కేవలీగమ్య కహతే థే. తత్త్వకా స్వరూప కైసా సూక్ష్మ స్వరూప హై! కేవలీకే కేవలజ్ఞానమేం ఆయే. చేతనాగుణమేం జ్ఞాన-దర్శన కోఈ అపేక్షా-సే కహనేమేం ఆతా హై. ఔర జ్ఞాన-దర్శన గుణకో అలగ భీ కహతే హైం. చేతనాగుణకే అన్దర సామాన్య ఔర విశేష దోనోం సాథమేం (కహతే హైం). కోఈ అపేక్షా-సే జ్ఞాన, దర్శనకో అలగ కహనేమేం ఆతా హై.
PDF/HTML Page 1675 of 1906
single page version
ముముక్షుః- నిర్ణయ యథార్థ హై, వహ కైసే మాలూమ కరనా? యథార్థ నిర్ణయమేం ఐసా క్యా హోతా హై కి జో అనుభవకో లాతా హై?
సమాధానః- పహలే జో బుద్ధిపూర్వక నిర్ణయ హోతా హై, వహ గురుదేవనే జో అపూర్వ మార్గ బతాయా, ఉసకా నిర్ణయ వహ రుచి-సే స్థూలతా-సే కరతా హై వహ అలగ హై. అంతర-సే జో నిర్ణయ కరతా హై, వహ నిర్ణయ స్వయంకో హీ ఖ్యాలమేం ఆ జాతా హై కి యహ నిర్ణయ ఐసా యథార్థ హై కి ఉసకే పీఛే అవశ్య స్వానుభూతి హోగీ. వహ స్వభావకో పహచానకర అంతరమేం నిర్ణయ హోతా హై కి యే జో చైతన్య స్వభావ హై వహ మైం హూఁ, యహ జ్ఞాయక స్వభావ హై వహ మైం హూఁ, యహ విభావ మైం నహీం హూఁ.
ఉసకా స్వభావ, అన్దర-సే అపనా భావ-స్వభావ పహచానకర నిర్ణయ హోతా హై. వహ నిర్ణయ ఐసా హోతా హై కి ఉసే ఖ్యాల ఆతా హై కి యహ కారణ ఐసా హై కి అవశ్య కార్య ఆనేవాలా హై. వికల్ప-సే అంశతః భిన్న హోకర, స్వానుభూతికీ బాత అలగ హై, పరన్తు ఉసే అంతర-సే ఐసీ ప్రతీత హోతీ హై కి యహ జ్ఞాయక హై వహీ మైం హూఁ. యహ విభావ మైం నహీం హూఁ. యే జో శాశ్వత చైతన్య స్వభావ, ఉసకా అస్తిత్వ ఉసే యథార్థపనే అంతరమేం-సే గ్రహణ హో జాతా హై. వహ భలే హీ అభీ నిర్వికల్ప నహీం హై, తో భీ బుద్ధిమేం ఉసే ఐసా గ్రహణ హో జాతా హై.
బాకీ స్థూలతా-సే నిర్ణయ కరే వహ అలగ బాత హై. స్వయంకో రుచి హో కి మార్గ యహీ హై, దూసరా మార్గ నహీం హై, యహ వస్తు కోఈ అపూర్వ హై. ఐసీ రుచి హో వహ అలగ బాత హై. పరన్తు అంతరమేం-సే జో నిర్ణయ హోతా హై వహ స్వభావకో పహిచానకర హోతా హై కి యే జో చైతన్య జ్ఞాయక హై, జితనా యహ జ్ఞాన హై ఉతనా హీ మైం హూఁ, యహ విభావ మైం నహీం హూఁ. ఐసా అంతరమేం-సే ఉసే నిర్ణయ హోతా హై. ఔర బారంబార ఉసే ఉసకీ దృఢతా హోతీ హై. బారంబార ఉసకీ పరిణతి ఉస తరఫ ముడతీ హై కి యహ హై వహీ మైం హూఁ, యహ మైం నహీం హూఁ. ఇస ప్రకార ఉసే స్వభావకో పహచానకర నిర్ణయ హోతా హై.
జో స్వభావకో పహచానకర నిర్ణయ హోతా హై, ఉసకే పీఛే ఉసే అవశ్య స్వానుభూతి హుఏ బినా నహీం రహతీ. ఉసకా అంతర హీ కహ దేతా హై కి యహ నిర్ణయ ఐసా హై కి యహ స్వభావ- జ్ఞాయక స్వభావ హీ మైం హూఁ, దూసరా కుఛ మైం నహీం హూఁ. యే నిర్వికల్ప స్వభావ హై వహీ మైం హూఁ. ఉసకీ లీనతాకీ క్షతికే కారణ అభీ నిర్వికల్ప హోనేమేం దేర లగతీ హై. తో భీ వహ నిర్ణయ ఐసా హోతా హై కి అవశ్య ఉసమేం ఉసే స్వానుభూతి హుఏ బినా నహీం రహతీ.
మతి-శ్రుతజ్ఞానకీ బుద్ధి జో బాహర జా రహీ థీ. వహ స్వయం అపనా నిర్ణయ కరతా హై కి యహ జ్ఞానస్వభావ హై వహీ మైం హూఁ. అన్య కుఛ మైం నహీం హూఁ. ఐసా నిర్ణయ కరకే ఫిక్షర అపనీ తరఫ, ఉపయోగ అపనీ తరఫ ముడకర ఉసమేం లీనతా కరే తో స్వానుభూతి హోతీ హై. పహలే జ్ఞానస్వభావకో పహచానకర నిర్ణయ కరే కి యహ జో జ్ఞాన హై వహీ మైం హూఁ.
PDF/HTML Page 1676 of 1906
single page version
శాస్త్రమేం ఐసా ఆతా హై, గురుదేవ భీ ఐసా హీ కహతే థే కి యథార్థ నిర్ణయ, యథార్థ కారణ హో తో యథార్థ కార్య ఆయే బినా నహీం రహతా. ఐసా శుద్ధాత్మాకా అంతరమేం-సే ఉసే నిర్ణయ హోతా హై. ఉసకా అంతర హీ కహ దేతా హై కి ఇసమేం అవశ్య స్వానుభూతి హోగీ హీ.
ముముక్షుః- మాతాజీ! ఆపకా వజన స్వభావకో పహిచానకర నిర్ణయ హో, వహ యథార్థ నిర్ణయ హై. ఐసా ఆపకా వజన ఆయా హై.
సమాధానః- హాఁ, స్వభావకో పహిచానకర నిర్ణయ హోతా హై కి యహ జ్ఞాన హై వహీ మైం హూఁ. యే విభావ హై వహ మైం నహీం హూఁ. ఐసా బుద్ధి-సే స్థూలతా-సే హో వహ అలగ హై, పరన్తు అంతరమేం-సే ఉసే గ్రహణ కరకే నిర్ణయ హోతా హై కి యహ స్వభావ హై వహీ మైం హూఁ. అంతరమేం-సే భావ గ్రహణ కరతా హై.
ముముక్షుః- ఐసా యథార్థ నిర్ణయ హో, ఉసే అనుభూతి ఉసకే పీఛే ఆతీ హీ హై?
సమాధానః- ఉసకే పీఛే ఆతీ హీ హై. ఫిర ఉసమేం కితనా కాల లగే ఉసకా నియమ నహీం హై, పరన్తు అవశ్య హోతీ హీ హై. (క్యోంకి) ఉసకా కారణ యథార్థ హై.
ముముక్షుః- స్వభావకో పహచానకర నిర్ణయ హో, వహ యథార్థ నిర్ణయ హై. యహ బాత ఆపనే బహుత సున్దర కహీ.
సమాధానః- స్వభావకో పహచానకర నిర్ణయ హోతా హై కి యహ జ్ఞానస్వభావ హై వహీ మైం హూఁ, అన్య కుఛ మైం నహీం హూఁ. మతి ఔర శ్రుత ద్వారా వహ నిర్ణయ కరతా హై. ఫిక్షర మతి- శ్రుతకా ఉపయోగ జో బాహర ప్రవర్తతా హై, ఉసే అంతరమేం లాయే ఔర లీనతా హో తో నిర్వికల్ప హోతా హై. పరన్తు పహలే ఉసకా యథార్థ నిర్ణయ హోతా హై.
ముముక్షుః- స్వభావకా యథార్థ నిర్ణయ హోనే-సే పహలే క్యా హోతా హోగా?
సమాధానః- పహలే తో ఉసే స్వభావ తరఫ ముడనేకీ రుచి హోతీ హై కి ఆత్మాకా స్వభావ కోఈ అపూర్వ హై. కరనే జైసా యహీ హై. యే సబ విభావ హై. ఐసీ రుచి అంతరమేం రహతీ హై కి మార్గ యహీ హై. గురుదేవనే బతాయా వహ ఏక హీ మార్గ హై, దూసరా నహీం హై. ఐసా ఉసనే స్థూల బుద్ధి-సే స్థూలతా-సే నిర్ణయ కియా హోతా హై. పరన్తు స్వభావకో పహిచానకర అంతరమేం-సే నిర్ణయ హోతా హై, వహ నిర్ణయ అభీ నహీం హోతా, పరన్తు రుచి ఉస తరఫకీ హోతీ హై. మార్గకీ రుచి హోతీ హై. ఉసకే పహలే భీ కోఈ అపూర్వ రుచి హోతీ హై. పరన్తు వహ రుచి హోతీ హై.
ముముక్షుః- జబతక స్వభావకీ పహిచాన నహీం హోతీ హై తబతకకా నిర్ణయ సచ్చా నిర్ణయ హీ నహీం హై. స్వభావకో పహిచానకర జబతక నిర్ణయ హోతా, తబతక తో వహ నిర్ణయ నిర్ణయ నహీం హై.
సమాధానః- వహ నిర్ణయ నహీం హై. యథార్థ కారణ ప్రగట నహీం హుఆ హై. .. ఐసా హై కి జిసే కోఈ అపూర్వ రుచి హో తో అవశ్య వహ రుచి ఉస తరఫ జాతీ
PDF/HTML Page 1677 of 1906
single page version
హై. అపూర్వ రుచి హో తో. పరన్తు ఉసే వర్తమానమేం కోఈ సంతుష్టతా హో జాయ, ఐసా వహ నిర్ణయ నహీం హై. వర్తమాన సంతోష కబ ఆవే? స్వభావకో పహిచానకర నిర్ణయ హో తో. బాకీ రుచి హోతీ హై ఉసే. అంతరమేం-సే అపూర్వ రుచి హోతీ హై కి మార్గ యహీ హై. యహ పురుషార్థ కరనే పర హీ ఛూటకారా హై ఔర యహీ కరనా హై. ఐసీ రుచి హోతీ హై.
ముముక్షుః- ... ఐసా పుదగల ఔర అమూర్త ఐసా జీవ, ఉసకా సంయోగ కైసా హై?
సమాధానః- అనాదికా హై. రూపీ ఔర అరూపీ. ఆతా హై న? గ్రహే అరూపీ రూపీనే ఏ అచరజనీ వాత. ఆత్మా తో అరూపీ హై. యే తో రూపీ హై. పరన్తు విభావపర్యాయ ఐసీ హోతీ హై కి జిస కారణ రూపీ ఔర అరూపీకా సమ్బన్ధ హోతా హై. ఐసా వస్తుకా స్వభావ హై. దోనోం విరోధీ స్వభావ హోనే పర భీ అనాదికా ఉసకా సమ్బన్ధ హై. విరూద్ధ స్వభావ హోనే పర భీ అనాది-సే ఉసకా సమ్బన్ధ చలా ఆ రహా హై. ఉసే విభావిక భావకే కారణ వహ సమ్బన్ధ హోతా హై.
ముముక్షుః- ఉసే కమ కరనేకే లియే కుఛ...?
సమాధానః- అనాదికా వహ హై.
ముముక్షుః- ఉసే కమ కైసే కరనా? అభావ కైసే కరనా?
సమాధానః- ఉసకా ఉపాయ యహ హై కి స్వయం అపనే స్వభావకో పహచాననా, తో వహ సమ్బన్ధ ఛూటే. అపనే స్వభావ తరఫ జాయ, అరూపీకో గ్రహణ కరే ఔర రూపీ తరఫకీ దృష్టి, రూపీ తరఫ జో ఏకత్వబుద్ధి హో రహీ హై ఉసే తోడ దే ఔర అరూపీ జో చైతన్యస్వభావ హై, ఉస ఓర ఉసకీ ప్రీతి, ఉసకీ రుచి హో తబ హో.
గురుదేవ తో బారంబార కహతే థే కి తూ భిన్న హై, యహ శరీర భిన్న హై, యే విభావ తేరా స్వభావ నహీం హై, తూ అన్దర శాశ్వత హై. కోఈ భేదభావ భీ తేరా మూల స్వరూప నహీం హై. ఐసా బారంబార కహతే థే. ఉనకా ఉపదేశ తో అన్దర జమావట హో జాయ ఐసా ఉపదేశ థా, పరన్తు పరిణతి తో స్వయంకో పలటనీ హై, పురుషార్థ స్వయంకో కరనా హై. స్వయం దిశా న బదలే తో క్యా హో? దిశా బాహ్య దృష్టి వహ స్వయం హీ రఖతా హై. అన్దర అపూర్వతా లగే, రుచి కరే తో భీ పరిణతి తో స్వయంకో పలటనీ హై. స్వయంకో హీ కరనా పడతా హై.
ముముక్షుః- రుచి తో స్వయం కరే, ఫిర భీ పరిణతి పలటే నహీం తో రుచి...? సమాధానః- ఉసే అపనీ మన్దతా హై. రుచికీ మన్దతా. ఉగ్ర రుచి హో తో పరిణతి పలటే బినా రహే నహీం. పరన్తు రుచికీ మన్దతా హై. ఐసీ రుచి హో కి బాహరమేం ఉసే కహీం చైన పడే నహీం. ఐసీ రుచి అన్దర ఉగ్ర హో తో స్వయం పురుషార్థ కియే బినా నహీం రహతా.