136
mumukShu- koI kriyAjaD thaI rahyA, shuShkagnAnamAn koI, vah to chhoD de. gnAn aur vairAgyakI maitrI, gnAn aur vairAgya jo sAdhakako sAthamen hote hain to vairAgyamen aur kriyAnayamen ek sarIkhA bhAv hai yA thoDA sUkShma antar hogA?
samAdhAna- vairAgya aur kriyA na? kriyAmen vah mAtra kriyAmen rukatA hai. aur jo vairAgya hai, vairAgI hai vah akelA vairAgyamen rukatA hai. kriyA aur vairAgyamen, bahubhAg vah mAtra bAhya kriyAmen rukatA hai. dUsarA hai vah vairAgya-vairAgya karatA rahatA hai. utanA pharka hai.
mumukShu- gnAn aur kriyAnayakI maitrI jahAn hai, vah to sAdhakakI bhUmikA hai. to kriyAnayako len to aur vairAgyakI bAt le, donon ek sarIkhI bAt hai yA dononke bIch thoDA pharka hogA?
samAdhAna- gnAnanay aur kriyAnayakI maitrImen kriyAnayamen vairAgya sAthamen A jAtA hai. usamen vairAgya sAthamen ho to hI usakI kriyAkI pariNati hotI hai. main gnAyak hUn aur usamen nivartanekI jo kriyA hotI hai, svarUpakI lInatAkI jo kriyA hotI hai, vah vairAgyake binA nahIn hotI. isaliye usamen kriyAnayamen vairAgya sAthamen A jAtA hai. usamen virakti sAthamen A jAtI hai.
mumukShu- samveg nirveg jaisA hai? kriyAnayamen asti bhAv-se vItarAgatA pragaT karanI aur vairAgyamen rAg-se pIchhe muDanA, aisA bhAv hogA?
samAdhAna- hAn, vairAgya arthAt virakti-nAsti karake svarUpamen pariNatikI asti karatA hai. asti-nAsti. parantu vAstavik asti to chaitanyako grahaN kiyA vah astitva hai. dravyako grahaN kiyA vaha. parantu yah pariNati pragaT kI, us pariNatikI apekShA- se vah asti hai aur virakti huyI vah nAsti hai. kriyAvAlA jo bAhya kriyAmen hai vah bhI vairAgyakI kriyAmen us tarah rukatA hai. usamen garbhit vairAgya hai vah vairAgya samajh binAkA hai. AtmAko samajhatA nahIn, astitva grahaN nahIn kiyA hai.
mumukShu- rundhA huA kaShAya.
samAdhAna- hAn. vah aisA hai.