૫૦ હૈં. બહુત લિખ લિયા. હમારી ઉલઝન ચાહે જિતની ભી હો, પરન્તુ પરિપૂર્ણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કિયે બિના ચૈન-સે બૈઠ સકે ઐસા નહીં હૈ. ઇસલિયે હમ કહીં ભી સંતુષ્ટ હો ઐસા નહીં હૈ. આપકા દિલાસા શાન્તિ દેતા હૈ. પરન્તુ ભગવાન ત્રિલોકીનાથકો વશ કિયે બિના ચૈન-સે બૈઠ સકે ઐસા નહીં હૈ. ઇસ સંસાર-સે અબ બસ હોઓ, બસ હોઓ. પૂજ્ય શ્રીમદજી લિખતે હૈં કિ પ્રાણિયોંકો મૃત્યુકાલમેં યમ જિતના દુઃખદાયક લગતા હૈ, ઉસસે ભી અધિક દુઃખદાયક હમેં સંગ લગતા હૈ.
યહ ભાવના ભાકર મુઝ-સે હુઆ અવિનય, અશાતના, અભક્તિ હુયી હો તો ઉસકે લિયે સચ્ચે હૃદય-સે આપકી ક્ષમા ચાહતા હૂઁ. આપકી દીર્ઘાયુ ઇચ્છતા હૂઁ.
સમાધાનઃ- ... અંતરમેં જ્ઞાયકદેવ પ્રગટ ન હો તબતક ઉસે સંતોષ નહીં હોતા. પરન્તુ શાન્તિ રખકર પ્રયત્ન કરે. સ્વયં બારંબાર જ્ઞાયકદેવકો ગ્રહણ કરકે ઉસકા હી અભ્યાસ (કરે). ઉસકા સ્વભાવ અંતરમેં-સે કૈસે ગ્રહણ હો? બારંબાર ઉસકા અભ્યાસ કરે. ઉલઝનમેં આકર ઐસી ઉલઝનમેં ન આ જાય કિ એકદમ ઉલઝ જાય. એકત્વબુદ્ધિ તોડનેકા શાન્તિ રખકર પ્રયત્ન કરના. પ્રયત્ન સ્વયંકો હી કરનેકા હૈ.
અપની ભૂલ-સે સ્વયં વિભાવમેં દૌડ જાતા હૈ. અપની મન્દતા-સે. સ્વયં પુરુષાર્થ કરે તો અપની ઓર આતા હૈ. ઇસલિયે બારંબાર ગહરાઈમેં જાકર સ્વભાવકો ગ્રહણ કરનેકા બારંબાર પ્રયત્ન કરે. જૈસે અનાદિકા અભ્યાસ સહજ હો ગયા હૈ, વૈસે ચૈતન્યકા અભ્યાસ ઉસે સહજ જૈસા, બારંબાર સહજ જૈસા હો જાય ઐસા કરે તો અંતરમેં-સે જ્ઞાયક પ્રગટ હુએ બિના નહીં રહતા.
યથાર્થ બાદમેં હોતા હૈ, પરન્તુ પહલે ઉસે દુષ્કર પડે ઐસે નહીં પરન્તુ બારંબાર કરે તો સહજપને પહચાન હોતી હૈ. યે અનાદિકા અભ્યાસ ઉસે સહજ હો ગયા હૈ. પરન્તુ ચૈતન્ય તો અપના સહજ સ્વભાવ હૈ, પરન્તુ વહ દુષ્કર હો ગયા હૈ. અપના સહજ અપનેમેં- સે પ્રગટ હો ઐસા હૈ, તો ભી ઉસે દુષ્કર હો ગયા હૈ. પરન્તુ બારંબાર ઉસકા અભ્યાસ કરે તો વહ પ્રગટ હુએ બિના નહીં રહતા. ઉસકા અભ્યાસ, ઉસકા પરિચય બારંબાર જ્ઞાયકકા કરે તો પ્રગટ હુએ બિના નહીં રહતા. બાહર-સે દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકા પરિચય ઔર અંતરમેં ચૈતન્યકા પરિચય.
મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાનીકો ભી માર્ગકે ક્રમકા સેવન કરના પડતા હૈ. તો મુમુક્ષુઓંકો ઐસે ક્રમકા સેવન કરના પડતા હોગા? યા શીઘ્ર પ્રાપ્ત હો જાય ઐસા ભી હૈ?
સમાધાનઃ- શીઘ્ર પ્રાપ્ત હો સકતા હૈ, લેકિન ઉસકે પુરુષાર્થકી મન્દતા હૈ. એક હી ઉપાય હૈ-ભેદજ્ઞાનકા. જો એકત્વબુદ્ધિ હો રહી હૈ ઉસે, ચૈતન્ય જ્ઞાયક મૈં ભિન્ન હૂઁ ઔર યહ ભિન્ન હૈ. વિભાવ ઔર સ્વભાવ દોનોંકો ભિન્ન-ભિન્ન કરના. ઉસમેં યથાર્થ રુચિ, યથાર્થ મહિમા, લગન લગની ચાહિયે. અંતરમેં તત્ત્વ વિચાર કરકે સ્વયંકો સ્વભાવ ગ્રહણ