૨૪૯
આતા હૈ. ગુરુ જો સાધના કરતે હૈં, ઉન પર ઉસે આદર હૈ. ઔર શાસ્ત્રમેં જો માર્ગ બતાયા હૈ, ઉન સબ પર ઉસે આદર રહતા હૈ. ઉસે શુભભાવનામેં રહતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ગુરુદેવકી સાધના, ગુરુદેવકી સાધનાભૂમિ..?
સમાધાનઃ- સબ પર ભાવ રહતા હૈ. ભગવંતોંને જો સાધના કરી, વહ સાધના. ભગવાન, ગુરુ ઔર શાસ્ત્ર સબ પર (ભાવ રહતા હૈ). જહાઁ વે રહે, જહાઁ ઉન્હોંને સાધના કી, ઉન સબ પર ભાવ રહતા હૈ. જૈસે તીર્થક્ષેત્ર હૈં, જહાઁ-સે તીર્થંકર મોક્ષ પધારે, ઉસે તીર્થક્ષેત્ર કહતે હૈં કિ જહાઁ ઉન્હોંને કેવલજ્ઞાન પ્રગટ કિયા, જહાઁ-સે નિર્વાણકો પ્રાપ્ત હુએ, વહ સબ તીર્થક્ષેત્ર સમ્મેદશીખર આદિ કહનેમેં આતે હૈં.
ઇસ પંચમકાલમેં ગુરુદેવ સર્વસ્વ થે. ગુરુદેવને ઇસ પંચમકાલમેં પધારકર ઉન્હોંને જો માર્ગ બતાયા, વે ગુરુ જહાઁ વિરાજે, ઉન્હોંને જહાઁ સાધના કરી, વહ ભૂમિ ભી વંદનીય હૈ. વહ ભી આદરને યોગ્ય હૈ. વહ સબ. દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવકા સબકા ઉસે આદર હોતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- સમ્યગ્દર્શનકે બિના સબ (શૂન્ય હૈ), તો સમ્યગ્દર્શન કિસે કહતે હૈં? ઔર ઉસે ગૃહસ્થ દશામેં સંસારમેં મગ્ન જીવ ક્યા સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત કર સકતે હૈં?
સમાધાનઃ- સમ્યગ્દર્શનકે બિના બાહરકા બહુત કિયા. ક્રિયાએઁ કરે, બાહરકા આત્માકો પહચાને બિના સબ કરે, બિના અંકકે શૂન્ય હૈં. મૂલકો પહચાનતા નહીં હૈ. વસ્તુ કૌન હૈ? આત્મા કૌન હૈ? મોક્ષ કિસકા કરનેકા હૈ? ક્યા હૈ? સબકો પહચાને બિના બાહરકા અનન્ત કાલ બહુત કિયા. વ્રત લિયે, મુનિપના લિયા, સબ લિયા પરન્તુ અંતર આત્માકો પહચાના નહીં તો બાહરકી ક્રિયા, માત્ર શુભભાવ કિયે તો પુણ્યબન્ધ હુઆ. પરન્તુ આત્માકો પહચાને બિના આત્માકી મુક્તિ નહીં હોતી ઔર સ્વાનુભૂતિ સમ્યગ્દર્શન બિના સબ વ્યર્થ હૈ.
મુક્તિ તો અંતર આત્મામેં હી હોતી હૈ. કહીં બાહર જાય ઇસલિયે મોક્ષ હો, ઐસા નહીં હૈ. અંતર આત્મા મુક્ત સ્વભાવ હૈ ઉસે પહચાને, ઉસે ભિન્ન કરે. ઉસકા ભેદજ્ઞાન કરે તો ઉસકી મુક્તિ હોતી હૈ. ઔર સમ્યગ્દર્શન ભી વહી હૈ. ભેદજ્ઞાન કરકે આત્માકી સ્વાનુભૂતિ હો વહી સમ્યગ્દર્શન હૈ. સ્થૂલપને માને કિ નૌ તત્ત્વકી શ્રદ્ધા સમ્યગ્દર્શન હૈ. નૌ તત્ત્વકી શ્રદ્ધા અર્થાત આત્માકી પહચાન કરની ચાહિયે. ઐસે ભેદ-ભેદ કરકે વિકલ્પ- સે આત્માકો પહચાને ઐસા નહીં. યે જીવ, યે અજીવ, આસ્રવ, સંવર, બન્ધ (ઐસે નહીં). મૂલ આત્માકા સ્વભાવ પહચાનના ચાહિયે.
આત્મા કૌન હૈ? એક અભેદ ચૈતન્યતત્ત્વ હૈ. અનન્ત ગુણ-સે ભરા આત્મા, ઉસે વિભાવ- સે ભિન્ન, શરીર-સે ભિન્ન, સબ-સે ભિન્ન એક આત્મા હૈ. વિભાવ, વિકલ્પ જો હૈ વહ ભી આત્માકા સ્વભાવ નહીં હૈ. ઉસસે ભી આત્મા ભિન્ન હૈ. વહ જ્ઞાનસ્વભાવ-જ્ઞાયક સ્વભાવ આત્મા હૈ, ઉસે ભિન્ન કરકે ઉસકા ભેદજ્ઞાન કરે. ઔર અંતરમેં વિકલ્પ રહિત નિર્વિકલ્પ