૯૦ સ્વભાવ સ્વપરપ્રકાશક હૈ. અપનેકો ભી જાનતા હૈ, પરકો ભી જાનતા હૈ. પરન્તુ આબાલગોપાલ આત્માકા અસાધારણ લક્ષણ હૈ. જ્ઞાનસ્વભાવ હૈ વહ અસાધારણ હૈ. જ્ઞાનસ્વભાવ... સબકો યથાર્થ જ્ઞાન નહીં હૈ, પરન્તુ ઉસ જ્ઞાનસ્વભાવકા નાશ નહીં હુઆ હૈ. યે સબ જાનનેવાલા જો જ્ઞાન હૈ, વહ જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ (રહા હૈ). અનુભૂતિ હૈ, વહ ઐસી સ્વાનુભૂતિ નહીં હૈ, ઉસકા વેદન નહીં હૈ. તો ભી જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ રહતા હૈ, જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ પરિણમન કરતા હૈ. વહ યથાર્થ નહીં. પરન્તુ જ્ઞાનકા નાશ નહીં હુઆ. ઐસે જ્ઞાયક સ્વભાવકા ગ્રહણ સબ આબાલગોપાલ કર સકતે હૈં.
જ્ઞાનસ્વભાવકા નાશ નહીં હુઆ હૈ. જ્ઞાનસ્વભાવ તો જૈસા હૈ વૈસા હી હૈ. પરન્તુ અપનેકો ભ્રાન્તિકે કારણ પર તરફ દૃષ્ટિ કરતા હૈ, પર તરફ જાતા હૈ, પરકા જ્ઞાન કરતા હૈ, પર તરફ આચરણ કરતા હૈ, સબ પર તરફ કરતા હૈ. સ્વસન્મુખ હોતા નહીં હૈ ઇસલિયે ખ્યાલમેં નહીં આતા હૈ. જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ રહતા હૈ. જ્ઞાન કહીં જડ નહીં હો જાતા હૈ. જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ રહતા હૈ.
અનાદિ કાલ હુઆ તો ભી જ્ઞાન જ્ઞાન હી હૈ. જ્ઞાન, ચેતન ચેતન હી હૈ, જડ નહીં હુઆ. જો વિભાવ હોતા હૈ ઉસમેં દેખના ચાહિયે કિ ઇસમેં જ્ઞાનસ્વભાવ ક્યા હૈ? રુચિ કરે, પ્રતીત કરે તો સબ આબાલગોપાલ જાન સકતે હૈં. જ્ઞાનસ્વભાવ જ્ઞાનસ્વભાવ હી હૈ, ઉસકા અજ્ઞાન નહીં હુઆ.
મુમુક્ષુઃ- ગુરુદેવ તો ઐમ ફરમાતે થે કિ ભગવાન આત્મા સબકો જાનનેમેં આતા હૈ.
સમાધાનઃ- હાઁ, ભગવાન આત્મા સબકો જાનનેમેં આતા હૈ. જો ઉસ તરફ દૃષ્ટિ કરે તો જાનનેમેં આતા હૈ. ભગવાનસ્વરૂપ આત્મા, શક્તિરૂપ ભગવાન આત્મા હૈ. સબકુછ જાન સકતા હૈ. ઐસા નહીં હૈ કિ યહ જાન સકતા હૈ ઔર યહ નહીં જાન સકતા હૈ. જો આત્મા તરફ રુચિ કરે વહ સબ જાન સકતે હૈં. જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ હૈ. જ્ઞાન જડ નહીં હુઆ હૈ. સબ જાન સકતે હૈં, ભગવાન આત્માકો સબ જાન સકતે હૈં. જો પુરુષાર્થ કરે વહ જાન સકતા હૈ. નહીં કરે તો નહીં જાન સકતા હૈ.
... લાલ-પીલે ફૂલ-સે વહ લાલ-પીલા હો નહીં જાતા હૈ. સ્ફટિક તો સ્ફટિક હી હૈ. વૈસે જ્ઞાયક જ્ઞાયક હી હૈ. પરન્તુ પર તરફ ઉપયોગ, દૃષ્ટિ સબ પર તરફ હૈ. ઇસલિયે ઉસકો ખ્યાલમેં નહીં આતા હૈ. અપની તરફ યદિ દૃષ્ટિ કરે તો જાન સકતા હૈ. જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ હી હૈ. વહ જડ નહીં હુઆ હૈ. આબાલગોપાલ સબકો જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપ હી હૈ. વહ જડ નહીં હુઆ હૈ. ભગવાન આત્મા જૈસા હૈ વૈસા હૈ, જડ નહીં હોતા હૈ. જૈસા હૈ વૈસા હી પરિણમતા હૈ. પ્રગટરૂપ નહીં, શક્તિરૂપ. પરન્તુ વહ જ્ઞાન ઐસા હૈ કિ અસાધારણ લક્ષણ સબકો જાનનેમેં આ સકતા હૈ.
સમાધાનઃ- .. ક્ષમા, આર્જવ, માર્દવ ધર્મ સબ દસ ધર્મ મુનિ આરાધતે હૈં. દસ