૧૧૮
મુમુક્ષુઃ- વહ લીનતા તો ચૌબીસોં ઘણ્ટે ચલતી હોગી. ઉગ્રતા બઢ જાય..
સમાધાનઃ- ચૌબીસોં ઘણ્ટેં ઉનકી ભૂમિકા અનુસાર હોતા હૈ. જો ઉનકી સમ્યગ્દર્શન સમ્બન્ધિત લીનતા હો વહ ચૌબીસોં ઘણ્ટે (હોતી હૈ). ઉનકી વિશેષ લીનતા, તારતમ્યતા ઉનકે પુરુષાર્થ અનુસાર હોતી હૈ. ભૂમિકા પલટે વહ લીનતા વિશેષ હોતી હૈ. પાઁચવા, છઠવાઁ, સાતવાઁ વહ લીનતા ઉનકી અલગ હોતી હૈ. અંતર્મુહૂર્ત-અંતર્મુહૂર્તમેં સ્વાનુભૂતિમેં પ્રવેશ કરતે હૈં. અંતર્મુહૂર્ત-અંતર્મુહૂર્તમેં વિકલ્પ છૂટકર સ્વાનુભૂતિમેં જાતે હૈં. ઉસકી લીનતા એકદમ ઉગ્ર હોતી હૈ. ખાતે-પીતે, નિદ્રામેં અંતર્મુહૂર્ત-અંતર્મુહૂર્તમેં સ્વાનુભૂતિમેં પ્રવેશ હો જાતા હૈ. બાહર રહ નહીં સકતે હૈં. અંતર્મુહૂર્ત-સે જ્યાદા બાહર રહ હી નહીં સકતે હૈં. ઇતના અપને સ્વરૂપમેં એકદમ પ્રવેશ હો જાતા હૈ. લીનતાકા પ્રવેશ હો જાતા હૈ.
દૃષ્ટિ એવં જ્ઞાન તો પ્રગટ હૈ હી, પરન્તુ યે લીનતા-ચારિત્ર દશા બઢતી હૈ છઠવેં- સાતવેં ગુણસ્થાનમેં. ચતુર્થ ગુણસ્થાનમેં સ્વરૂપાચરણ ચારિત્ર હોતા હૈ. પાઁચવેં ગુણસ્થાનમેં ઉસસે વિશેષ હોતી હૈ. પાઁચવે ગુણસ્થાનકી ભૂમિકાકે સ્ટેજ અમુક-અમુક બઢતે જાતે હૈં. ઉસમેં ઉસે સ્વરૂપકી લીનતા બઢતી જાતી હૈ. ઉસ અનુસાર ઉસકે શુભ પરિણામમેં બાહરકે સ્ટેજમેં ભી ફેરફાર હોતા જાતા હૈ. અંતરમેં સ્વાનુભૂતિકી દશા બઢતી જાતી હૈ.
મુમુક્ષુઃ- મુનિ મહારાજકો ખાતે-પીતે, ચલતે-ફિરતે ઐસી દશા હો જાય, વૈસે ચતુર્થ ગુણસ્થાનમેં કોઈ બાર હોતી હોગી?
સમાધાનઃ- કોઈ બાર હો, ઉસકા નિયમ નહીં હૈ. છઠવેં-સાતવેંમેં તો નિયમસે હોતી હૈ. સ્વરૂપાચરણ ચારિત્રમેં ઐસા હો, પરન્તુ વહ નિયમિત નહીં હોતી. ઇન્હેં તો અંતર્મુહૂર્ત- અંતર્મુહૂર્તમેં નિયમિત હોતી હૈ. ચતુર્થ ગુણસ્થાનકી લીનતા કબ વિશેષ બઢ જાય, હોતી હી નહીં ઐસા નહીં હૈ, લેકિન ઉસકા નિયમ નહીં હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ધ્યાનમેં બૈઠે તભી નિર્વિકલ્પ દશા હો, ઐસા નહીં હોતા ચતુર્ત ગુણસ્થાનમેં?
સમાધાનઃ- ધ્યાનમેં બાહર-સે બૈઠે યા ન બૈઠે. કોઈ બાર બાહર-સે બૈઠે ઔર હો. કોઈ બાર ન બૈઠે તો અંતરમેં અમુક પ્રકારકા ધ્યાન તો ઉસે પ્રગટ હો હી ગયા હૈ. જો જ્ઞાતાકા અસ્તિત્વ ઉસને ગ્રહણ કિયા હૈ, જ્ઞાયકકી ધારા વર્તતી હૈ, ઉતની એકાગ્રતા તો ઉસે ચાલૂ હી હૈ. ઇસલિયે ઉસ પ્રકારકા ધ્યાન તો ઉસે હૈ હી. ધ્યાન અર્થાત એકાગ્રતા.