હૈ. સિદ્ધ ભગવાન તો પૂર્ણ હો ગયે. આચાર્ય ભગવાન તો સાધના (કરતે હુએ) છઠવેં- સાતવેં ગુણસ્થાનમેં ઝુલતે હૈં, વે સબ મુનિરાજ (હૈં).
... ઐસા કુછ નહીં હૈ. એક જાતકી અન્દર ભાવના હૈ, ઉસ જાતકી પરિણતિ, એક જાતકા અભ્યાસ હોકર અન્દર ભાવના રહતી હૈ સ્વયંકો કિ ...
મુમુક્ષુઃ- .. ઔર પુરુષાર્થકો કોઈ સમ્બન્ધ હૈ?
સમાધાનઃ- વ્યવહાર-સે સમ્બન્ધ કહનેમેં આયે. ઐસા કહનેમેં આયે કિ પૂર્વકે સંસ્કારીકો પુરુષાર્થ જલ્દી ઉઠતા હૈ. ઐસે વ્યવહાર સમ્બન્ધ કહનેમેં આતા હૈ. બાકી તો વર્તમાન પુરુષાર્થ કરે તબ હોતા હૈ. બહુતોંકો સંસ્કાર હો તો ભી પુરુષાર્થ તો વર્તમાનમેં હી કરના પડતા હૈ. પુરુષાર્થ કરે તબ સંસ્કારકો કારણ કહનેમેં આતા હૈ.
પૂર્વમેં જો કોઈ સંસ્કાર ડાલે હો, ઉસકી યોગ્યતા પડી હો. ફિર વર્તમાનમેં સ્વયં પુરુષાર્થ કરે તો ઉસે કારણ હોતા હૈ. પુરુષાર્થ ન કરે તો કારણ નહીં હોતા. વર્તમાન પુરુષાર્થ તો નયા હી કરના પડતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- સંસ્કાર ડાલને-સે ઉસે ક્યા લાભ હુઆ? એક જીવ સંસ્કાર બોતા હૈ ઔર એક જીવ સંસ્કાર બોતા હૈ, ઉસમેં ઉસે યદિ પુરુષાર્થ-સે હી પ્રાપ્ત હોતા હો તો...?
સમાધાનઃ- સંસ્કાર ઉસે પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હોનેકા કારણ બનતા હૈ. વહ લાભ હૈ. લેકિન ઉસે કારણ કબ કહેં? કિ કાર્ય આવે તો. યથાર્થ રીત-સે અન્દર વહ કાર્ય હો તો કાર્ય આવે ઔર પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હો. પરન્તુ વહ કારણ અન્દર યથાર્થ હોના ચાહિયે. યથાર્થ રીત-સે હો તો પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હોતા હૈ, ઐસા સમ્બન્ધ હૈ.
પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હો વહ પુરુષાર્થ સ્વતંત્ર હૈ ઔર સંસ્કાર ભી સ્વતંત્ર હૈ. પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હો તો ઉસે કારણ કહનેમેં આયે. ઉસે કારણ બનતા હૈ, ઇસલિયે તૂ સંસ્કાર ડાલ, (ઐસા કહતે હૈૈં). વહ કહીં પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન નહીં કરવા દેતા. સ્વયં પુરુષાર્થ કરે તો ઉસે કારણ હોતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ઐસા ભી આતા હૈ કિ જોરદાર સંસ્કાર પડે હોંગે તો ઇસ ભવમેં કાર્ય નહીં હોગા તો દૂસરે ભવમેં કાર્ય હુએ બિના નહીં રહેગા.
સમાધાનઃ- યથાર્થ કારણ હો તો કાર્ય આતા હી હૈ. ઐસે. કારણ કૈસા, વહ સ્વયંકો સમઝના હૈ. કારણ યથાર્થ હો તો કાર્ય આતા હી હૈ. તો પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હોગા હી. કારણ તેરા યથાર્થ હોગા તો ભવિષ્યમેં પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હોગા. પરન્તુ પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન કરનેવાલેકો ઐસી ભાવના હોની ચાહિયે કિ મૈં પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન કરુઁ. મુઝે સંસ્કાર હોંગે તો પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હોગા, ઐસી યદિ ભાવના રહતી હો તો પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન નહીં હોતા. પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન કરનેવાલેકો તો ઐસા હી હોના ચાહિયે કિ મૈં પુરુષાર્થ કરુઁ. તો ઉસે વહ કારણ બનતા હૈ. પુરુષાર્થ કરનેવાલેકો તો ઐસી હી ભાવના રહની ચાહિયે કિ મૈં