૧૬૮ હૈં).
મુમુક્ષુઃ- મેરા પ્રશ્ન તો યહ હૈ કિ શુભરાગ યા રાગધારા-કર્મધારા જો ચલતી હૈ, ઉસમેં જો રાગ ઉત્પન્ન હોતા હૈ, વહ રાગ હોનેમેં પુરુષાર્થકી મુખ્યતા લેતા હૈ કિ મેરે પુરુષાર્થકી મન્દતાકે કારણ અથવા ઊલટે પુરુષાર્થકે કારણ યે રાગ ઉત્પન્ન હુઆ હૈ ઐસે લેતા હૈ? ક્યોંકિ પાઁચો સમવાય હૈં. શુભરાગમેં વહ કિસકી મુખ્યતા કરતા હૈ? ઊલટે પુરુષાર્થકી મુખ્યતા (કરતા હૈ)?
સમાધાનઃ- મેરી મન્દતા હૈ. પુરુષાર્થકી મન્દતા હૈ. મૈં જ્ઞાયક હૂઁ, યહ મેરા સ્વભાવ નહીં હૈ, ઉસકા સ્વતંત્ર પરિણમન હૈ, યહ સબ જાનતા હૈ. પરન્તુ ઉસકે સાથ મુખ્ય ઉસે ઐસા હૈ કિ મેરે પુરુષાર્થકી મન્દતા હૈ. મુખ્ય ઐસા રહતા હૈ કિ મેરે પુરુષાર્થકી મન્દતા હૈ. યહ મેરા સ્વભાવ નહીં હૈ, પરન્તુ મેરે પુરુષાર્થકી મન્દતા-સે (હોશ્રતા હૈ). પુરુષાર્થ મેરે સ્વભાવકી ઓર જાય તો યે સબ છૂટ જાય ઐસા હૈ. લેકિન ઉસકો ઉસકી આકુલતા નહીં હૈ. મેરે પુરુષાર્થકી મન્દતા હૈ, મૈં કૈસે અંતરમેં જાઊઁ, ઐસી ભાવના રહતી હૈ.
જ્ઞાનમેં જાનતા હૈ કિ યે જો હૈ વહ મેરા સ્વ પરિણમન હૈ ઔર યહ વિભાવ હૈ. ચારિત્રમેં ઐસા જાનતા હૈ કિ મેરે પુરુષાર્થકી મન્દતા-સે હોતા હૈ. પુરુષાર્થકી મન્દતા ઉસકે ખ્યાલમેં મુખ્ય (રૂપ-સે રહતી હૈ).
મુમુક્ષુઃ- સ્વપ્ન તો વૈશાખ શુક્લ દૂજ થી ન, ઉસ દિન આયા થા. સ્વાધ્યાય મન્દિરમેં સબ સજાવટ ઔર ચરણચિહ્ન, જીવન દર્શન આદિ સબ થા ન, ઇસલિયે દેખકર ઐસા હુઆ કિ ગુરુદેવ યહાઁ વિરાજતે હોં તો કૈસા લગતા? વહીકે વહી વિચાર ચલતે થે. રાતકો ઐસા હોતા થા, ગુરુદેવ પધારો, પધારો. ઐસા હોતા થા. ઇસલિયે પ્રાતઃકાલમેં સ્વપ્ન આયા કિ ગુરુદેવ દેવલોકમેં-સે પધારે હૈં, દેવકે રૂપમેં. રૂપ દેવકા થા ઔર પહનાવટ સબ દેવકી થી, રત્નકે આભૂષણ, રત્નકા મુગટ આદિ થા. પહચાનમેં આ જાય કિ ગુરુદેવ હૈં, દેવકે રૂપમેં.
ગુરુદેવને ઐસા કહા કિ બહિન! ઐસા કુછ રખના નહીં, મૈં તો યહીં હૂઁ, ઐસા તીન બાર કહા કિ મૈં તો યહી હૂઁ. દેવલોકમેં હૈ. પરન્તુ મૈં તો યહીં હૂઁ. ઐસા ભાવ-સે ગુરુદેવને કહા. મનમેં ઐસા હુઆ કિ ગુરુદેવકી આજ્ઞા હૈ, સ્વીકાર કર લે કિ ગુરુદેવ યહાઁ હૈ. પરન્તુ યે સબ જીવોંકો દુઃખ હોતા હૈ. ગુરુદેવ મૌન રહે. પરન્તુ ગુરુદેવને ઐસા હી કહા કિ મૈં યહીં હૂઁં. ઐસા દો-તીન બાર કહા.
ઉસ ઐસા ઉત્સવ હો ગયા કિ સબકો આનન્દ હી બહુત થા. સ્વપ્ન તો ઉતના થા, પરન્તુ આનન્દ થા. ગુરુદેવ દેવલોકમેં વિરાજતે હૈં, દેવકે રૂપમેં યહાઁ પધારે. ઐસા સ્વપ્ન આયા.
મુમુક્ષુઃ- હમેં તો આપકે સાતિશય જ્ઞાનમેં આપકા..