૨૪૬

વે ગૃહસ્થાશ્રમમેં હોતે હૈં. ઉન્હેં વૈરાગ્ય ભી હોતા હૈ. અમુક કાર્યોમેં જુડા હૈ. ઇસલિયે દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે પ્રશસ્ત ભાવોંમેં હોતા હૈ. મુનિ હો તો ઉસે દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકા શુભ વિકલ્પ હોતે હૈં. પરન્તુ દીક્ષા લેતે સમય ઉન્હેં બારહ ભાવના મુખ્ય હોતી હૈ. ક્યોંકિ ઉન્હેં ઉસ વક્ત દીક્ષાકી ભાવના આયી હૈ. એકદમ વૈરાગ્ય દશા હો ગયી હૈ. ઉસ વૈરાગ્યકે સાથ બારહ ભાવનાકા સમ્બન્ધ હૈ.

દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે વિકલ્પ દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકી ભક્તિકે સાથ સમ્બન્ધ હૈ. શાસ્ત્રકા શ્રુતકે સાથ સમ્બન્ધ હૈ. જૈસી ઉસકી પરિણતિ હો ઉસ પ્રકારકે ઉસે ભાવ આતે હૈં. કોઈ જાતકે પ્રસંગાનુસાર મુખ્ય હો જાતા હૈ. કરનેકા એક હી હૈ, અપને પુરુષાર્થકી મન્દતા હો, ઇસલિયે આગે નહીં બઢ સકતા. પુરુષાર્થકી તીવ્રતા હો, અન્દર લગન, મહિમા બઢ જાય તો સ્વયં આગે બઢતા હૈ. જબતક લગની, મહિમા બઢતે નહીં હૈ, પુરુષાર્થકી મન્દતા હો તો બાહરમેં કોઈ ભી પ્રસંગમેં વહ ખડા રહતા હૈ. અમુકમેં (વિકલ્પમેં) હી ખડા હો ઐસા નહીં હૈ. કોઈ ભી પ્રસંગમેં ખડા રહતા હૈ. કોઈ શુભભાવનામેં ખડા રહતા હૈ.

વહ સ્વયંકો વિચાર લેના. યા તો નિર્ણયમેં યા જ્ઞાનમેં.. ઉસકા સ્વયં વિચાર કરકે અપની દૃઢતા કરે. અપની લગની, મહિમા બઢાયે, પુરુષાર્થકી તીવ્રતા કરે, અપની પરિણતિકો વહ સ્વયં હી જાન સકતા હૈ.

સમાધાનઃ- .. જ્ઞાયક જાનનેવાલા હૈ. ઉસકી મુક્તિ કૈસે હો? અનાદિ કાલ- સે મુક્તિ ક્યોં નહીં હુયી હૈ? અનન્ત કાલ-સે સબ કિયા, જીવને બાહરકી ક્રિયાએઁ કી હૈ, સબ શુભભાવ કિયે તો દેવમેં ગયા. દેવમેં-સે ભી વાપસ આયા હૈ. પરિભ્રમણ તો ખડા હૈ. ઉસકા કારણ ક્યા? અભી તક મુક્તિ ક્યોં નહીં હુયી હૈ? મુક્તિ નહીં હોનેકા કારણ ક્યા હૈ? ઇસલિયે મુક્તિકા માર્ગ અંતરમેં રહા હૈ.

લોગ અભી જો બાહરમેં પડે હૈં કિ બાહર-સે ઇતના કર લે યા ઇતના ત્યાગ કર લે યા ઇતને ઉપવાસ કર લે, યે કર લે, વહ સબ બાહર-સે (કરતે હૈં), પરન્તુ અંતર પલટના ચાહિયે (વહ નહીં કરતે). ધર્મ તો અંતરમેં રહા હૈ. ઇસલિયે આત્માકો પહચાનના. આત્મા વસ્તુ ક્યા હૈ? જૈસે સિદ્ધ ભગવાન હૈં, વૈસા આત્માકા સ્વરૂપ હૈ. યે શરીર વસ્તુ અલગ હૈ ઔર આત્મા અલગ હૈ. યે દેહ ઔર આત્મા ભિન્ન હૈં. આત્મા તો શાશ્વત હૈ, દૂસરી ગતિમેં જાતા હૈ. જો ભાવ કિયે ઉસ અનુસાર ઉસે ગતિ મિલતી હૈ. પરન્તુ પરિભ્રમણ મિટતા નહીં હૈ, ઉસકા કારણ ક્યા? સ્વયંને આત્માકો પીછાના નહીં હૈ.

અન્દર જો વિકલ્પ આયે, વહ વિકલ્પ ભી આત્માકા સ્વરૂપ નહીં હૈ. ઉસસે આત્મા ભિન્ન હૈ. આત્માકી પહિચના કૈસે હો? ઔર આત્માકી બાત કિસમેં આતી હૈ? ઔર આત્માકા સ્વરૂપ કૌન બતાતા હૈ? વહ કોઈ મહાપુરુષ હોતે હૈં, વે આત્માકા સ્વરૂપ બતાતે હૈં. ઐસે કોઈ અધ્યાત્મ શાસ્ત્ર હોતે હૈં, ઉસમેં આત્માકી બાતેં હોતી હૈં. આત્માકી