૨૭૭
બાત જિસમેં આતી હો ઔર ઐસે આત્માકા ઉપદેશ જહાઁ મિલતા હો, ઉસકા વિચાર કરનેકી આવશ્યકતા હૈ.
આત્મા ભિન્ન હૈ ઔર યે સબ ભિન્ન હૈ. આત્મા ભિન્ન જ્ઞાત હો તો ફિર બાહરકા સંપ્રદાય કૌન-સા હોતા હૈ, વહ બાદમેં માલૂમ પડતા હૈ. સંપ્રદાયમેં-સે મોક્ષ નહીં હોતા. પરન્તુ અંતરમેં-સે મોક્ષ હોતા હૈ. પરન્તુ અંતરમેં-સે જબ મોક્ષ હોતા હૈ, તબ અમુક જાતકા હી માર્ગ હોતા હૈ. વહ માર્ગ કૌન-સા હૈ, ઉસકા બાદમેં વિચાર કરના. પરન્તુ પહલે આત્મા ભિન્ન હૈ. આત્માકા મોક્ષ અભી તક ક્યોં નહીં હુઆ? ઇસલિયે અંતરમેં કોઈ માર્ગ હી અલગ હૈ. ઉસ માર્ગકા પહલે વિચાર કરને જૈસા હૈ. કિસી ભી સંપ્રદાયમેં- સે મોક્ષ નહીં હોતા, પરન્તુ અંતરમેં-સે મોક્ષ હોતા હૈ. અતઃ અંતરમેં દેખના હૈ. અંતર દૃષ્ટિ કરની હૈ.
જિસમેં આત્માકી બાત આતી હો, જિસમેં આત્માકા કોઈ અપૂર્વ અનુપમ સ્વરૂપ આતા હો, જિસમેં આત્માકી સ્વાનુભૂતિકી બાત આતી હો, જૈસે સિદ્ધ ભગવાન હૈ, વૈસા આત્માકા સ્વરૂપ હૈ, ઉસકી સ્વાનુભૂતિ અન્દરમેં સ્વયં આત્માકો પહચાને તો ઉસકી સ્વાનુભૂતિ હોતી હૈ, વહ બાત કૌન કરતા હૈ? ઉસકે ઉપદેશમેં કોઈ અપૂર્વતા હોતી હૈ. શ્રીમદકી વાણી, ગુરુદેવકી વાણી, વહ કોઈ અપૂર્વ વાણી હૈ. ઉસ વાણીમેં અન્દર કુછ અલગ હી હોતા હૈ. ઉસકા વિચાર કરનેકી આવશ્યકતા હૈ.
બાકી જીવ બાહરકા બહુત બાર કરતા હૈ. વહ શુભભાવ ભી કરતા હૈ, બાહ્ય ક્રિયા (કરતા હૈ), પુણ્ય બાઁધે, દેવમેં જાયે, ફિર દેવમેં-સે પરિભ્રમણ ખડા હી રહતા હૈ. ઇસલિયે આત્મા અન્દર ભિન્ન હૈ ઔર વહ અંતરમેં-સે ભિન્ન પડ જાય તો અંતરમેં મુક્તિ હોતી હૈ. પહલે આંશિક હોતી હૈ, બાદમેં પૂર્ણ હોતી હૈ.
પહલે સમ્યગ્દર્શન હોતા હૈ. અનાદિ કાલ-સે જીવને સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત નહીં કિયા હૈ. યે વાડાકા માના હુઆ સમ્યગ્દર્શન વહ સમ્યગ્દર્શન નહીં હૈ. સમ્યગ્દર્શન અંતરમેં રહા હૈ. જીવ, અજીવ સબ ઊપર-સે માન લિયા, વહ સમ્યગ્દર્શન નહીં હૈ. સમ્યગ્દર્શન અંતરમેં ભિન્ન પડકર આત્માકી અપૂર્વ પ્રતીતિ કરકે અન્દર સ્વાનુભૂતિ હો તો વહ સમ્યગ્દર્શન હૈ. ઔર વહ સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત હોતા હૈ ઔર અંતરમેં ચારિત્ર પ્રાપ્ત હોતા હૈ. અન્દરમેં લીનતા રૂપ ચારિત્ર હો તો ઉસમેં ઉસકે કેવલજ્ઞાન ઔર ઉસમેં ઉસે મુનિદશા અંતરમેં-સે આતી હૈ. ઔર ફિર બાહરકા પરિવર્તન (હોતા હૈ). અંતર પલટે તો બાહરકા પરિવર્તન હોતા હૈ. બાહરકા પરિવર્તન કૈસા હોતા હૈ, વહ ઉસકો સ્વયંકો માલૂમ પડતા હૈ. પરન્તુ પહલે સમ્યગ્દર્શન હો ઔર અંતર દૃષ્ટિ, અધ્યાત્મકી આત્માકી બાત કિસમેં આતી હૈ, સમઝનેકી જરૂરત હૈ. ઔર આત્માકી બાતેં જિન્હોંને કી હો, જિસ મહાપુરુષને, વહ સમઝનેકી જરૂરત હૈ. સંપ્રદાયકી બાતમેં પડનેકે બજાય અન્દર આત્માકી બાત કૌન કરતા હૈ? ઐસે શાસ્ત્ર