૨૫૮
સમાધાનઃ- .. મન-સે હો ઐસા નહીં હૈ, સંવર તો સહજ હૈ. જિસકી સહજ દશા હૈ ઉસે સહજ સંવર હી હૈ. મનકો રોકના, મનકો રોકના વહ તો વ્યવહાર-સે પરિભાષા હૈ. અન્દર સંવરસ્વરૂપ જો સ્વયં પરિણમિત હો ગયા હૈ, ભેદજ્ઞાનરૂપ, ઉસે સહજ સંવર હી હૈ. વિગ્રહગતિમેં જો સમ્યગ્દર્શન લેકર જાય તો ઉસે જો સહજ ભેદજ્ઞાન હૈ, ઉસે મનકે સાથ સમ્બન્ધ હોતા હૈ, ઐસા તો કુછ નહીં હૈ. ઇસલિયે ઉસે સંવર તો સાથમેં હોતા હૈ. ... સંવર તો હોતા હૈ. સંવર તો વિગ્રહગતિમેં હોતા હૈ. મુનિઓંકો વિશેષ સંવર (હોતા હૈ). ચારિત્ર અપેક્ષા-સે સંવરકી બાત હૈ. ગુપ્તિ-સે સંવર હોતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ... આનન્દકા અનુભવ ક્યા હોગા? ફિર આઠ હી દિન વહાઁ પર ક્યોં રહે?
સમાધાનઃ- આઠ દિન ઉસે તો ભગવાન મિલ ગયે. ઉનકા શરીર અલગ, વિદેહક્ષેત્રકા શરીર અલગ, વહાઁ-કે સંયોગ અલગ, ઉનકી મુનિદશા, મુનિદશા તો અંતરમેં-સે પાલની હૈ, પરન્તુ ઉનકા શરીર કિતના? પાઁચસૌ ધનુષકા શરીર, વહાઁ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમેં કિતને બડે શરીર હોતે હૈં. ઉન સબકે સાથ.. મુનિદશા પાલની વહ સબ મેલ (નહીં બૈઠતા). આઠ દિન-સે જ્યાદા રહ નહીં સકે. દેવ હી ઉન્હેં વાપસ યહાઁ છોડ ગયે, ઐસા કહા જાતા હૈ.
ચારિત્રદશા અન્દર મુનિદશા હૈ ન. જ્યાદા રહના મુશ્કિપલ હૈ, આહાર-પાનીકી દિક્કત હો જાય. એક બાલક જૈસે દિખે. ઇતને બડે શરીર હોતે હૈં. મુનિ હૈં, અન્દરમેં છઠવેં- સાતવેં ગુણસ્થાનમેં ઝુલતે હૈં. પંચ મહાવ્રતકા પાલન કરના, સબ દિક્કત હોતી હૈ. મુનિદશાકે યોગ્ય,.. વહાઁકા આહાર હજમ હોના હી મુશ્કિલ પડે, ઐસે શરીરવાલેકો.
મુમુક્ષુઃ- સંવર, નિર્જરા ઔર મોક્ષકો પર્યાય બોલા હૈ. તો પર્યાય બોલા હૈ તો આત્મા તો શુદ્ધ ત્રિકાલી ધ્રુવ સ્વભાવ જો હૈ, વહ તો મુક્તિરૂપ-સ્વરૂપ હી હૈ, તો ઉસકો પર્યાયકી અપેક્ષા-સે સંવર, નિર્જરા, મોક્ષ કહનેમેં આતા હૈ?
સમાધાનઃ- શુદ્ધાત્મા તો દ્રવ્યદૃષ્ટિ-સે દેખો તો શુદ્ધાત્મા તો અનાદિઅનન્ત મોક્ષસ્વરૂપ- મુક્તસ્વરૂપ હૈ. ઉસમેં સંવર, નિર્જરા સાધકકી પર્યાય કહની વહ વ્યવહાર હૈ. પરન્તુ વહ ઉસકી પર્યાય હૈ. ક્યોંકિ સંવર, નિર્જરા સબ સાધકકી પર્યાય હૈ. ઉસમેં પહલે સંવર