૨૮૮ ઔર સહજ ઉસમેં લીનતા-સ્વયં ઉસમેં સ્થિર હો જાય. દૂસરી ભાષામેં કહો તો સ્થિર હો જાના, જ્ઞાયકમેં સ્થિર હો જાના. બાહર ઉપયોગ હૈ, વહ ઉપયોગ સ્વરૂપમેં લીન હો જાના, સ્થિર હો જાના. ઐસી સહજ દશા હો તો નિર્વિકલ્પ દશા હોતી હૈ.
... અટકના નહીં હૈ, પરન્તુ સહજ દશા પ્રગટ કરકે, સહજ ઉસકી લીનતા સહજ ધ્યાન કરતા હૈ. ઉસ જાતકા એકાગ્ર હોતા હૈ. સમ્યગ્દર્શન હોતા હૈ, વહાઁ શ્રદ્ધાકા બલ ઔર આંશિક એકાગ્રતા અર્થાત સ્વરૂપાચરણ ચારિત્ર સાથમેં પ્રગટ હોતા હૈ. વહ ચારિત્ર અલગ હૈ. ઉસ જાતકી એકાગ્રતા, ઉસ જાતકા ધ્યાન પ્રગટ હોતા હૈ તો નિર્વિકલ્પ દશા હોતી હૈ. શ્રદ્ધાકે બલ દ્વારા એકાગ્રતા હોતી હૈ. ઔર વહ શ્રદ્ધા ઐસી સહજ દશાવાલી હોતી હૈ. અંતરમેં-સે જ્ઞાયકકો ગ્રહણ કરકે સ્વરૂપકા આશ્રય, અસ્તિત્વ ગ્રહણ કરકે અંતરમેં હોતા હૈ.
સમાધાનઃ- ... પરપ્રકાશક તો માત્ર યે સબ બાહરકા જાનતા હૈ. ઔર જહાઁ વીતરાગ હોતા હૈ, વહાઁ સ્વયંકો તો જાનતા હૈ, પરન્તુ દૂસરેમેં ઉસે જાના નહીં પડતા, વહ તો અપનેમેં રહકર, અપને ક્ષેત્રમેં રહકર અપને આત્માકા અનુભવ કરે ઔર લોકાલોક સહજ જ્ઞાત હોતા હૈ. જ્ઞાન નિર્મલ હૈ. નિર્મલ જ્ઞાન હુઆ ઇસલિયે જ્યાદા જાનતા હૈ. જૈસે નિર્મલ જ્ઞાન હો, વૈસે જ્યાદા જાને. આતા હૈ ન? અવધિજ્ઞાની, કેવલજ્ઞાની વે સબ જ્યાદા જાનતે હૈં. ઔર અજ્ઞાની તો ગૃહાદિ સ્થૂલ (જાનતે હૈં). જિતના દિખાઈ દે, નેત્ર- સે દિખાઈ દે ઉતના હી દેખતે હૈં. જ્ઞાન અન્દર-સે આત્માકો ઉઘાડ હુઆ હૈ જાનતે હૈં ઐસા નહીં હૈ. ઊલટા જ્યાદા જાનતે હૈં.
કિતને જીવકો તો, આતા હૈ ન? ઉસ ભવકા જાને, ઇસ ભવકા જાને, વહ સબ તો પરપ્રકાશક હુઆ તો અંતર-સે જાનતા હૈ ન? કેવલજ્ઞાનીકો તો એકદમ નિર્મલતા હો ગયી. ઇસલિયે વે તો અનન્ત ભવોંકા, સબકે દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય, નર્ક, સ્વર્ગ, સર્વ દ્રવ્ય- ગુણ-પર્યાય કેવલજ્ઞાની વીતરાગ હુએ ઇસલિયે જ્યાદા જ્ઞાત હોતા હૈ. વે વહાઁ જાતે નહીં હૈ, વહાઁ ઉપયોગ ભી નહીં દેતે. પરન્તુ જ્ઞાત હોતા હૈ. પરન્તુ ઉન્હેં રાગ-દ્વેષ નહીં હોતે. માત્ર જાનતે હૈં, વીતરાગ રહતે હૈં.
કેવલજ્ઞાન હો તો જ્યાદા જાનતે હૈં. અન્દર સ્વરૂપકી અનુભૂતિ કરે ઔર સહજ જ્ઞાત હો જાતા હૈ. જૈસે દર્પણ નિર્મલ હૈ, ઉસમેં સહજ ઝલકતા હૈ, વૈસે ઉનકો સહજ જ્ઞાત હોતા હૈ, કેવલજ્ઞાનીકો. કેવલજ્ઞાનીકો પૂર્ણ જ્ઞાત હોતા હૈ. અજ્ઞાની તો માત્ર જૂઠા જાનતા હૈ. એકત્વ હોકર જાનતા હૈ. ગૃહાદિ સબ માનોં એકમેક મિશ્ર હોકર જાનતા હૈ. શરીરાદિ મૈં હૂઁ, ઐસા હો ગયા હૈ. કુછ ભિન્ન જ્ઞાત નહીં હોતા.
જ્ઞાન હો તબ ભિન્ન જાનતા હૈ કિ મૈં ભિન્ન, યે શરીર ભિન્ન, યે સબ ભિન્ન હૈ. સચ્ચા તો અંતર આત્માકો પહચાને વહ સબ જાનતા હૈ. સ્વકો જાને વહ સબ જાનતા