૩૦૨ મુશ્કિલ હૈ. હો જાય ફિર ઉસે ચાલૂ રખની મુશ્કિલ હૈ.
... દિખતા નહીં, પર્યાયમેં દેખે તો દિખતા હૈ. ઉન દોનોંકા મેલ કરકે ઉસ પ્રકારકા પુરુષાર્થ કરના. ઉસ તરહ પુરુષાર્થકી ધારા પ્રગટ કરની. માર્ગ નિકાલના વહ અપને હાથકી બાત હૈ. .. પુરુષાર્થ-સે હોતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ...
સમાધાનઃ- પરિપૂર્ણ હૂઁ. પરન્તુ વિભાવ અનાદિકા હૈ, ઉસકા બરાબર જ્ઞાન કરકે આગે જાય તો કહીં ભૂલ નહીં પડતી. ઉસકા યથાર્થ જ્ઞાન કરના હૈ. સ્વયં જાનતા હૈ કિ યે વિભાવ હૈ. વિભાવકા જ્ઞાન રહના ચાહિયે કિ યે એક વિકલ્પકી ધારા ભલે હી મુઝમેં નહીં હૈ, પરન્તુ યે સબ વિકલ્પ ખડે હૈં. ઘરકા, બાહરકા, સબ વિકલ્પ ખડે હૈં. વિકલ્પ હૈ, .. ઉસમેં-સે વિકલ્પ ઉત્પન્ન હોતે હૈં. ઇસલિયે વિકલ્પ તો હૈ, વિભાવ તો ખડા હૈ. ઇસલિયે ઉસકા ઉસે જ્ઞાન વર્તતા હૈ. ... ઇસલિયે જ્ઞાયકકી ઉગ્રતા હો તો વહ છૂટે.
પહલે તો શ્રદ્ધા ઔર પ્રતીતમેં આયે. સ્વાનુભૂતિ તો હો, પરન્તુ ઉસકે બાદ તો કિતની ઉગ્રતા હો તબ મૂલમેંસે છૂટતા હૈ. કેવલજ્ઞાન, મુનિદશા વહ તો અંતર્મુહૂર્તકા ઉપયોગ કિ જો એક સમયકા ઉપયોગ હો તો એકદમ હો. અભી તો વહ સ્વાનુભૂતિ તક પહુઁચતા હૈ. ભેદજ્ઞાનકી ધારા પ્રગટ કરની હૈ.
મુમુક્ષુઃ- મેરેમેં રાગકા ઉદય હી નહીં હોતા હૈ, જ્ઞાનકા ઉદય હોતા હૈ. સમાધાનઃ- જ્ઞાનકા ઉદય હોતા હૈ, બરાબર હૈ. રાગકા ઉદય હૈ હી નહીં વહ દ્રવ્યદૃષ્ટિ-સે બરાબર હૈ. પર્યાયમેં હૈ ઉસકા જ્ઞાન કરના. ઉસકી મહિમા આયે વહ બરાબર હૈ કિ રાગકા ઉદય નહીં હૈ, જ્ઞાનકા ઉદય હો રહા હૈ. ઉસકી મહિમા આયે, ઉસ જાતકી ભાવના આયે, ઉસ જાતકા વૈરાગ્ય હો, પરન્તુ ઉસકા જ્ઞાન તો હોના ચાહિયે. તો પુરુષાર્થ આગે બઢે. નહીં તો પુરુષાર્થ આગે નહીં બઢે. મુઝમેં કુછ હૈ હી નહીં, ઐસી મહિમા કરતા રહે, પુરુષાર્થ આગે નહીં બઢતા. ઐસા જ્ઞાન કરે તો પુરુષાર્થ આગે નહીં બઢતા. અભી ઇતના બાકી હૈ, ઉસે જ્ઞાનમેં ન રખે તો પુરુષાર્થ આગે નહીં બઢ સકતા. ... મેરેમેં કુછ નહીં હૈ, મૈં તો જ્ઞાયક હૂઁ. કુછ હૈ હી નહીં તો પુરુષાર્થ કૈસે આગે બઢે?