samādhānaḥ- laganī lagī ho to (puruṣārtha) utpanna hotā hai. aṁtarameṁ utanī laganī cāhiye, utanī ruci cāhiye. yahī karanā hai. usīkī laganī bāraṁbār yah lagatā rahe ki maiṁ caitanya jñāyak hū̃n. jñāyakakī pariṇati hī pragaṭ karane jaisā hai. utanī andar lagan lage to puruṣārtha utpanna hotā hai. ruci manda ho, bāharameṁ juḍatā rahe to usakā puruṣārtha utpanna nahīṁ hotā hai. laganī lage to hī utpanna hotā hai. gurudevane to bahut kahā hai, mārga batāyā hai. karanekā svayaṁko hai. pariṇatiko kaise palaṭanā, vah apane hāthakī bāt hai.
mumukṣuḥ- ham bhāīoṁ to āpake pās jyādā nahīṁ baiṭh sakate haiṁ. parantu hamāre bhāgya-se hameṁṁ paṇḍitajī acche mil gaye haiṁ.
samādhānaḥ- (gurudev-se) bahut milā hai. svayaṁko sirpha puruṣārtha hī karanā bākī hai. gurudev-se sabane jān liyā hai. aur gurudevane hī sab mārga batāyā hai. sab log bāhya kriyāoṁmeṁ kahān̐ paḍe the. aṁtar dr̥ṣṭi gurudevane karavāyī ki aṁtarameṁ dekh, aṁtarameṁ hī mārga hai. svānubhūtikā mārga gurudevane batāyā.
mumukṣuḥ- vibhāvameṁ rāg hī lenā yā dūsare guṇ bhī āte haiṁ?
samādhānaḥ- vibhāvamātra arthāt vibhāvameṁ jitane jo bhāv āye vah saba. vibhāvameṁ sab kaṣāy, nokaṣāy vibhāvameṁ ā jāte haiṁ.
mumukṣuḥ- paryāyamātra-se bhinna aise lenā yā sirpha vibhāv-se bhinne aise lenā?
samādhānaḥ- paryāyamātra yānī vibhāv paryāy-se. svabhāv paryāy jitanā svayaṁ nahīṁ hai, parantu svabhāv paryāy-se sarvathā bhinna hai aisā nahīṁ lenā. svayaṁ apaneāpako grahaṇ karatā hai. paryāy-se kathaṁcit (bhinna). svabhāv paryāy to apanī pariṇati hai. usase sarvathā bhinna nahīṁ le sakate. paryāy svabhāv taraph jāy aur apaneko grahaṇ karatī hai.
mumukṣuḥ- vibhāvake vikr̥t guṇoṁmeṁ sarvathā bhinna?
samādhānaḥ- usameṁ to sarvathā bhinna. aśuddha pariṇati apane puruṣārthakī mandatā- se hotī hai, parantu vah apanā svabhāv nahīṁ hai. isaliye vibhāv pariṇati-se sarvathā bhinna (lenā). paradravyake nimitta-se honevāle jo bhāv hai, un sabase sarvathā bhinna hai. dravyakarma, bhāvakarma, nokarma sabase bhinna hai.