150
svayaṁ anādiananta śāśva dravya hai. usameṁ kṣayopaśam bhāv, sab adhūrī-pūrṇa paryāyeṁ, vah sab paryāy apanemeṁ (hotī hai). anādiananta apanā svabhāv nahīṁ hai isaliye use koī apekṣā-se bhinna kahanemeṁ ātā hai. parantu vah sarvathā bhinna aise nahīṁ hai.
mumukṣuḥ- dravyameṁ to rāg aur vibhāv, aśuddhi-se bhinna, ...?
samādhānaḥ- hān̐, aśuddhi-se bhinna. dravyadr̥ṣṭi kare, apane svabhāvako grahaṇ kare, vahān̐ śāśvat dravyako grahaṇ karatā hai. isaliye usameṁ guṇabhed, paryāyabhed sab usameṁ-se nikal jātā hai. parantu jñānameṁ vah samajhatā hai ki ye guṇakā bhed, lakṣaṇabhed (hai). paryāy jo pragaṭ ho vah mere svabhāvakī paryāy hai. aise jñānameṁ grahaṇ karatā hai.r̥dr̥ṣṭimeṁ usake guṇabhed par vah aṭakatā nahīṁ. dr̥ṣṭi ek śāśvat dravyako grahaṇ karatā hai. grahaṇ kare to usameṁ-se pragaṭ ho. jo usameṁ svabhāv hai, vah svabhāv paryāy pragaṭ hotī hai.
mumukṣuḥ- ..
samādhānaḥ- hā̃n. maiṁ aśuddhi-se bhinna śuddhātmā hū̃n. śāśvat dravya hū̃n.
mumukṣuḥ- ślok ātā hai, "tatprati prīti citten, vārtāpi hi śrutā'. vah bhī saṁskārakī hī bāt hai? rucipūrvak "tatprati prīti citten, vārtāpi hi śrutā'. bhagavān ātmākī bāt prītipūrvak, rucipūrvak sune to bhāvi nirvāṇ bhājana. bāt sunī ho vah saṁskārakī bāt hai?
samādhānaḥ- bhāvi nirvāṇ bhājana. saṁskār nahīṁ, aṁtarameṁ aisī ruci yadi pragaṭ kī ho, aṁtarameṁ aisī ruci ho to bhāvi (nirvāṇ bhājan hai). tatprati prīti cittena. aṁtarakī prīti, aṁtarakī rūcipūrvak yadi vah grahaṇ kī ho, usameṁ saṁskār samā jāte haiṁ.
saṁskārakā matalab vah hai ki svayaṁko jis prakārakī ruci hai, us rucikī andar dr̥ḍhatā honī, us taraph apanā jhukāv honā, jo ruci hai us jātakā, vah rucikā saṁskār hai. vah saṁskār apekṣā-se. ruci, gaharī ruci hai us rucike andar ekadam jamāvaṭ ho jānā, vah saṁskār hī hai.
mumukṣuḥ- vahān̐ to aisā kahā na, niścitam bhāvi nirvāṇ bhājana. niyam-se vah bhaviṣyameṁ muktikā bhājan hotā hai.
samādhānaḥ- muktikā bhājan hotā hai.
mumukṣuḥ- saṁskārameṁ bhī utanā bal ho to..
samādhānaḥ- saṁskārameṁ ruci sāthameṁ ā jātī hai. saṁskār arthāt ruci. aṁtarakī gaharī rucipūrvakake jo saṁskār haiṁ, saṁskār usīkā nām hai ki jo saṁskār aṁtarameṁ aisī gaharī rucipūrvakake ho ki jo saṁskār phir jāye hī nahīṁ. saṁskār nirarthak na jāy, aise saṁskāra. aise rucipūrvakakā ho to bhāvi nirvāṇ bhājan hai. yathārtha kāraṇarūp hotā hai.