288
viśeṣ, sab parapadāthā-se bhinna, chaḥ dravya-se bhinna maiṁ ek caitanyatattva jñān-darśan-se pūrṇa hū̃n. aise ātmatattvako aṁtarameṁ grahaṇ kare. maiṁ sarvase bhinna aisā pratāpavaṁt hū̃n. merī pratāp saṁpadā sabase bhinna hai. aise caitanyatattvako svānubhūtimeṁ grahaṇ kare.
pahale use dravyadr̥ṣṭimeṁ grahaṇ kare, phir usakā bhedajñānakā bāraṁbār prayatna kare. bāraṁbār, maiṁ yah caitanya hī hūn̐, anya kuch nahīṁ hū̃n. aur jñānameṁ guṇoṁke bhed, paryāyake bhed jñānameṁ grahaṇ kare. dr̥ṣṭi ek dravya par hī rakhe. bākī sab jñānameṁ grahaṇ karake puruṣārtha kare. maiṁ dravyadr̥ṣṭi-se pūrṇa hūn̐, parantu paryāyameṁ jo adhūrāpan hai usakī sādhanā kare. usakī sādhanā karake jñātādhārākī bāraṁbār ugratā kare. bhedajñān karake usakī ugratā kare to vah caitanyatattva pragaṭ hue binā nahīṁ rahatā. kyoṁki svayaṁ hī hai, koī anya nahīṁ hai ki pragaṭ na ho. svayaṁ hī hai. parantu svayaṁ aisī jñātādhārākī ugratā kare to pragaṭ ho.
ācāryadev kahate haiṁ ki jitanā jñān hai utanā hī tū hai. vahī satyārtha kalyāṇarūp hai. vahī paramārtha hai aur vahī anubhav karaneyogya hai. usīmeṁ tujhe tr̥pti hogī aur saṁtoṣ hogā. sab usīmeṁ bharā hai. isaliye us jñānameṁ ananta-ananta bharā hai. ananta śaktioṁkā bharā huā ananta mahimāvaṁt ātmāko grahaṇ kare to vah pragaṭ hue binā nahīṁ rahatā.
bāraṁbār usake vikalpake nayapakṣemeṁ aṭake ki maiṁ śuddha hūn̐ yā aśuddha hūn̐, vah sab vikalpātmak (nayapakṣa hai). pahale vicārase nirṇay kare ki jñānasvabhāv maiṁ hū̃n. kis apekṣā-se śuddhatā, kis apekṣā-se aśuddhatā? sab nakkī karake phir usakā jo upayog bāhar jātā hai, us upayogako apanī or moḍe. aur nirvikalpa tattva hai, use bāraṁbār usakī sādhanā karake jñātādhārākī ugratā kare. vikalpa-se use thakān lage aur caitanyatattvameṁ sarvasva lage to vikalpa chūṭakar nirvikalpa tattva pragaṭ hue binā nahīṁ rahatā.
vah sahaj tattva hai. sahaj tattva pāriṇāmikabhāvarūp pariṇamatā huā apane ānanda svabhāvarūp, jñānasvabhāvarūp ananta svabhāvarūp pariṇamatā huā vah tattva use pragaṭ hotā hai. śaktimeṁ to anantatā to bharī hai, parantu use pragaṭ pariṇamatā huā pragaṭ hotā hai. vikalpa taraph-se upayog chūṭakar, usakā bhedajñān karake, apanā astitva yadi vah grahaṇ kare to vah pragaṭ hue binā rahatā hī nahīṁ. aisī svabhāvakī mahimā gurudevane batāyī hai. aur vah karane jaisā hai. vah na ho tabatak usakī bhāvanā, bāraṁbār prayās karanā. śubhabhāvameṁ dev-guru-śāstrakā āśray rakhe. aṁtarameṁ śuddhātmākā āśray kare.
śuddhātmākā āśray pragaṭ karaneke liye dev-guuru-śāstra kyā kahate haiṁ, usake āśray- se caitanyatattvakā āśray grahaṇ kare. upādān apanā taiyār kare to nimitta nimittarūp hue binā nahīṁ rahatā. aisā gurudevane bāraṁbār batāyā hai. aur karane jaisā vahī hai.
jo jñānasvabhāv dikh rahā hai, ki jo kṣayopaśamake bhedameṁ bhī bhale akhaṇḍako grahaṇ