୨୩୭
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ମତଲବ ଵହାଁ ଅସ୍ତିତ୍ଵ .. କହନା ହୈ ଔର ଅପନା ଧ୍ଯାନ ନହୀଂ ରହତା ହୈ ଔର ଅପନା ଆନନ୍ଦକା ଅନୁଭଵ ନହୀଂ କର ରହା ହୈ, ଐସା ହୀ ନ?
ସମାଧାନଃ- ଆନନ୍ଦକୀ ଅନୁଭୂତି ନହୀଂ ହୈ. ଵହାଁ ଅନୁଭଵକା ଅର୍ଥ ଐସା ନହୀଂ ହୈ କି ଉସେ ସ୍ଵାନୁଭଵ ହୈ. ଐସା ଅର୍ଥ ନହୀଂ ହୈ. ସ୍ଵଯଂ ଅପନେ ସ୍ଵଭାଵରୂପ ପରିଣମତା ହୈ. ବସ! ଐସା ଉସକା ଅର୍ଥ ହୈ. ଆନନ୍ଦକୀ ଅନୁଭୂତିକା ଅର୍ଥ ନହୀଂ ହୈ. ଜ୍ଞାନକା ନାଶ ନହୀଂ ହୁଆ ହୈ, ପରନ୍ତୁ ଜ୍ଞାନ ଜ୍ଞାନରୂପ ପରିଣମତା ହୈ. ଉସକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଅସ୍ତିତ୍ଵରୂପ ହୈ. ପରନ୍ତୁ ଉସ ଅସ୍ତିତ୍ଵକୀ ଉସେ ପ୍ରତୀତି ନହୀଂ ହୈ. ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଜ୍ଞାନ ଜ୍ଞାନରୂପ ହୈ, ପରନ୍ତୁ ଉସ ଅସ୍ତିତ୍ଵକୀ ଉସେ ସ୍ଵଯଂକୋ ପ୍ରତୀତି ନହୀଂ ହୈ. ଅପନୀ ତରଫ ଯଦି ଲକ୍ଷ୍ଯ କରେ ତୋ ସ୍ଵଯଂକୋ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ ହୋ ଐସା ହୈ. ଜ୍ଞାନ ଜ୍ଞାନରୂପ ପରିଣମତା ହୈ, ଲେକିନ ଵହ ଦେଖତା ନହୀଂ ହୈ. ଉସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୀ ଅନୁଭୂତିସ୍ଵରୂପ ହୈ. ଵହ ସ୍ଵଯଂ ଵେଦନସ୍ଵରୂପ ଆତ୍ମା ହୈ. ପରନ୍ତୁ ଉସେ ଵହ ପ୍ରଗଟରୂପସେ ଵେଦତା ନହୀଂ ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଵହାଁ ତୋ ପ୍ରଥମ ଆତ୍ମାକୋ ଜାନନା ଐସା କହା ହୈ, ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ବାଦମେଂ, ଐସା ଲିଯା ହୈ.
ସମାଧାନଃ- ଜବ ଵହ ସ୍ଵଯଂ ଅପନୀ ତରଫ ଜାଯ (ଉସମେଂ) ପହଲେ ସ୍ଵଯଂକୋ ଜ୍ଞାନ-ସେ ପହଚାନେ. ଵସ୍ତୁ ସ୍ଵରୂପ-ସେ ଉସେ ପ୍ରତୀତ ଯଥାର୍ଥ ନହୀଂ ହୈ. ପହଲେ ଜ୍ଞାନ ଯଥାର୍ଥ କରନା, ଫିର ପ୍ରତୀତ କରନୀ, ଫିର ଆଚରଣ କରନା, କ୍ରମ ଐସା ଲିଯା ହୈ. ଅନାଦି-ସେ ସ୍ଵଯଂକୋ ସଚ୍ଚୀ ସମଝ ହୀ ନହୀଂ ହୈ. ଇସଲିଯେ ଵ୍ଯଵହାରମେଂ ଐସା କହେ କି ସ୍ଵଯଂନେ ଅପନା ଜ୍ଞାନ ଯଥାର୍ଥ ନହୀଂ କିଯା ହୈ, ଇସଲିଯେ ତୂ ଯଥାର୍ଥ କର ତୋ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଯଥାର୍ଥ ହୋଗୀ, ଐସା କହନେମେଂ ଆତା ହୈ.
ବାକୀ ଵାସ୍ତଵମେଂ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ, ଜ୍ଞାନ, ଚାରିତ୍ରାଣୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ (ହୈ). ଯଥାର୍ଥ ପ୍ରତୀତ ହୋ ତୋ ହୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ପ୍ରାରଂଭ ହୋତା ହୈ. ଲେକିନ ଉସେ ପହଲେ ଜ୍ଞାନ କରନା ଚାହିଯେ. ଉସକେ ମାର୍ଗମେଂ ଐସା ଆତା ହୈ କି ତୂ ଯଥାର୍ଥ ଜ୍ଞାନ କର, ଫିର ଶ୍ରଦ୍ଧା ହୋତୀ ହୈ. ଇସଲିଯେ ପ୍ରଥମ ଜ୍ଞାନ କରନେକା ଆତା ହୈ. ଅନାଦିକା ଅନଜାନା..
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଉସକା ଅର୍ଥ ଯହ ହୈ କି ପ୍ରଥମ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରନୀ ତୋ ହୀ ଜ୍ଞାନ ହୁଆ ଐସା କହନେମେଂ ଆଯେ.
ସମାଧାନଃ- ହାଁ, ଶ୍ରଦ୍ଧା ଯଥାର୍ଥ ହୋ ତୋ ହୀ ଯଥାର୍ଥ ଜ୍ଞାନ ହୋତା ହୈ. ପରନ୍ତୁ ପ୍ରଥମ ସମଝ ଜୂଠୀ ହୈ, ଇସଲିଯେ ପ୍ରଥମ ସମଝନ ଯଥାର୍ଥ କର. ଵ୍ଯଵହାର-ସେ ଐସା ଆତା ହୈ. କଥନ ଐସା ହୈ କି ଵ୍ଯଵହାରମେଂ ପହଲେ ଜ୍ଞାନ ଯଥାର୍ଥ କର. ସିର୍ଫ କଥନ ହୈ ଐସା ନହୀଂ, ପହଲେ ଉସେ ଜାନନେକା ବୀଚମେଂ ଆତା ହୈ. ପ୍ରତୀତି ବାଦମେଂ ଯଥାର୍ଥ ହୋତୀ ହୈ. ଜ୍ଞାନ ଯଥାର୍ଥ ନ ହୋ ତୋ ପ୍ରତୀତି ଯଥାର୍ଥ ନହୀଂ ହୋତୀ ହୈ. ପରନ୍ତୁ ପ୍ରତୀତି ଯଥାର୍ଥ ହୋ ତୋ ହୀ ଜ୍ଞାନକୋ ଯଥାର୍ଥ କହନେମେଂ ଆତା ହୈ. ନିଶ୍ଚଯ ଦୃଷ୍ଟି-ସେ ଐସା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଦୋ ବାତ ଆତୀ ହୈ.
ସମାଧାନଃ- ଦୋ ବାତ ହୈ, ଦୋ ବାତ ଐସୀ ହୈ.