୩୨୨
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଦୋ ବାତମେଂ ହମେଂ ଗଡବଡ ବହୁତ ହୋତୀ ହୈ. ଏକ କହ ତୋ ହମେଂ ଠୀକ ରହତା ହୈ. ଶ୍ରଦ୍ଧା କରନୀ ହୈ ତୋ ଶ୍ରଦ୍ଧା ପର ଜୋର ଦେଂ.
ସମାଧାନଃ- ସଚ୍ଚୀ ସମଝ ବିନା ଶ୍ରଦ୍ଧା ଯଥାର୍ଥ ହୋତୀ ନହୀଂ ଔର ଯଥାର୍ଥ ଶ୍ରଦ୍ଧା ବିନା ଜ୍ଞାନ ଯଥାର୍ଥ ହୋତା ନହୀଂ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଦୋନୋଂ ସଂଲଗ୍ନ ହୈ ଐସେ ଲେନା?
ସମାଧାନଃ- ଦୋନୋଂ ସାଥମେଂ ସଂଲଗ୍ନ ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ତୋ ହମେଂ ଜ୍ଞାନ ଭୀ କରନା ଔର ଶ୍ରଦ୍ଧା ଭୀ କରନୀ.
ସମାଧାନଃ- ଜ୍ଞାନ ଔର ଶ୍ରଦ୍ଧା ଦୋନୋଂ ସାଥ ହୀ ହୈ. ଯଥାର୍ଥ ଶ୍ରଦ୍ଧା ହୋ ଉସେ ଯଥାର୍ଥ ଜ୍ଞାନ ହୁଏ ବିନା ରହତା ନହୀଂ ଔର ଜିସେ ଯଥାର୍ଥ ଜ୍ଞାନ ହୋ ଉସେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଯଥାର୍ଥ ହୋତୀ ହୀ ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ପାତ୍ର ଶିଷ୍ଯ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ପ୍ରାପ୍ତ କରନେ ହେତୁ କୈସା ଚିଂତଵନ, ମନନ କରେ କି ଜିସସେ ଉସେ ପ୍ରଯୋଜନକୀ ଶୀଘ୍ର ସିଦ୍ଧି ହୋ? ଚିଂତଵନ, ମନନ କୈସା ହୋନା ଚାହିଯେ?
ସମାଧାନଃ- ନିରଂତର ଜ୍ଞାଯକକା ଚିଂତଵନ ହୋନା ଚାହିଯେ କି ମୁଝେ ଜ୍ଞାଯକ ହୀ ଚାହିଯେ, ଦୂସରା କୁଛ ନହୀଂ ଚାହିଯେ. ସବ ଶୁଭାଶୁଭ ଭାଵ ଜୋ ଵିଭାଵଭାଵ ହୈ, ଵିଭାଵଭାଵମେଂ ଜିସେ ଶାନ୍ତି ନହୀଂ ଲଗତୀ, ମେରା ସ୍ଵଭାଵ ଜ୍ଞାଯକ ସ୍ଵରୂପ ଆତ୍ମା ହୀ ସୁଖରୂପ ଔର ଆନନ୍ଦରୂପ ହୈ. ଉସକା ଚିଂତଵନ, ଉସକା ମନନ, ଉସକେ ଲିଯେ ଉସେ ବାରଂବାର ଉସୀକା ଅଭ୍ଯାସ, ଉସ ଜାତକେ ଶ୍ରୁତକା ଚିଂତଵନ, ଦ୍ରଵ୍ଯ-ଗୁଣ-ପର୍ଯାଯ, ଆତ୍ମାକା ଦ୍ରଵ୍ଯ କ୍ଯା? ଗୁଣ କ୍ଯା? ଔର ପର୍ଯାଯ କ୍ଯା? ଉସ ଜାତକା ଚିଂତଵନ, ମନନ (ଚଲନା ଚାହିଯେ). ଅନେକ ପ୍ରକାର-ସେ ଜୋ ପ୍ରଯୋଜନଭୂତ ତତ୍ତ୍ଵ ହୈ, ଉସକେ ଵିଚାର, ନିମିତ୍ତ-ଉପାଦାନ ଆଦି ଅନେକ ପ୍ରକାର-ସେ ଉସ ତରଫକା ଚିଂତଵନ ମନନ ହୋତା ହୈ.
ମୈଂ ଜ୍ଞାଯକ ହୂଁ, ପରପଦାର୍ଥକା କର୍ତା ନହୀଂ ହୂଁ, ପ୍ରତ୍ଯେକ ଦ୍ରଵ୍ଯ ସ୍ଵତଂତ୍ର ହୈଂ, ଅନେକ ଜାତକା ଚିଂତଵନ (ଚଲେ). ଲେକିନ (ଵହ ସବ) ଏକ ଜ୍ଞାଯକକୀ ସିଦ୍ଧିକେ ଲିଯେ (ହୋତା ହୈ). ମେରା ଜ୍ଞାଯକ ଚୈତନ୍ଯତତ୍ତ୍ଵ, ଜ୍ଞାଯକ ଜ୍ଞାଯକରୂପ କୈସେ ପରିଣମେ, ଐସୀ ଭାଵନା ଉସେ ନିରଂତର ହୋତୀ ହୈ. ଚିଂତଵନ, ମନନ ବାରଂବାର ଉସୀକା ହୋତା ହୈ. କ୍ଷଣ-କ୍ଷଣମେଂ ଉସକା ଚିଂତଵନ, ମନନ କୈସେ ରହେ, ଐସା ଉସକା ପ୍ରଯତ୍ନ ହୋତା ହୈ. ଉସମେଂ ଵହ ଥକତା ନହୀଂ ହୈ. ବାରଂବାର ଉସୀକା ଚିଂତଵନ, ମନନ ହୋତା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ମୈଂ ଏକ ଜ୍ଞାଯକ ହୂଁ, ଐସା ହମେଂ ବାରଂବାର ଵିଚାର କରନା?
ସମାଧାନଃ- ଵିଚାରନା ନହୀଂ, ଜ୍ଞାଯକକା ସ୍ଵଭାଵ ପହଚାନକର ଵିଚାର କରନା. ଐସେ ରଟନମାତ୍ର- ସେ ନହୀଂ ହୋତା. ପରନ୍ତୁ ଅଂତରମେଂ ସ୍ଵଭାଵକୋ ଗ୍ରହଣ କରନେ-ସେ ହୋତା ହୈ. ପ୍ରଜ୍ଞା-ସେ ଭିନ୍ନ କିଯା, ପ୍ରଜ୍ଞା-ସେ ଗ୍ରହଣ କିଯା. ଅଂତରମେଂ-ସେ ଗ୍ରହଣ କରନେ-ସେ ଉସକୀ ସୂକ୍ଷ୍ମ ସନ୍ଧିମେଂ-ସେ ଚୈତନ୍ଯକୋ ଭିନ୍ନ କରନେକା ବାରଂବାର ପ୍ରଯତ୍ନ କରେ ତୋ ଵହ ଭିନ୍ନ ପଡ ଜାତା ହୈ. ଉସକୀ ପ୍ରଜ୍ଞାଛୈନୀ-ସେ ଭିନ୍ନ ପଡତା ହୈ. ବାରଂବାର ଉସୀକା ପ୍ରଯତ୍ନ କରେ. ଉସକୀ ପୂରୀ ଦିଶା ବଦଲ ଜାଯ, ଜ୍ଞାଯକ ତରଫ (ହୋ ଜାତୀ ହୈ). ଜୋ ଦୃଷ୍ଟି ବାହର ଜାତୀ ଥୀ, ଉସ ଦୃଷ୍ଟିକୋ ବାରଂବର ଜ୍ଞାଯକ ତରଫ, ଜ୍ଞାଯକ ଓର ହୀ ଉସକୀ