୧୩୬
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- କୋଈ କ୍ରିଯାଜଡ ଥଈ ରହ୍ଯା, ଶୁଷ୍କଜ୍ଞାନମାଂ କୋଈ, ଵହ ତୋ ଛୋଡ ଦେ. ଜ୍ଞାନ ଔର ଵୈରାଗ୍ଯକୀ ମୈତ୍ରୀ, ଜ୍ଞାନ ଔର ଵୈରାଗ୍ଯ ଜୋ ସାଧକକୋ ସାଥମେଂ ହୋତେ ହୈଂ ତୋ ଵୈରାଗ୍ଯମେଂ ଔର କ୍ରିଯାନଯମେଂ ଏକ ସରୀଖା ଭାଵ ହୈ ଯା ଥୋଡା ସୂକ୍ଷ୍ମ ଅଂତର ହୋଗା?
ସମାଧାନଃ- ଵୈରାଗ୍ଯ ଔର କ୍ରିଯା ନ? କ୍ରିଯାମେଂ ଵହ ମାତ୍ର କ୍ରିଯାମେଂ ରୁକତା ହୈ. ଔର ଜୋ ଵୈରାଗ୍ଯ ହୈ, ଵୈରାଗୀ ହୈ ଵହ ଅକେଲା ଵୈରାଗ୍ଯମେଂ ରୁକତା ହୈ. କ୍ରିଯା ଔର ଵୈରାଗ୍ଯମେଂ, ବହୁଭାଗ ଵହ ମାତ୍ର ବାହ୍ଯ କ୍ରିଯାମେଂ ରୁକତା ହୈ. ଦୂସରା ହୈ ଵହ ଵୈରାଗ୍ଯ-ଵୈରାଗ୍ଯ କରତା ରହତା ହୈ. ଉତନା ଫର୍କ ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଜ୍ଞାନ ଔର କ୍ରିଯାନଯକୀ ମୈତ୍ରୀ ଜହାଁ ହୈ, ଵହ ତୋ ସାଧକକୀ ଭୂମିକା ହୈ. ତୋ କ୍ରିଯାନଯକୋ ଲେଂ ତୋ ଔର ଵୈରାଗ୍ଯକୀ ବାତ ଲେ, ଦୋନୋଂ ଏକ ସରୀଖୀ ବାତ ହୈ ଯା ଦୋନୋଂକେ ବୀଚ ଥୋଡା ଫର୍କ ହୋଗା?
ସମାଧାନଃ- ଜ୍ଞାନନଯ ଔର କ୍ରିଯାନଯକୀ ମୈତ୍ରୀମେଂ କ୍ରିଯାନଯମେଂ ଵୈରାଗ୍ଯ ସାଥମେଂ ଆ ଜାତା ହୈ. ଉସମେଂ ଵୈରାଗ୍ଯ ସାଥମେଂ ହୋ ତୋ ହୀ ଉସକୀ କ୍ରିଯାକୀ ପରିଣତି ହୋତୀ ହୈ. ମୈଂ ଜ୍ଞାଯକ ହୂଁ ଔର ଉସମେଂ ନିଵର୍ତନେକୀ ଜୋ କ୍ରିଯା ହୋତୀ ହୈ, ସ୍ଵରୂପକୀ ଲୀନତାକୀ ଜୋ କ୍ରିଯା ହୋତୀ ହୈ, ଵହ ଵୈରାଗ୍ଯକେ ବିନା ନହୀଂ ହୋତୀ. ଇସଲିଯେ ଉସମେଂ କ୍ରିଯାନଯମେଂ ଵୈରାଗ୍ଯ ସାଥମେଂ ଆ ଜାତା ହୈ. ଉସମେଂ ଵିରକ୍ତି ସାଥମେଂ ଆ ଜାତୀ ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ସଂଵେଗ ନିର୍ଵେଗ ଜୈସା ହୈ? କ୍ରିଯାନଯମେଂ ଅସ୍ତି ଭାଵ-ସେ ଵୀତରାଗତା ପ୍ରଗଟ କରନୀ ଔର ଵୈରାଗ୍ଯମେଂ ରାଗ-ସେ ପୀଛେ ମୁଡନା, ଐସା ଭାଵ ହୋଗା?
ସମାଧାନଃ- ହାଁ, ଵୈରାଗ୍ଯ ଅର୍ଥାତ ଵିରକ୍ତି-ନାସ୍ତି କରକେ ସ୍ଵରୂପମେଂ ପରିଣତିକୀ ଅସ୍ତି କରତା ହୈ. ଅସ୍ତି-ନାସ୍ତି. ପରନ୍ତୁ ଵାସ୍ତଵିକ ଅସ୍ତି ତୋ ଚୈତନ୍ଯକୋ ଗ୍ରହଣ କିଯା ଵହ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ. ଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ଗ୍ରହଣ କିଯା ଵହ. ପରନ୍ତୁ ଯହ ପରିଣତି ପ୍ରଗଟ କୀ, ଉସ ପରିଣତିକୀ ଅପେକ୍ଷା- ସେ ଵହ ଅସ୍ତି ହୈ ଔର ଵିରକ୍ତି ହୁଯୀ ଵହ ନାସ୍ତି ହୈ. କ୍ରିଯାଵାଲା ଜୋ ବାହ୍ଯ କ୍ରିଯାମେଂ ହୈ ଵହ ଭୀ ଵୈରାଗ୍ଯକୀ କ୍ରିଯାମେଂ ଉସ ତରହ ରୁକତା ହୈ. ଉସମେଂ ଗର୍ଭିତ ଵୈରାଗ୍ଯ ହୈ ଵହ ଵୈରାଗ୍ଯ ସମଝ ବିନାକା ହୈ. ଆତ୍ମାକୋ ସମଝତା ନହୀଂ, ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ ନହୀଂ କିଯା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ରୁଂଧା ହୁଆ କଷାଯ.
ସମାଧାନଃ- ହାଁ. ଵହ ଐସା ହୈ.